Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 8865

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q66915

  • Titre attesté :
    • Lambertus de Sancto Audomaro , Liber Floridus.
  • Autre forme de la cote :
    • Département des manuscrits, Latin, 8865
    • Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 8865
    • Paris. BnF, Latin 8865
  • Conservé à : Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
  • Date de fabrication :
  • Lieu de fabrication :
  • Support : Parchemin. Réglure à la mine de plomb.
  • Composition :
    • I-262 ff., + ff. 51bis, 51ter, 51quater, 65bis, 88bis, 203bis, 214bis à 2 colonnes précédés et suivis d'1 contregarde et d'1 garde parchemin.
  • Format :
    • 465 × 295 mm. (justification 310 × 205 mm.).
  • Aspects codicologiques :
    • 29 cahiers de 8 ff., sauf le 19e de 7 ff. (183-189) et le 29e de 3 ff. (260-262). Signatures au bas du dernier f. des cahiers, en chiffres romains de I à XVIII et de XX à XXVIII, ornées de dessins à l'encre noire et rouge. Les 19e et 29e cahiers ne sont pas signés. Sur les quatre premiers ff. de chaque cahier, traces de signatures contemporaines au crayon, en partie effacées de a-aaaa à z-zzzz, puis par des signes d'abréviation. — Réclames à chaque cahier sauf au 19e, qui ne présente pourtant aucune lacune de texte. — F. 262v blanc. Copié dans un scriptorium du diocèse de Cambrai, peut-étre Cambron; cf. G. I. Lieftinck, dans Liber Floridus colloquium, 32; décoration du Nord de la France ou de la Belgique; la partie II peut être datée entre les années 1250 et 1270; cf. supra, f. 188-189v; G. Vitzthum, Die Pariser Miniaturmalerei..., Leipzig, 1907, 114. La partie I a été ajoutée en tête du ms. peu après : écriture différente, même décoration des initiales. Pour l'iconographie, voir la description des peintures dans le corps de la notice. La foliotation du ms. en chiffres arabes rouges du XIVe s. est continue avec des erreurs : il y a 4 ff. 51 (numérotés 51, 51bis, 51ter, 51quater), 2ff. 65, 2 ff. 88, 2 ff. 203 et 2 ff. 214. Voir planche D. Traces de restauration de parchemin par couture aux ff. 49, 50 et passim. Au bas du f. 253, rectangle découpé dans le parchemin. — Quelques notes ou corrections marginales du XIVes. Aux marges des ff. 162-185v, passim, nombreux nota bene ou signe P pax. Le remaniement du texte a été fait sur l'original de Gand ou sur un ms. très proche : dans les encadrements rouges ou bleus disposés au milieu du texte sont copiées les additions marginales du ms. autographe; cf. ff. 44-123v, passim. Aux f.49, 50, 76v et 159v, dans la rubrique ou en marge, a été recopiée la numérotation des chapitres du ms. autographe et, au f. 56, ce numéro mal lu et un D du schéma; cf. supra. I-262 ff., + ff. 51bis, 51ter, 51quater, 65bis, 88bis, 203bis, 214bis à 2 colonnes précédés et suivis d'1 contregarde et d'1 garde parchemin.465 × 295 mm. (justification 310 × 205 mm.).
  • Reliure :
    • Reliure veau moucheté à encadrement doré, n° 62 du train confié à Lefebvre le 10 déc. 1825, refaite en 1980. Pièce de peau rouge collée au dos, reproduisant l'ancienne pièce au chiffre de Charles X, signée «Re Pr LEFEBVRE», conservée sur un f. de garde à la fin du ms. Titre doré au dos : «DE ORTU ET OBITU PATRUM ETC.». La reliure Charles X a remplacé la «couvrure en bois recouverte de peau de mouton, garnie d'agrafes portées par des lanières», dont le plat portait «4gros clous sur chaque coin et un au milieu en bossage le tout en cuivre»; cf. la notice établie au début du XIXe s., B.n. F., ms. Latin 8866, f. 3.

Manifeste IIIF

Présentation du contenu

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • Remaniement du florilège encyclopédique composé en 1120 par Lambert, chanoine de Saint-Omer. Les références au ms. autographe de l'Université de Gand, ms. 92, sont données d'après l'édition fac-sim. établie par A. Derolez, Lamberti Sancti Audomari canonici Liber Floridus..., Gand, 1968 (= Derolez); pour les incipit et les explicit, cf. le dépouillement synoptique des manuscrits du Liber Floridus, dressé d'après le ms. de Gand et les additions faites dans les autres copies par L. Delisle, dans Not. et Extr., XXXVIII, 581-746 (= Delisle). Cf. aussi Liber Floridus colloquium, éd. par A. Derolez, Ghent, 1973.

    F. A Table du ms. — Addition du XIVe s.


    F. 1-43 Cahiers ajoutés en-tête du corps du ms., comprenant des textes propres au ms. ou absents de l'autographe de Gand mais transmis par d'autres copies dont le ms. de Wolfenbüttel, Gud. lat. 1, du XIIe s.

    Au f. 24, restauration ancienne du parchemin par couture.

    Textes absents dans le ms. autographe de Gand.

    F. 1-31v Additions propres au ms. : «... De ortu et obitu Patrum»; cf. Delisle, n° 328 (1-1v). — [De aetatibus saeculi], de la Création à Néron; cf. Delisle, n° 329 (1v-3). — [ANSELMUS LAUDUNENSIS (?)] «... Expositio Apocalipsis b. Johannis ap.» (en titre courant); cf. Delisle, n° 330, avec éd. préface; Stegmüller, Repertorium biblicum, II, n° 1365 (3v-31). — Extraits contre les Sodomites : «De dictis s. Leonis pape», sont cités ss. Léon et Bède; cf. Delisle, n° 331; suivis d'extraits attribués à s. Augustin; cf. Delisle, n° 332 (31-31v).

    F. 32v-43 Textes et peintures perdus dans le ms. de Gand à cause de la perte d'un cahier, mais transmis par les autres manuscrits; cf. Derolez, p. XXI.

    F. 32v [De Salomone et ejus gloria], résumé de III Rg 10-11, avec peinture de Salomon sur son trône; cf. Delisle, n° 28.

    F. 33 Hymne pour l'Assomption dans l'encadrement d'une peinture d'une Vierge à l'enfant saluée par un ange : «Fons misericordie/ Mater vite/ Porta perpetue salutis//...-... feliciterque regnat in eternum. Amen»; cf. Delisle, n° 31; — [De circulo superioris caeli]; cf. Delisle, n° 30.

    F. 34v-43 [Apocalypsis depictus]; cf. Delisle, n° 32, qui décrit les peintures d'après le ms. de Chantilly, Musée Condé 1596, illustrant Apc 1-16; le cycle a été ici complété jusqu'à Apc 22, 9; il est suivi au f. 43 du lion de Juda; cf. Delisle, n° 32 et p. 623-624; H. Swarzenski, dans Liber Floridus colloquium, 27-30 et fig. 2-21.


    F. 44-262 Remaniement du texte du ms. autographe, composé sans doute dans les comtés de Hainaut ou de Flandre; les textes concernant Saint-Omer ont été omis. Sur la tradition du ms., cf. Gumbert, dans Liber Floridus colloquium, 37-38 et 45-46.

Texte du manuscrit

Source des données : Mandragore

Enluminures et décors

Intervenants

Historique de la conservation

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • A fait partie dès le XIVe s. de la bibliothèque de la chartreuse de Mont-Dieu (dioc. de Reims). Le f. de garde A porte la cote du XVe s. de cette bibliothèque : «E IX»; au bas du f.1, ex-libris du XIVe s., un peu effacé : «Liber Montis Dei Carthusiensis ordinis Remensis dyocesis»; sur le f. de garde A, une note du XVIe s. signale que le ms. fut alors réservé à l'usage personnel de Pierre Brentin, profès de la maison de Gosnay (dioc. d'Arras) et hôte de la chartreuse de Mont-Dieu : «Hic liber datus est Domno Petro Brentin, professo C. L. C. Gosnay, hospitanti in mont[e De]i anno 1503 ubi et obiit. Fuerat alias prior Novioni et procurator Mont[...] anno 1474»; sur les mss. de Mont-Dieu, cf. S. Collin-Rosset, dans Bibl. Éc. Ch., CXXXII (1974), 5-73. Le ms. était encore au XVIIe s. dans la chartreuse, où A. Duchesne l'a consulté pour édition; cf. supra, f. 117-119v. Il ne correspond pas au n° 2 du catalogue de Mont-Dieu dressé par Montfaucon, Bibl. bibl. mss., II, 1333, et il n'y a pas de preuve de son passage chez les Chartreux de Paris.

    Aux ff. A et 262v, estampille de la Bibliothèque royale correspondant aux années 1815-1830; cf. Josserand-Bruno, 281 type 20.

Sujets et thèmes

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • Angelus est Johannes Baptista ut ex persona Patris ad Filium propheta : Ecce mitto... (Mal 3, 1)...

    f. 216

    Anno Domini noningentesimo et octagesimo nono translatum est regnum Francorum de genealogia Carlentium in progeniem...

    f. 181v

    Anno Domini octingentesimo nonagesimo octavo Balduinus comes Flandriae contra regis Caroli voluntatem...

    f. 119v

    Anno dominicae incarnationis noningentesimo vicesimo secundo apud Confluentiam jussu venerabilium principum Caroli videlicet et Henrici regum...

    f. 126

    Anno dominicae incarnationis octingentesimo nonagesimo nono post sanctum Pascha Ludovico imperatori repedanti in Francia rex Anglorum misit legatos...

    f. 119v

    Ardet Athos Taurusque Cylixque Tynolusque Oetes// ...

    f. 156

    Cives caelestis patriae// Regi regum concinite// ...

    f. 50v

    De multis quamdam referam per saecula notandam// ...

    f. 158

    Denarii salvete mei per quos ego regno// ...

    f. 156

    Dicitur una fames mala dissimilisque priori// ...

    f. 157v

    Diluvium primum exstitit sub Noe toto orbe terrarum contecto...

    f. 51terv

    Erat enim lapis magnus in orto guttulis purpureis intinctus...

    f. 133

    Esse quod ex se Deus est per quem datur esse// ...

    f. 155v

    Fons misericordiae/Mater vitae/Porta perpetuae salutis// Hodie Maria virgo/...

    f. 33

    Franci origine Troiani adhuc pagano ritui dediti regnum suum...

    f. 181

    Francorum Flandriensiumque principium nobilium// Primus dux Trojanus exstitit exordium// ...

    f. 126

    Frequenter cogitans de factis hominum// In isto saeculo male viventium// ...

    f. 215

    Gaudeat omnis homo quia nos de sede paterna// ...

    f. 155v

    In primo qui praecessit libello descripsimus regum Francorum qui Merovingi dicti sunt genealogiam...

    f. 173

    Interea Johannes primus imperialium conscriptor non ferens suam felicitatem...

    f. 94

    Joseph ab Arimathia vir dives et nobilis sepulto Domino a sacerdotum principibus...

    f. 133

    Judicii signum tellus sudore madescet// ...

    f. 76v

    Ludovico Augusto regnante Caroli Magni filio regnum Francorum divisum est a Romanorum imperio ita : Sacramentis...

    f. 119v

    Maria mater Domini Maria mater Johannis...

    f. 133

    Nectareum rorem crebris [corr. in terris] instillat Olympus// ...

    f. 262

    Nobilis et miles cum duobus de paribus suis se purget sacramento...

    f. 127v

    Omnibus asperior est hostibus hostis egestas// ...

    f. 157

    Orthodoxa fides personas tres probat esse// ...

    f. 155v

    Post illud famosum Troianae civitatis excidium victoribus Graecis cedentes reliquiae Troianorum...

    f. 161

    Post mortem patris Carolus Magnus cum fratre regnum partitus...

    f. 210v

    Prima rubens unda ranae tabesque secunda// ...

    f. 155v

    Quisquis malae mulieris// Artes scire quaeris// ...

    f. 157v

    Roma potens quondam caput orbis honor regionum// ...

    f. 156

    Sciendum est nobis fratres carissimi quomodo in principio creavit Deus caelum et terram et omnia...

    f. 51terv

    Scribo stilo tali de crimine simoniali// Undique mundi stagna profundi turbine mota// ...

    f. 156v

    Transit honor temporalis labat rerum firmitas// ...

    f. 156

    Tribus malis agitatur// Vita praesens et gravatur// ...

    f. 157

    Versus et eversus in me dum fabrico versus// ...

    f. 157v

    Vestra pater carissime pia ut scitis importunitate provocatus...

    f. 161

    ADSO DERVENSIS abbas -- Adaptation : De Ortu et tempore Antichristi, adaptation dite de Méthode
    AENEAS -- Fragmentum de ejus progenie
    AETATIBUS SAECULI (DE)
    ALEXANDER, rex Judaeorum -- De Alexandro rege Judaeorum ultimo et Herode
    ALEXANDRE le Grand, roi de Macédoine -- Epitome Historiae Alexandri
    ALEXANDRE le Grand, roi de Macédoine -- Iconographie. Alexandre chevauchant Bucéphale
    ALEXANDRE le Grand, roi de Macédoine -- Collatio Alexandri et Dindimi
    ALEXANDRE le Grand, roi de Macédoine -- Epistola ad Aristotelem de situ Indiae
    ALEXANDRIA -- Situs Alexandrinarum duodecim urbium
    Alphabets -- Grec
    Alphabets -- Latin
    AMALARIUS -- Extrait à lui attribué par le ms.
    AMBROSIUS MEDIOLANENSIS ep. (s.) -- Extraits à lui attribués par le ms.
    ANDREAS MARCHIANENSIS. -- Historia succincta de gestis et successione regum Francorum
    Anges -- Extraits sur
    ANGLETERRE -- Chronica de regibus Anglorum
    ANGLETERRE -- Historia Brittonum. Abbreviatio
    ANGLETERRE -- Miranda Britanniae
    ANGLETERRE -- Nomina XXVIII civitatum
    ANGLETERRE -- Nomina ducum regumque Britannorum
    ANGLETERRE -- Rois
    ANNALES BERTINIANI -- Excerpta
    ANNALES LAURISSENSES -- Extraits
    ANNALES VEDASTINI -- Extraits
    Année -- De anno mundano (avec tableau)
    ANSELMUS CANTUARIENSIS archiep. (s.) -- «Opus Volvunt in cogitationibus»
    ANSELMUS LAUDUNENSIS. -- Expositio Apocalypsis b. Johannis
    ANTICHRISTUS -- Iconographie
    ANTICHRISTUS -- Textes sur
    Apocryphes -- De notitia librorum apocryphorum
    Apôtres -- Apostolorum nomina XII et ubi praedi-caverunt et sub quibus passi sunt
    Arbre de consanguinité
    Arbres -- Arbores significantes beatitudinum ordo, et peinture
    Arbres -- Arbres, herbes et légumes
    Arche de Noé -- Iconographie
    ARISTOTELES -- Lettre apocryphe à lui adressée
    ASIE -- Asiae nomina urbium
    Assomption -- Hymne
    Astrologie -- Tableau indiquant les rapports du soleil, de la terre et de la lune
    Astronomie -- Fragment
    Astronomie -- Notes et tableaux
    AUGUSTUS, imperator -- Iconographie : Auguste assis sur son trône
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Extraits à lui attribués par le ms.
    BEDA VENERABILIS (s.) -- Extraits à lui attribués par le ms.
    BEDA VENERABILIS (s.) -- Historia ecclesiastica. Excerptum
    BEDA VENERABILIS (s.) -- Chronica de regibus Anglorum
    BEDA VENERABILIS (s.) -- Historia Anglorum
    BEHEMOTH -- Iconographie
    BESTIAIRE
    BIBLIA SACRA -- Vetus Testamentum. Ecclesiastes (excerpta)
    BIBLIA SACRA -- Vetus Testamentum. Liber Sirach (Ecclesiasticus, excerpta)
    BIBLIA SACRA -- Vetus Testamentum. Proverbia (excerpta)
    BIBLICA -- De Libris legendis per anni circulum
    BIBLICA -- De Libris recipiendis
    BIBLICA -- Nomina prophetarum, sapientum et scribarum
    BIBLICA -- De Notitia librorum apocryphorum
    BIBLICA -- Novum Testamentum. Apocalypsis. Iconographie. 1-20 (cycle)
    BLANCHE DE CASTILLE, reine de France -- Epistola
    BLOIS (Loir-et-Cher) -- Généalogie des comtes de Blois
    BOULOGNE (Pas-de-Calais). Généalogie des comtes de Boulogne -- Note
    BRENTIN (Pierre), chartreux -- Manuscrit mis à sa disposition à la Chartreuse de Mont-Dieu
    CAESAR (Caius Julius) -- Gesta Caii Julii Caesaris
    CAMBRAI (Nord) -- Nomina episcoporum
    Caracteres notarum (en grec)
    CARMEN SYMMACHIAE SYBILLAE DE CHRISTO
    CHALCIDIUS -- Extrait à lui attribué par le ms.
    CHARLES Ier empereur, dit Charlemagne -- Genealogia
    CHARLES II, empereur, dit Charles le Chauve. -- Iconographie
    CHARLES II, empereur, dit Charles le Chauve. -- Visio Caroli III, spurie attributa Carolo II
    CHARLES III, empereur, dit Charles le Gros -- Visio
    CHRONICA DE REGIBUS ANGLORUM
    Chronologie -- Notes
    CICERO (Marcus Tullius) -- Somnium Scipionis (De Republica, VI, 9-29)
    Ciel -- De circulo superioris caeli
    COLOGNE (Allemagne). Couvent de Croisiers -- Nomina archiepiscoporum
    Colombe -- De septem virtutibus columbae
    Commandements de Dieu
    Comput -- Année solaire
    Comput -- Cycle pascal, note
    Comput -- De quattuor temporibus anni
    Comput -- Quot modis annus dicitur secundum Bedam
    Consanguinité -- Consanguinitatum gradus
    CONSTANTINUS, imperator -- Basiliques fondées par Constantin
    CONSTANTINUS, imperator -- Constitutum. Abbreviatio
    CONSTANTINUS, imperator -- Leges constitutae post baptismum
    Création du monde -- Notes sur
    Crocodile -- Iconographie
    CYPRIANUS CARTHAGINENSIS ep. -- De Duodecim abusivis saeculi (excerptum)
    DAMASUS I (s.), papa -- Lettres à lui adressées
    DAMASUS I (s.), papa -- Epistolae
    Danois -- De piratis Danorum Frisiam adeuntibus nota
    DARES PHRYGIUS (Pseudo) -- De Excidio Troiae historia
    DECORATION -- Bouts-de-ligne : orné à la plume
    DECORATION -- Bouts-de-ligne : rubriqués
    DECORATION -- Dessin à la mine de plomb
    DECORATION -- Dessin à la plume noir et rouge (XIIIe s.)
    DECORATION -- Décoration française. Nord de la France (XIIIe s.)
    DECORATION -- Initiales. bleu ou rouge (XIIIe s.)
    DECORATION -- Peintures. (XIIIes.)
    Déluge -- Note sur
    DIEU -- Nomina decem quibus Hebraei Deum invocant
    DINDIMUS, rex Bragmanorum. -- Collatio Alexandri et Dindimi (fragmentum)
    DIONYSIUS AREOPAGITA (Pseudo) -- Extrait à lui attribué par le ms.
    Dragon -- Iconographie
    Droit canon -- Extraits
    Duodecim abusiva saeculi
    ÉCRITURE -- Écriture flamande (VIIIe s.)
    Église -- Peinture d'un palmier, figure symbolique de l'Église
    EINHARDUS -- Annales (excerpta)
    EINHARDUS -- Vita Caroli Magni imperatoris (prol. et c. 18-33)
    Éléments (quatre) -- De naturis elementorum
    Éléments (quatre) -- Iconographie
    Éléments (quatre) -- Note sur
    Élus -- De electis et reprobis in Biblia
    Estampilles : Josserand-Bruno -- n° 20
    EUCHERIUS LUGDUNENSIS ep. (s.) -- Extrait à lui attribué par le ms.
    EUSEBIUS, papa -- Extrait à lui attribué par le ms.
    EUSEBIUS. Chronica -- Mention
    EVARISTA (s.), papa -- Extrait à lui attribué par le ms.
    FETONISSA -- De Samuele, Saul et Fetonissa
    FLANDRE. Clergé -- Epistola ad Raynaldum, archiep. Remensem
    FLANDRE. Clergé -- Comtés, villes, châteaux et abbayes
    FLANDRE. Clergé -- Reliques des saints
    FLANDRE. Clergé -- Rivières
    FLANDRE. Clergé -- Comtes. Genealogia comitum Flandriae
    FLANDRE. Clergé -- Comtes. Genealogia regum Francorum comitumque Flandriae (en vers)
    Fleuves -- De Fluviis et fontibus et lacis
    FRANCE -- Généalogie
    FRANCE -- Noms
    FRETULPHUS -- Extraits à lui attribués par le ms.
    GENEALOGIA COMITUM FLANDRIAE
    GENEALOGIA COMITUM NORMANNORUM
    GENEALOGIA MUNDI
    GENEALOGIA REGUM FRANCORUM COMITUMQUE FLANDRIAE (en vers)
    Gentes -- Gentes Asiae, Europae et Africae
    Gentes -- De gentibus diversis et monstris
    GESTA FRANCORUM EXPUGNANTIUM JERUSALEM
    GESTA ROMANORUM PONTIFICUM
    GLOSSARIUM Angelus-Zona
    Goths -- Reges Gothorum
    Grec -- Alphabet
    Grec -- Characteres notarum
    Grec -- Nomina graeca et latina Jesu Christi
    Grec -- De numero litterarum graecarum
    Grec -- Prières
    GREGORIUS I MAGNUS (s.), papa -- Extraits à lui attribués par le ms.
    GREGORIUS I MAGNUS (s.), papa -- Homiliae in Evangelia (XL) (homiliae singulae)
    GREGORIUS TURONENSIS ep. (s.) -- Historia Francorum (excerpta)
    Griffon -- Iconographie
    GUIDO VIENNENSIS archiep. -- Excommunicatio de Henrico imperatore facta
    GUIDO VIENNENSIS archiep. -- Lettre à lui adressée
    GUIDO VIENNENSIS archiep. -- Rescriptum ad Pascalem II de confirmando concilio Viennensi (1112)
    HAIMO -- Extraits à lui attribués par le ms.
    HARIULFUS -- Chronicon Centulense, l. III, c. 21 : Visio Caroli III Crassi
    HEGESIPPUS -- Extraits à lui attribués par le ms.
    HENRI V, empereur -- Conflictus Henrici V imperatoris et Paschalis II (1111-1112)
    Hérétiques -- Nomina magorum et haereticorum
    HERODE Ier le Grand, roi des Juifs -- De Alexandro rege Judaeorum ultimo et Herode
    HIERONYMUS (s.) -- Lettres à lui adressées
    HIERONYMUS (s.) -- Extraits à lui attribués par le ms.
    HIERONYMUS (s.) -- Epistolae
    HILDEBERTUS CENOMANENSIS ep. -- Carmina minora, de decem plagis Aegypti
    HISTORIA BRITTONUM -- Abbreviatio
    Hymnes
    Idoles -- De idolis gentium
    Îles -- De insulis
    ISIDORUS HISPALENSIS (s.) -- Extraits à lui attribués par le ms.
    ISIDORUS HISPALENSIS (s.) -- Extraits. l. XII (remaniement)
    ISIDORUS HISPALENSIS (s.) -- Extraits. l. XVI (extraits)
    ISIDORUS HISPALENSIS (s.) -- De Fide catholica contra Judaeos. Abbreviatio
    JERUSALEM -- De excidio Jerusalem signa
    JERUSALEM -- Jérusalem céleste, iconographie
    JERUSALEM -- Plan, avec légendes
    JERUSALEM -- Rois et patriarches
    JERUSALEM -- De sancto Sepulchro
    JESUS CHRISTUS -- Lance (La sainte). De lancea Antiochiae inventa
    JESUS CHRISTUS -- Noms grecs et latins
    JESUS CHRISTUS -- Séjour en enfer, note
    JESUS CHRISTUS -- Vita : De vita Christi fragmentum
    JESUS CHRISTUS -- Vita Jesu Christi et concordia Evangeliorum
    JESUS CHRISTUS -- Iconographie. Christ en majesté au dessus d'une mappemonde
    JOACHIM -- Note sur sa descendance
    JOB -- Généalogie
    JOHANNES (s.), ap. et ev. -- Note sur
    JOHANNES TUSCULANUS ep. -- Epistola
    JOSEPH AB ARIMATHIA -- Notes sur
    JOSEPHUS (Flavius) -- Extraits à lui attribués par le ms.
    Jours -- Nomina dierum
    Jugement dernier -- Extraits patristiques sur
    Jugement dernier -- De quindecim signis ante Dei judicium
    Juifs -- De Judaeorum ultimis principibus
    Juifs -- Excidium gentis Judaeorum
    Juifs -- Pontifices post Moysen
    JULIANUS TOLETANUS ep. -- Extraits à lui attribués par le ms.
    LAMBERTUS DE SANCTO AUDOMARO. -- Compilatio : Liber Floridus
    Lance (la sainte) -- De lancea Antiochiae inventa
    Légion romaine -- Note
    LEO I MAGNUS (s.), papa -- Extraits à lui attribués par le ms.
    LEVIATHAN -- Iconographie
    LIBER PONTIFICALIS -- Abbreviatio
    Lion -- Iconographie
    Lion de Juda
    Lion et porc
    Liturgie -- Note sur les trois jours précédant Pâques
    LOTHAIRE II, roi de Lotharingie -- Partage de ses états en 870
    LOUIS Ier, empereur, dit Louis le Pieux -- Partage de ses états en 839
    LOUIS IX (s.), roi de France -- Epistola
    MACROBIUS (Ambrosius Aurelius Theodosius Macrobius) -- Extraits à lui attribués
    Mages -- Nomina magorum et haereticorum
    MANUSCRITS CITES -- Chantilly. Musée Condé, ms. 1596
    MANUSCRITS CITES -- Gand. Bibliothèque de l'Université, ms. 92
    MANUSCRITS CITES -- Paris. Bibliothèque nationale de France. Bibliothèque de l'Arsenal, ms. 391, 9-10v
    MANUSCRITS CITES -- Paris. Bibliothèque nationale de France. Département des Manuscrits. Latin 2622
    Mappemondes
    MARBODUS REDONENSIS ep. -- De Duodecim lapidibus carmen
    MARCELLINUS comes. -- Extraits à lui attribués par le ms.
    MARCELLINUS comes. -- Chronica (excerpta)
    MARIA (b. Virgo) -- Iconographie. Vierge à l'enfant
    MARIAE -- De quattuor Mariis in Evangelio
    Mariage -- Extraits de droit canon
    MARTIANUS CAPELLA -- Extraits à lui attribués par le ms.
    Merveilles -- De septem mirabilibus mundi
    Merveilles -- Signa in sole et luna, terrae motus, etc.
    METHODIUS PATARENSIS (Pseudo) -- Revelationes (version remaniée)
    METHODIUS PATARENSIS (Pseudo) -- Epistola de Antichristo
    Mois -- De duodecim mensibus et signis
    MOÏSE -- Extrait sur
    Monde -- De tribus mundi partibus
    Monstres -- De diversis creaturis
    Monstres -- De gentibus diversis et monstris
    MONT-DIEU (chartreuse, dioc. de Reims) -- Ex-libris
    MONT-DIEU (chartreuse, dioc. de Reims) -- Possesseur
    Musique -- Diagramme des divisions harmoniques
    NAMUR (Belgique). Généalogie des comtes de Namur -- Note sur
    Nombres
    Nombres -- De numero litterarum graecarum
    Noms -- De nominum interpretationibus
    NORMANDIE -- Comtes et ducs, Généalogie
    Normands -- Chronicon de gestis Normannorum in Francia
    Nota bene
    NOYON (Oise) -- Nomina episcoporum
    OROSIUS (Paulus) -- Extrait
    OROSIUS (Paulus) -- Extraits à lui attribués par le ms. : Chronica
    OROSIUS (Paulus) -- Abbreviatio : Historiae adversus paganos, l. VI-VII
    ORTU ET OBITU PATRUM (DE), Extrait
    OVIDIUS (Publius Ovidius Naso) -- Extrait : Metamorphoseon (excerptum de montibus)
    Paix -- Extrait de droit canon
    Papes -- Gesta Romanorum pontificum
    Pâques -- Note concernant la liturgie des trois jours précédant Pâques
    Paradis -- De Paradisi fluminibus
    Paradis -- De Paradiso et insulis
    Parchemin -- Restaurations anciennes. par couture
    PASCHALIS II, papa -- Conflictus Henrici V imperatoris et Paschalis II (1111-1112)
    PATER NOSTER, en grec et en latin
    PELAGIUS, papa -- De praefationibus
    PETRUS (s.), ap -- sur sa chaire à Rome
    PETRUS ATREBATENSIS ep. -- Lettre de dédicace à lui adressée
    PETRUS PICTOR -- Versus : Contra simoniam
    PETRUS PICTOR -- De Denario
    PETRUS PICTOR -- De Egestate et fame et siti gulae
    PETRUS PICTOR -- De Excidio Romani imperii et magnificentia Catonis
    PETRUS PICTOR -- De Fide catholica
    PETRUS PICTOR -- De Inopia mentis et fame et siti animi
    PETRUS PICTOR -- De Mala muliere
    PETRUS PICTOR -- De Natali Domini
    PETRUS PICTOR -- De Trinitate
    PETRUS RIGA -- Floretus aspectus. Excerptum de virginitate b. Mariae
    PHYSIOLOGUS -- Extraits attribués par le ms.
    Pierres précieuses -- De duodecim lapidibus pretiosis
    Pierres précieuses -- Virtutes duodecim lapidum nobilium
    Plaies d'Égypte
    Planètes -- Circuli cursusque septem planetarum
    PLATO -- Échelle des intervalles musicaux
    PLATO -- Sphère des régions du monde
    Poids et mesures
    Porc -- Iconographie
    Préfaces -- De novem praefationibus
    Prophétie -- De prophetia
    Provinces -- De provinciis mundi
    Quatre Temps -- Note sur le jeûne
    RAINALDUS, Remensis archiep. Lettre à lui adressée
    Recettes -- De usu ciborum qui pertinent ad singulos menses
    REIMS (Marne). Église cathédrale Notre-Dame -- Nomina archiepiscoporum
    Reliques de saints -- Comté de Flandre
    RELIURES -- Reliures royales. Reliure au chiffre de Charles X
    RICARDUS ALBANUS ep. -- Lettre à lui adressée
    RITHMUS DE DIVERSIS STATIBUS MUNDI
    RODULFUS, abbas Sancti-Trudonis -- Epistola
    ROME (Italie) -- S.Pierre sur sa chaire à Rome, iconographie
    Sages -- Liste
    SALOMON -- Iconographie
    SALOMON -- Paenitentia Salomonis
    SALOMON -- De Salomone et ejus gloria
    SALOMON -- De Templo Salomonis
    SAMUEL -- De Samuele, Saul et Fetonissa
    SANCTITATE MERITORUM ET GLORIA MIRACULORUM B. CAROLI MAGNI (DE)
    SATAN -- Iconographie
    Schémas
    Semaines -- De hebdomadibus
    Sentences
    SIBERTUS, prior Sancti Pantaleonis Coloniensis -- Epistola
    Sibylles -- Carmen Symmachiae sibyllae de Christo
    Sibylles -- Notes sur
    Sodomites -- Extrait sur
    SYMBOLUM APOSTOLORUM, en grec et en latin
    Temps -- De divisionibus temporis
    Temps -- De tempestate et serenitate
    THEROUANNE (Pas-de-Calais) -- Nomina episcoporum Morinorum
    Titres (explicit ou incipit) -- en capitales mêlées d'onciales, rehaussées de rouge
    Tonnerre -- Texte sur
    Tremblements de terre -- De signis diversis et de terrae motu
    TREVES (Allemagne) -- Nomina episcoporum
    TURPINUS, Remorum archiep. -- Dicta venerabilis Turpini Remorum archiepiscopi
    TURPINUS (Pseudo) -- Histori Caroli magni et Rotholandi (excerptum)
    URBANUS II, papa -- Epistola
    Vers anonymes latins
    Vers anonymes latins -- Vers acrostiches
    Vertus et vices -- Palmier portant à l'extrémité des rameaux les noms des vertus et vices correspondants
    Villes -- De quinque famosis civitatibus
    Villes -- De civitatibus mundi
    Zodiaque -- De cursu solis et lunae per signa duodecim
    Zodiaque -- De duodecim mensibus et signis
    Zodiaque -- De ordine et positione signorum
    Zodiaque -- Signa Zodiaci duodecim
    Zodiaque -- Iconographie

Vie du livre

Sources des données