Bordeaux. Bibliothèque municipale, Ms. 11

Codicological aspects

  • Parch., XIIe s. (in.), 238 ff. (f. 56 v° blanc ; f. 189 v°, essais de plume d’une main du XIIIe-XIVe s.), 224 X 138 mm. sauf le f. 56 qui n’est plus qu’une mince languette : 50 X 136 mm. ; just. variable : f. 1-96 v°, 170/180 X 101/105 mm., 60 long. lignes ; f. 97-104, 203/205 X 120/125 mm., 2 col., 80/82 lignes ; f. 105-136 v°, 170/179 X 90/95 mm., 53/58 long. lignes; f. 137-146 v°, 175/210 X 115/120 mm., 2 col., 64/73 lignes; f. 147-188 v°, 180/185 X 100 mm., 58/60 long. lignes ; f. 189-194, 215/224 X 138 mm., tableaux et calendriers ; f. 194 v°-215 v°, 204/210 X 110/120 mm., 2 col., 80/82 lignes ; f. 216-223 v°, 190 X 100 mm., 62 long. lignes; f. 224-238 v°, 198/205 X 115 mm., 2 col., 77/80 lignes ; réglure à la pointe sèche. Cahiers : 1-178, 182, 19-248, 256(-1), 26-308, 318(-1), les sept premiers signés I-VII au début et à la fin, sauf le premier dont la signature est à la fin ; les autres avec réclames horizontales dans le coin droit. Initiales rubriquées, quelques-unes au début ornées ou rehaussées de couleurs, titres rubriqués ou rehaussés de rouge ; aux f. 2 v°-6, arcades en couleur avec chapiteaux ornés à la plume de motifs décoratifs ou d’animaux fantastiques ; aux f. 189 v°-194, tableaux de comput et calendrier en partie rubriqués. Rares notes et corrections marginales contemporaines.

    inc. : « ecclesiastica narrat... » (f. 2).

    expl. : «... hoc enim » (f. 237 v°).

    : « ipse Dominus... » (f. 238).

    (Source : Persée - DER-IRHT, XLI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XLI

  • ~ f. 1-56 : Biblia : Nouus Testamentum, Euangelia.

    précédé aux f. 1-2 : HIERONYMVS presbyter, Prologus et argumenta in Euangelia.

    (prol.) titre : « INCIPIT PREFATIO SANCTI HIERONYMI PRESBYTERI IN EVANGELIIS BEATO PAPE DAMASO. HIERONYMVS ».

    inc. : « NOVVM opus facere me cogis... ».

    expl. f. 1 v° : «... uicina dixerunt. Obto in Christo ualeas et memineris mei papa beatissime. EXPLICIT PREFATIO » (P. L., 29, col. 525-530 ; cf. F. Stegmüller, Repertorium Biblicum Medii aeui, 1, Initia Biblica apocrypha, prologi, Madrid, 1940, p. 283 n° 595).

    (arg.) titre : « ITEM ARGVMENTVM ».

    inc. ligne 7 : « SCIENDVM ETIAM NE QVIS IGNARVM ex similitudine... ».

    expl. ligne 21 : «... quod solum est. Obto ut in Christo ualeas et memineris mei beatissime papa. EXPLICIT ARGVMENTVM » (P. L., 29, col. 529-530 n. c).

    titre : « ITEM ARGVMENTVM SANCTI HIERONYMI ».

    inc. ligne 24 : « PLVRES FVISSE QVI EVANGELIA SCRIPSERVNT... ».

    expl. f. 2 : «... quam ecclesiasticis uiuis canendis [sic]. EXPLICIT ARGVMENTVM SANCTI HIERONIMI PRESBITERI » (P. L., 26, col. 15-20 ligne 11 ; cf. F. Stegmüller, op. cit., p. 283 n° 596).

    f. 2 : EVSEBIVS CAESARIENSIS, Epistula ad Carpianum in canones Euangeliorum (transl. lat.).

    titre : « INCIPIT EPISTOLA EVSEBII EPISCOPI DE EVANGELIO ».

    inc. : « AMNONIVS QVIDEM ALEXANDRINVS MAGNO...» (P. L., 29, col. 529-531 ; cf. F. Stegmüller, op. cit., p. 282 n° 581).

    f. 2 v°-6 : Concordantia Euangeliorum.

    f. 6 v°-20 : Euangelium s. Matthei.

    f. 20 v°-29 : Euangelium s. Marci.

    f. 29 v°-43 : Euangelium s. Lucae.

    f. 43-55 v° : Euangelium s. Iohannis.

    f. 56 : Tabula Euangeliorum pro festis.

    ~ f. 57-61 : AVGVSTINVS, Sermones 9, 215, 393 (Clavis n° 284).

    titre f. 61 : « SERMO SANCTI AVGVSTINI DE PENITENTIA ».

    ~ f. 61-62 : AVGVSTINVS, Sermo de disciplina christiana (Clavis n° 310).

    titre : « SERMO SANCTI AVGVSTINI DE DISCIPLINA CHRISTIANA ».

    ~ f. 62 v°-63 v° : ‹PROSPER AQVITANVS, Sententiae ex operibus S. AVGVSTINI› (Clavis n° 525, extraits).

    inc. : « Innocentia uera est...» (1).

    expl. : «... cui non celeriter ignoscitur » (322 — P. L., 45, col. 1859-1887, n° 320 ; 51, col. 427-477 ; éd. M. Gastaldo, Sancti Prosperi Aquitani liber Sententiarum (Corpus Christianorum, Series Latina, 68 A), Turnhout, 1972, p. 257-338).

    ~ f. 63 v°-64 : ‹Excerpta Patrum›.

    suit immédiatement, d’une autre main contemp., le texte précédent.

    inc. : « Quare ubi scit adest... ».

    expl. : «... frugibus quicquid inebriat ».

    ~ f. 64-64 v° : ‹AVGVSTINVS, Sermo 350› (Clavis n° 284).

    ~ f. 64 v° : ‹Disputatio inter corpus et animam›.

    inc. ligne 11 : « Compar mea nobilis

    Mihi semper utilis...» (cf. H. Walther, Initia carminum, n° 3055).

    expl. : «... Mecum finem nitere Amen ».

    ~ f. 64 v°-65 : « De non timenda christianis morte corporea pro eo quod iustus ex fide uiuit ».

    inc. : « Vt ait doctor eximius beatissimus Ciprianus... ».

    expl. : «... Dominus liberare dignetur Qui cum patre et Spiritu sancto uiuit et regnat in secula seculorum Amen ».

    ~ f. 65-65 v° : Ps. AVGVSTINVS, Sermo 277 (Clavis n° 368).

    titre : « INCIPIT OMELIA SANCTI AVGVSTINI DE REDDENTIS DECIMIS ANTE NATALE SANCTI IOHANNIS».

    ~ f. 65 v°-66 : « Sermo de Cena Domini et de prima die pasche ».

    inc. : « Modo, fratres carissimi, cum Euangelium legeretur... ».

    expl. : «... conscientia secura susciper. Quod ipse praestare dignetur... ».

    ~ f. 66 : ‹Ps. AYGVSTINVS›, Sermo 168 (Clavis 368).

    titre : « Incipit de prima die pasche ».

    ~ f. 66-66 v° : Sermo de paschali tempore.

    titre : « De paschali tempore ».

    inc. : « Licet nobis omni tempore fratres carissimi et ad dicendum et ad audiendum... ».

    expl. : «... et pro aliis eterna praemia feliciter capietis. Praestante Domino nostro Ihesu Christo ».

    ~ f. 66 v°-67 v° : ‹Ps. AVGVSTINVS›, Sermones 173 et 177 (Clavis n° 368).

    titre : « Sermo de letaniis ».

    ~ f. 67 v°-68 : « Sermo de Pentecosten ».

    inc. : « Hodie, fratres carissimi, omnia que nobis... ».

    expl. : «... quam occupatio mundi istius preualebit. Prestante Domino Ihesu Christo cui est honor et imperium in secula seculorum ».

    ~ f. 68-71 : ‹Sermo de officiis presbyterorum›.

    inc. : « Si negligentiarum mearum culpas uel imperitiam diligens examinator... ».

    expl. : «... perfecta caritate supplicatio uel suggestio ista processit, Amen ».

    ~ f. 71-71 v° : ‹Sermo›.

    inc. : « Cum nemo nisi per diuinorum obseruantiam mandatorum... ».

    expl. : «... sed non ipsi per maliciam remansimus ».

    ~ f. 71 v° : « Sermo de ramis palmarum ».

    inc. : « QVIA DIVINVS AMOR AD CELEBRENDA... ».

    expl. : «... mereamini per Dominum nostrum Ihesum Christum qui cum patre... ».

    ~ f. 71 v°-72 v° : ‹Sermo›.

    inc. : « Fratres expurgate u‹etus› f‹ermentum› u‹t› s‹itis› n‹oua› c‹onspersio› s‹icut› e‹stis› a‹zymi›. Expleta dilectissimi quadraginta dierum abstinentia... ».

    expl. : «... ipso eodem prestante qui uiuit et regnat... ».

    ~ f. 72 v°-73 : ‹Sermo›.

    inc. : « Quia, iuxta sanctorum statuta Patrum... ».

    expl. : «... comprehendere. Prestante Domino nostro Ihesu Christo... ».

    ~ f. 73-76 : ‹Excerpta conciliorum et Decretalium›.

    parmi lesquels :

    f. 75 v°-76 : De septem gradibus consanguinitatis.

    titre : « Hec capitula de VII gradibus consanguinitatis Sanctus Isidorus diligenti inquisitione descripsit et in figura inferius depicta ».

    (en marge) : « Aptius ordinauit et primo de VII gradibus ».

    inc. : « Primo gradu superiori linea... ».

    expl. : «... fratris ac filia sororis primi habeantur ».

    ~ f. 76 v°-77 : ‹VDALRICVS AVGVSTANVS, Sermo synodalis seu Leo IV papa, Homilia› (remaniement?).

    inc. : « Fratres presbyteri et sacerdotes Domini...» (ce texte diffère de celui qui est attribué au Pape Léon IV au f. 179-179 v°).

    ~ f. 77-97 v° : AMALARIVS TREVIRENSIS, Regula canonicorum et sanctimonialium (liv. I).

    titre : « ISIDORI IN LIBRO OFFICIORVM DE TONSVRA » (P. L., 105, col. 815-934).

    ~ f. 97 v° : ‹Textus›.

    « Sunt quedam tempora et festiuitates solempniter obseruande...» (15 lignes).

    ~ f. 97 v°-98 : De officio missae.

    titre : « INCIPIT DE OFFICIO MISSE ».

    inc. : « Gratia Spiritus Sancti infundente dicendum est... ».

    expl. : «... sed ante sacrificium cui non nisi renatis licet interesse ».

    ~ f. 98-99 : Ordo missae.

    titre : « Incipit ordo missae a sancto Petro constitutus cum expositione ».

    inc. : « Missa pro multis causis celebratur... » (même inc. dans le ms. Évreux, Bibl. mun., lat. 54-I (XIIe s.) f. 1, cf. infra).

    expl. : «... in templo laudantes et benedicentes Dominum qui uiuit etc. » (cf. M. Andrieu, Les ordines romani du haut Moyen Age. I. Les manuscrits, Louvain, 1931 (1957), p. 195 et 569).

    ~ f. 99 : « Sermo de quadragesima ».

    inc. : « Diabolus in quadragesima acrius humanum... ».

    expl. : «... defunctorum ad utilitatem eorum ».

    ~ f. 99-100 : « De duobus hebdomadibus passionis Domini ».

    inc. : « Duae hebdomadae passionis Domini... ».

    expl. : «... non intelligere et secundum ea non iuuere ».

    ~ f. 100 : « De dedicatione Ecclesie ».

    inc. : « Domus Domini methonomice dicitur ecclesia... ».

    expl. : «... intrent in regna celorum ».

    ~ — BACHIARIVS, ‹De reparatione lapsi› (Clavis n° 569, extrait remanié).

    titre : « BACHARIVS ».

    inc. : « Lubrica est uia huius saeculi...»(§ 9 — P. L., 20, col. 1045).

    expl. : «... Quodam nouali exortationis [sic] suffocentur » (15 lignes).

    ~ f. 100-100 v° : Ps. AVGVSTINVS, De incarnatione Christi.

    titre : « AVGVSTINVS, De incarnatione Christi ».

    inc. : « Queritur antequam Christus nasceretur de Maria uirgine. Putas an erat an fuerat... ».

    expl. : «... et ad omnem malum sagaces ».

    ~ f. 100 v° : BACHIARIVS, De reparatione lapsi (extrait remanié).

    titre : « Bacharius Ianuario ».

    inc. : « Salomonem ueniam ex hoc cognoscimus... ».

    expl. : «... consciencie domino teste penituit » (9 lignes ; § 12 — P. L., 20, col. 1048).

    ~ — AVGVSTINVS, De quantitate animae (Clavis n° 257, extrait).

    titre : « AVGVSTINVS, De quantitate animae ».

    inc. : « Queritur an anima diuidatur... ».

    expl. : «... Damaso papa quod quisque psalmus gloria patri finiauit ».

    ~ f. 100 v°-103 : AMALARIVS TREVIRENSIS, Excerpta.

    titre : « Excerpta Amalarii Monachi ».

    inc. : « Legitur in ecclesiatica historia Nabuchodonosor... ».

    expl. : «... ite missa est et completus est ».

    ~ f. 103-103 v° : ‹Ps. ALCVNIVS, Liber de diuinis officiis› (extrait).

    titre : « Sermo cuiusdam de natiuitate Domini ».

    inc. : « Sacratissima huius diei solempnitas et ideo dicitur Natiuitas... ».

    expl. : «... resurgemus instar est de sepulchro » (1-6 — P. L., 101, col. 1173-1181).

    ~ f. 103 v°-104 v° : ‹IVLIANVS TOLETANVS, Prognosticum futuri saeculi› (Clavis n° 1258, extraits).

    titre : « Quomodo se habeant Anime defunctorum ante ultimam Resurectionem Corporis et de differentia Paradisorum ».

    inc. : « Vnus et terrenus paradisus in quo primorum... » (II — P. L., 96, col. 475).

    expl. : «... male uiuendo perdidit » (non identifié).

    ~ f. 105-116 v° : BENEDICTVS DE NVRSIA, Regula monachorum (Clavis n° 1852).

    titre : « INCIPIT PROLOGVS REGVLE S̅C̅I̅ BENEDICTI ABBATIS ».

    ~ f. 116 v°-138 v° : ‹VIGILIVS THAPSENSIS, Dialogus contra Arianos› (Clavis n° 807).

    titre : « DISCEPTATIO ATHANASII CONTRA ARRIVM FOTINVM ET SABELLIVM ».

    ~ f. 139-143 : ‹Excerpta Patrum›.

    titre : « Hieronymus, De poenitentia ».

    inc. : « Quisquis illam penitentiam putat... ».

    expl. : «... quare non multos baptisari, Dominus ».

    ~ f. 143 v°-144 v° : ‹Ps. EVCHERIVS LVGDVNENSIS, Formula spiritalis intelligentiae (extrait).

    titre : « INCIPIT SANCTI IERONIMI de essentia Trinitatis sentencia ».

    inc. : « Omnipotens Deus, Pater et Filius et Spiritus Sanctus, unus atque trinus... ».

    expl. : «... mihi tota die » (chap. 1 — P. L., 50, col. 729-737).

    ~ f. 144 v° : Ps. LANFRANCVS CANTVARIENSIS, Epistula LX ad Rodulphum abbatem.

    titre : « Sententia Lanfranni Domni ».

    inc. : « Indicatum est mihi quia de monasterio... ».

    expl. : «... ut stabilitatem suam firmet suadeatur » (P. L., 150, col. 549-550; cf. H. Clover et M. Gibson, The Letters of Lanfranc Archbishop of Canterbury, Oxford, 1979, p. 184-185).

    ~ — Ps. Clemens papa I, Decretum : « Inueni in canonibus... ».

    inc. : « Ego Clemens Romanus pontifex omnibus fidelibus salutant. Inueni... » (éd. G. Mercati, Note di letteratura biblica e cristiana antica (Studi e Testi, 5), Rome, 1901, p. 80-81).

    ~ f. 144 v°-145 v° : Epistulae formatae archiepiscoporum et episcoporum cum prologo.

    titre : « Incipit Formata episcoporum ».

    inc. : « Greca elementa litterarum numeros... » (P. L., 56, col. 730-731).

    expl. : «... deserat episcopus ipsius diocesis ».

    ~ f. 145 v°-146 : ‹Textus›.

    titre : « In loco eius alterum debent ordinare ».

    inc.. « Quod nunc Iesus ubi ubi [sic] cum sacerdotali... ».

    expl. : «... benedictio diuina perueniat ».

    ~ f. 146-146 v° : Excerpta diuersa.

    inc., 2e col. ligne 4 : « Cum ad orationem seu contemplationis dulcedinem... ».

    expl. : «... per metaphoram et pro artifice ».

    ~ f. 146 v° : ‹De minutione sanguinis›.

    inc. : « Mense Iani sanguis non minuere... ».

    expl. : «... sanguis uiridis euenit haec probatio ».

    ~ f. 146 v° : Ius romanum (extraits).

    titre : « Theodosius, Ex sententiis Iulii Pauli de appellationibus ».

    inc. : « Moratorias appellationes... ».

    expl. : «... quia fide (...?) omnia ».

    ~ f. 147-170 v° : Collectio canonum.

    titre : « DE ELECCIONE ROMANI ANTISTITIS ».

    inc. : « Si, quod absit, transitus papae... ».

    ~ f. 171-178 v° : Collectio canonum LXXIV titulorum (extraits).

    inc. : « Cum ualde occulta sunt diuina iudicia... ».

    ~ f. 178 v° : Miraculum s. Hilarii.

    titre : « Miraculis [sic] contra papam Leonem Arrianum miraculis sancti Hilarii ».

    inc. : « Cum quodam die episcopi... ».

    expl. : «... ad propria reuertuntur ».

    ~ f. 178 v°-179 : Excerpta diuersa.

    titre : « De IIII conciliis principalibus ».

    inc. : « Generalia concilia Constantini... ».

    expl. : «... a supplicio soluere conatur ».

    ~ f. 179-179 v° : VDALRICVS AVGVSTANVS, Sermo synodalis seu LEO IV papa, Homilia.

    titre : « ‹S›ermo in sinodo dicendus quem sanctus Leo papa composuit » (P. L., 96, col. 1375-1380, cf. supra, f. 76 v°-77).

    ~ f. 179 v°-180 : Sermo synodalis.

    titre : « Item alius sermo dicendus in synodo ».

    inc. : « Audite, fratres et conpresbyteri, quomodo uos... ».

    expl. : «... seruare possitis qui cum domino patre et spiritu sancto »

    suivi d’un court texte : « Tunc sicut sinodus illa... in uiam pacis dirige nos Domine. Cum psalmo » (7 lignes).

    ~ f. 180-186 v° : HVGO FLORIACENSIS, Chronica Romanorum imperatorum et paparum.

    (préf.) : « Igitur ab Octauiano Augusto exordium... ».

    titre f. 180 v° : « INCIPIVNT CHRONICA HVGONIS » (éd. d’après ce manuscrit, du prologue et d’extraits de la chronique, C. Couderc, op. cit. infra, p. 471-474).

    ~ f. 186 v°-187 v° : AVGVSTINVS, De ciuitate Dei (Clavis n° 313, extraits).

    titre : « ‹S›ententie beati Augustini de diuersis rerum naturis. De salamandra ».

    inc. : « ‹S›cripserunt qui naturas animalium curiosius...» (XXI, 4).

    expl. f. 187 : «... nunquam nudatur tegmine foliorum » (XXI, 5 — P. L., 41, col. 712-715; éd. B. Dombart et A. Kalb, Sancti Aurelii Augustini de ciuitate Dei libri I-XXII (Corpus Christianorum, Series Latina, 48), Turnhout, 1975, p. 761-765).

    suivis f. 187-187 v° d’extraits non identifiés :

    titre : « De lapidibus magnetibus ».

    inc. : « Factum est ut quodam templo lapidibus magnetibus... ».

    expl. : «... et si quid aliud secundum fidem ciuitatis huius intelligi et dici potest ».

    f. 187 v° : Ps. SENECA, Liber de moribus (extraits).

    titre : « DE DIVERSIS PROVERBIIS ».

    inc. : « Magna est res uocis silentii temperamentum...» (Sent. 74).

    expl. mutilé : «... Sic habita ut potius Dominus laudetur // » (Sent. 121).

    1 feuillet manque.

    ~ f. 188 : Excerpta diuersa ex Scriptura sancta.

    inc. mutilé : « // Non est caput ne... ».

    expl. : «... sed ipse Christo per ipsum ».

    ~ f. 188-188 v° : ‹De tristitia, de luxuria›.

    1) inc. : « Tristitia quoque deuictum cor quasi ex racione solet exortari cum dicit quo habes unde... ».

    2) (f. 188 v°) : « Luxuria quoque deuictum cor quasi ex ratione solet exhortari cum dicit : Cur te in uoluptate... ».

    expl. : «... suggestione delectatione consensu ».

    ~ f. 188 v° : Ps. BONIFATIVS IV papa, Canon.

    titre : « Sententiae Bonifatii papae quod debeant monachi sacerdotes baptizare et penitentias dare ligarique ac absolui ».

    inc. : « Decretum ex concilio Bonifacii pape qui quartus a beato Gregorio fuit... ».

    expl. : «... falsum est quod asserunt libenter ».

    ~ — ‹Physiologus› (fragment).

    titre : « INCIPIT MIRANDA SALOMONIS QVODAM DICTA. PROLOGVS ».

    inc. : « Iacob benedicens filium suum Iudam dixit... ».

    expl. mutilé : «... et post hec tertia die mater eorum percuta // » (éd. M. F. Mann, Der Bestiaire Diuin des Guillaume le Clerc (Französische Studien, 6, 1888, p. 37-73).

    ~ f. 189-189 v° : ‹Index personarum et rerum de sex aetatibus mundi›.

    ~ f. 189 v°-191 : ‹Calendarium›.

    f. 189 v° : ‹EVGENIVS TOLETANVS, Carmen 37 (19) : Heptametron de primordio mundi› (Clavis n° 1236, extrait).

    inc. : « Primus in orbe dies lucis primordia sumpsit... » (P. L., 87, col. 365-366 ; éd. F. Vollmer, Fl. Merobaudis reliquiae Blossi Aemilii Dracontii carmina Eugenii Toletani episcopi carmina et epistulae (M. G. H., Auct. antiq., 14), Berlin, 1905, p. 256; cf. H. Walther, Initia carminum, n° 14669 a ; D. Schaller et E. Könsgen, Initia carminum, n° 12551).

    — ‹Anthol. lat. 488›.

    suit immédiatement le texte précédent.

    f. 190-191 : Carmina.

    parmi lesquels :

    1) inc. : « Idus septenas Iani uigesima sexta... » (31 v. — cf. H. Walther, Initia carminum, n° 8663 ; A. Cordoliani, Contribution à la littérature du comput ecclésiastique au Moyen Age (Studi medievali, 2, 1961, p. 191).

    2) inc. : « Grecorum nobis autentica epistula pondit... » (26 v.).

    ~ f. 191 v°-194 : Notae de computo cum tabulis.

    inc. : « Constat suprascripta pagina ex ciclo solari... ».

    expl. : «... suum seruant ordinem ».

    ~ f. 194 v°-198 : HELPERICVS AVTISSIODORENSIS, Liber de computo.

    titre : « INCIPIT LIBER ELPERICI » (P. L., 137, col. 17-48).

    f. 198-213 : De computo (extraits).

    compilation tirée surtout de Bède, De natura rerum, De ratione temporum, De ratione unciarum, etc. (cf. Cat. gén., 23, p. 14-15) parmi laquelle :

    f. 206 v°-207 : MACROBIVS, Commentarius in Somnium Scipionis (extraits).

    1) titre : « ITEM DE SVBSEQVENTI ZONA MACROBII ».

    inc. : « Hoc quoque tractatu proprium sortito finem nunc istud... ».

    expl. : «... enim circulus qui ab A usque in B ductus est mediam secat perustam » (II, chap. 7 § 1-6).

    2) titre : « ITER DE ‹S›VBIECTA SPERA MACROBII ».

    inc. : « Est enim terre spera cui ascripta sunt... ».

    expl. : «... nature ignote deflueret ‹sicut ost›endit subiecta descriptio » (I, chap. 22 § 11-12)

    3) titre : « MACROBIVS DE OCEANO ».

    inc. : « Oceanus non imo sed gemino ambitu terre... ».

    expl. : «... Caspiunque mare unde oriatur inuenies » (II, chap. 9 § 1-7).

    ~ f. 213 v°-215 v° : AVGVSTINVS, In Iohannis Euangelium tractatus (Clavis n° 278, extraits).

    titre : « AVGVSTINVS SVPER IOHANNEM ».

    inc. : « IN PRINCIPIO erat verbum et Verbum erat apud Deum et Deus erat Verbum. Hoc anima uel (corr. : « Hoc enim animalis ») homo non percipit...» (I, 1).

    expl. : «... solus tamen luce perfruitur » (XV, 19 — P. L., 35, col. 1379-1517 ; éd. D. R. Willems, Sancti Aurelii Augustini in Iohannis Evangelium tractatus CXXIV (Corpus Christianorum, Series Latina, 36), Turnhout, 1954, p. 1-157).

    f. 216-231 v° : PAVLVS, Epistulae.

    précédées de 3 arguments :

    1) f. 216 : « PRIMVM Queritur quare post Euangelia... ».

    «... et manentem substantiam » (P. L., 111, col. 1275-1278).

    2) f. 216-216 v° : « ‹R›OMANI qui ex Iudeis Gentibus... ».

    «... ad pacem et concordiam cohortatur ».

    3) f. 216 v° : ‹O›MNIS textus uel numerus epistularum... ».

    «... sicut et Iohannes apostolus propter numerum septenarium » (cf. F. Stegmüller, Repertorium Biblicum Medii Aevi, 6, Commentaria, Madrid, 1958, p. 408 n° 9838 ; 1, Initia Biblica apocrypha. Prologi, Madrid, 1940, p. 290 n° 659).

    (texte) titre : « INCIPIT EPISTVLAE PAVLI AD ROMANOS ».

    f. 232-238 v° : BRVNO SIGNINVS episcopus, Commentaria in Matthaeum.

    titre : « DILECTISSIMO AMICO SVO PETRO EPISCOPO BRVNO EPISCOPVS ».

    expl. inachevé : «... Apostolus uero de abscondita mentis deprecatione » (I, chap. 6 § 14 — P. L., 165, col. 63-114 ; cf. F. Stegmüller, op. cit. supra, 2, Commentaria. Auctores, Madrid, 1950, p. 226 n° 1857).

Text in this manuscript

Data Source: Initiale

Former owner

Formerly part of

Origin

  • Origine : française, écriture de plusieurs mains voisines, vraisemblablement de l’abbaye de la Sauve-Majeure où le manuscrit semble avoir été constitué.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XLI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XLI

  • Possesseur : abbaye de la Sauve-Majeure (Gironde) d’après l’ex-libris du f. 1 en marge sup., qui est de peu postérieur au manuscrit : « Hic est liber Sancte Marie Silue maioris ».

Notes

Data Source: Biblissima

Bibliography

    • Cat. gén., 23, Paris, 1894, p. 7-16
    • C. Couderc, Note sur une compilation inédite de Hugues de Sainte-Marie et sa vie de s. Sacerdos (Bibl. Éc. Ch., 54, 1893, p. 468-474)
    • J. Tardif, Une collection canonique poitevine (Nouvelle Revue historique de droit français et étranger, 21, 1897, p. 149-210)
    • P. Fournier et G. Le Bras, Histoire des collections canoniques, 2, 1932, p. 247-250
    • C. W. Jones, Bedae opera de temporibus, Cambridge, Mediaeval Acad. of America, 1943, p. 159
    • R. Grégoire, Bruno de Segni exégète médiéval et théologien monastique (Centro italiano di studi sull’alto medioevo, 3), Spolète, 1965, p. 80
    • C. Samaran et R. Marichal, Catalogue, 6, Paris, 1968, p. 450
    • R. Étaix, Un ancien florilège hiéronymien (Sacris Erudiri, 21, 1972-1973, p. 8 n. 16), simple mention
    • R. E. Reynolds, « At Sixes and Sevens » — An Eights and Nines : The Sacred Mathematics of Sacred Orders in the Early Middle Ages (Speculum 54, 1979, p. 684 n. 67), simple mention.
  • C. COUDERC, Bordeaux (CGM 23), Manuscrits 1-1184, 1894 (Catalogue général des manuscrits des bibliothèques publiques de France)
  • Charles SAMARAN (éd.), Robert MARICHAL (éd.), Catalogue des manuscrits en écriture latine portant des indications de date, de lieu ou de copiste, t. VI, Bourgogne, Centre, Sud-Est et Sud-Ouest de la France, Paris, CNRS, 1968
  • François AVRIL, Jean-Pierre ANIEL, Mireille MENTRE, Alix SAULNIER, Yolanta ZALUSKA, Manuscrits enluminés de la Péninsule ibérique, Paris, Bibliothèque nationale, 1982
  • Roger E. REYNOLDS, Clerics in the Early Middle Ages, Hierarchy and Image, Aldershot, Brookfield, Ashgate, 1999 (Variorum Collected Studies Series, 669)

Life cycle of this book

Data sources