Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Reg.lat.1825

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q91018

Manifeste IIIF

Aspects codicologiques

  • Papier (filigranes pris dans la couture et peu visibles: var. Briquet 5904 ? et 3685 ?), XVe s., 292 ff. (numérotés en bas au composteur, en haut précédente foliotation de 1 à 286 ; f. 1, 107-108 v°, 117 v°-120 v°, 124-124 v°, 188-188 v°, 259-260 v° blancs), 215 x 145 mm. Quelques gloses marginales et variantes contemporaines. Le f. 1 est un feuillet de garde, au verso table du contenu du XVe-XVIe s.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Présentation du contenu

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 2-106: Sallvstivs, Opera.

    f. 2-38: De coniuratione Catilinae.

    titre (add.) marge supérieure: «C. CRISPI SALLVSTII CONIVRATIO CATILINE».

    f. 38-106: Sallvstivs, Bellum Iugurthinum.

    titre (add.): «BELLVM IVGVRTHIN‹VM›».

    suivi f. 106 v° du distique:

    «Qui cupis ignotum Iugurthe noscere letum

    Tarpeya rupe pulsus ad yma ruit» (cf. supra, Reg. lat. 814, f. 74 v°).

    f. 109-110 v°: Ps. Sallvstivs, Inuectiua in Ciceronem.

    pas de titre, mais note ou sommaire, marge de gauche:

    «Salustius Crispinu [sic] in senatu inuehit in Ciceronem».

    (glose) inc. marge droite: «Captat beniuolentiam a persona aduersarii ipsum in contentionem inducendo...».

    f. 111-116: Ps. Cicero, Inuectiua in Sallustium.

    titre (add.) marge supér.: «IN CRISPVM SALLVSTIVM».

    inc. (les premiers mots manquent): «C. Salusti equalem ac parem uerbis uitam agere...».

    f. 116-117: Cicero, Epistulae ad Quintum fratrem (extrait).

    titre: «M.T.C. INVECTIVE» (add.): «EPISTOLA».

    inc.: «‹E›TSI NON DVBITABAM...».

    expl. inachevé: «... sapientissimis uiris acciderunt ut quemadmodum gu //» (I, 1, 5).

    ~ f. 121-122: ‹PS. DEMOSTHENES (PETRVS MARCELLVS ?›, Oratio ad Alexandrum.

    inc.: «Eschines [sic] ad Alexandrum. Nihil habet...».

    ~ f. 122 v°: ‹Ps. Aeschines (Petrvs Marcellvs ?), Oratio ad senatum›.

    ~ f. 122 v°-123: Ps. Demas (Petrvs Marcellvs ?), Oratio ad Athenienses.

    ~ f. 123-123 v°: Ps. Demosthenes, Oratio ad Senatum.

    inc.: «‹A›pud uos...».

    ~ f. 125-128: ‹Lvcianvs, De praestantia ducum seu Scipio› (transl. lat. Iohannis Aurispae).

    ~ f. 128-133: ‹Philiscvs, Consolatio ad Ciceronem (ex Dionis Cassii, Historia Romana, XXXVIII, 18-29, transl. lat. Iohannis Aurispae)›.

    f. 133-292 v°: Cicero, Orationes.

    f. 133-153 v°: De imperio Cn Pompei.

    pas de titre.

    f. 153 v°-187 v°: Pro T. Annio Milone.

    titre en marge: «pro Tito Annio Milo/lone [sic]».

    f. 189-196: Pro M. Marcello.

    à la fin: «FINIT oratio pro M. Marcello».

    f. 196-203 v°: Pro Q. Ligario.

    titre: «M.T. Ciceronis oratio pro Quinto Ligario».

    f. 204-212 v°: Pro rege Deiotaro.

    titre: «M.T. Ciceronis pro rege Deiottoro [sic] ad Cesare‹m› oratio».

    f. 213-228: Cum senatui gratias egit.

    titre: «M.T. CIC. POST REDITVM IN SENATV».

    f. 228-236 v°: Cum populo gratias egit.

    titre: M.T. CIC. POST REDITVM AD QVIRITES».

    f. 236 v°-246: Pro A. Licinio Archia poeta.

    titre: «M.T. CIC. PRO ARCHIA POETA».

    f. 246-258 v°: Pro Cn. Plancio.

    titre: «M.T. CIC. PRO GN. PLANCIO».

    expl. inachevé: «... M. Laterensis suo iudi //» (16, 39).

    f. 261-292 v°: Pro Sex. Roscio Amerino.

    titre: «M.T. CIC. PRO SEX. ROSCIO AMERINO».

    expl. mutilé: «... ut se solum beatum solum //» réclame: «potentem» (46, 135).

Intervenant

Ancien possesseur

Anciennement dans

Origine

  • Origine: italienne, écritures humanistiques plus ou moins cursives peu soignées. L’un des copistes, Philippus, donne son nom dans une souscription en vers, f. 106 v°:

    «Qui scripxit [sic] scribat semper cum domino uiuat

    Ipse deo suplico dem monumenta per secula (?)

    Namque Philippus hid [sic] est quem («Hunc» ajouté au-dessus) dominus benedixit

    Cum natura dares talia poma patri».

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Historique de la conservation

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: les Théatins de S. Silvestre au Quirinal à Rome dont le timbre est estampillé au f. 2 (cf. supra, Reg. lat. 349).

Notes

Source des données : Biblissima

  • E. Pellegrin, J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, avec la coll. d'A. Marucchi, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 1re partie. Fonds Patetta et Fonds de la Reine par E. Pellegrin, Paris, 1978, p. 430 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1978_cat_21_21)

Bibliographie

    • J. Bignami Odier, Le fonds de la Reine..., 1962, p. 178 n. 4
    • P. O. Kristeller, Iter italicum, 2, 1967, p. 404 (description partielle).

Vie du livre

Source des données