Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Pal. lat. 1341

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q89304

  • Titre attesté :
    • Boethius (Fasz. I); Macrobius; Helpericus Autissiodorensis; Kalendarium Laureshamense (Fasz. II)
  • Autre forme de la cote :
    • Bibliothèque vaticane, Pal. lat. 1341
    • Vatican. BAV, Pal. lat. 1341
    • Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Pal. lat. 1341
    • Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. lat. 1341
  • Conservé à : Vatican. Biblioteca apostolica vaticana
  • Langues : latin
  • Date de fabrication :
  • Lieu de fabrication :

Aspects codicologiques

  • Parch., 109 ff. (+f. 56 bis; f. 61-61 v° blanc), 260 x 210 mm. Nombreuses figures géométriques illustrant les textes de Boèce et Macrobe aux f. 5 v°, 16, 17, 27 v°, 29, 29 v°, 31 v°-34, 37-39, 41, 42 v°-43, 44, 78 v°, 80, 83 v°, 85 v°, 86 v° (mappemonde) et 94 v°.

    Recueil de deux parties: 1) f. 1-61: IXe s.; 2) f. 62-109: Xe s., au f. 62 table du contenu de la main de Mathias Widman.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Présentation du contenu

Source des données : Heidelberger historische Bestände – digital

  • Langue(s) des textes dans le manuscrit : latin

    Titre(s) :
    1-60/61 - Faszikel I
    1r/v - Nachtrag: Theotrochus, Epistola qualiter officium missae agatur in monasterio Fuldensi (unvollständig)
    2r-60v - Boethius, De institutione arithmetica
    2r-6v - Praefatio Isidori ex Etymologiis sumpta
    6v-7v - Prologus Boethii
    7v-34r - Liber I
    34r-60v - Liber II
    62-109 - Faszikel II
    62r - Nachtrag: De significatione Alleluia verbi secundum patres
    62r - Nachtrag: Versus de elementis
    62v-93r - Macrobius, Commentarii in Ciceronis Somnium Scipionis
    62v-80r - Liber I
    80r-93r - Liber II
    93r-94v - Cicero, Somnium Scipionis (excerptum ex libro VI de re publica)
    95r-104v - Helpericus Autissiodorensis, Liber de computo
    95r - Praefatio
    95r-104v - Libellus
    104v-108r - Kalendarium cum additamentis (Kalendarium Laureshamense I)
    108v - De divisione philosophiae et scientiarum cum schematibus
    109r - Glossae de verbis et sententiis
    109r - (Ps.-)Priscianus, De sideribus carmen = Anthologia Latina 679 (RIESE)

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • 2 -~ f. 62 (add.): ‹Alleluia›.

    inc.: «Alleluia inter Tabor et Ermon... » (4 lignes).

    ~ — Kyrie Eleison (cum neumis).

    ~ — (add. XIIIe s.): «Versus de elementis».

    inc.: «Concipiens mundum ratio diuinare [sic] domini... » (40 v. - cf. H. Walther, Initia carminum, n° 3097).

    f. 62 v°-93: Macrobivs, Commentarius in Somnium Scipionis (ms. Q de Finch).

    titre: «MACROBII AMBROSII THEODOSII V.C. ET INL. COMENTA [sic] EX CICERONE IN SOMNIVM SCIPIONIS ».

    f. 93-94 v°: Cicero, Somnium Scipionis.

    titre: «Somnium Scipionis. M.T. Ciceronis excerptum ex libro VI de republica ».

    ~ f. 95-104 v°: Helpericvs Avtissiodorensis, Liber de computo.

    ~ f. 104 v°: ‹Tabula computi›.

    accompagnée de deux textes:

    1) inc.: «Primus embolismus IIII nonas decembris. Secundus...» (3 lignes).

    2) Regulares mensium.

    inc.: «Ianuarius Augustus et december IIII nonas habent... » (24 lignes).

    ~ f. 105: (Walahfridvs Strabo), Carmen 89, 4: Versus de terminis quadragesimalibus.

    ~ — ‹Carmen de terminis paschalibus›.

    inc.: «None Aprilis norunt quinos... » (19 v. - cf. C.P.L., n° 2309).

    ~ f. 105 v°-108: ‹Calendarium ›.

    chaque mois est précédé du vers correspondant de Avsonivs, Eclogarum liber: XVII, In quo mense quod signum sit ad cursum solis (Anthol. lat. 640).

    inc.: «Principium Iani sancit tropicus Capricornus...» (éd. R. Peiper, Leipzig, Teubner, 1886, p. 102).

    ~ f. 108: ‹De diuisione philosophiae›.

    inc.: «Sapientia quam ueteres philosophia uocabant hoc modo diuidebat... ».

    ~ f. 109: ‹Definitiones›.

    inc.: «Xenodochium locus uenerabilis in quo pauperes suscipiuntur. Perochotrophium in quo pauperes et aduene homines... » (lignes).

    — Anthol. lat. 679.

    pas de titre.

Anciens possesseurs

Anciennement dans

Origine

  • Origine: 2 - allemande. D’après B. Bischoff, op. cit. infra, le manuscrit a été copié à l’abbaye Saint-Nazaire de Lorsch.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Historique de la conservation

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: 1-2 - abbaye Saint-Nazaire de Lorsch (cf. supra, Origine), où le manuscrit a été consulté par Mathias Widman, de Kemnat († 1476 - cf. supra, Pal. lat. 886), qui a noté au f. 1: «Ad Laurissam » et qui a daté et signé au f. 62: «1465, Mathias K. »; bibliothèque palatine de Heidelberg (au f. 1 cote du transfert: C. 107/461).

Notes

Source des données : Biblissima

Bibliographie

    • A. Reifferscheid, Die römischen Bibliotheken (Sitzungsber. der philos.-histor. Klasse der K. Akad. der Wissensch., 56, 1867, p. 490-491)
    • F. Falk, Beiträge zur Rekonstruktion..., p. 68
    • P. Lehmann, Johannes Sichardus..., p. 133 n. 1 et 139
    • E. M. Bannister, Monumenti Vaticani di paleografia musicale latina, Leipzig, 1913, p. 9 n° 19 et p. 17 n° 48
    • C. E. Finch. Cicero's Somnium Scipionis in Codex Vat. Pal. lat. 1341 (Trans. Proceed. Amer. philol. Assoc., 97, 1966, p. 184-192)
    • C. E. Finch, Anthologia latina (Riese) 679 in Reg. lat. 1669 and Pal. lat. 1341 (Class. Philol., 69, 1974, p. 202-211), cite quelques variantes
    • B. Bischoff, Lorsch..., p. 44, 47, 55, 77 et 87
    • B. Munk Olsen, Quelques aspects de la diffusion du «Somnium Scipionis » de Cicéron au moyen âge (du IXe au XIIe s.) (Studia romana in honorem Petri Krarup, Copenhague, 1976, p. 150), simple mention.

Vie du livre

Sources des données