Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Ott.lat.2038

  • Other Form of the Shelfmark :
    • Ottob. lat. 2038
    • Bibliothèque vaticane, Ottob. lat. 2038
    • Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Ott.lat.2038
  • Held at : Vatican. Biblioteca apostolica vaticana
  • Date of Origin :
  • Place of Origin :

Codicological aspects

  • Papier, (filigranes f. 1-20: var. Briquet 7661: Gênes, Pise, etc., 1380-1397; f. 21-124: var. Briquet 11868: Florence, Rome, Sienne, 1407-1417; f. 125-131: var. Briquet 5954: Palerme, 1416-1424; f. 132-174: var. 6650: Florence, Sienne, Lucques, 1442-1448; f. 175-233: var. 5544: Florence, Lucques, 1496-1499; f. 234-253: filigrane invisible), I + 254 ff. (f. 223-233 blancs), 275 x 200 mm.

    Recueil de plusieurs parties: 1) f. 1-20: XIVe s. (fin); 2) f. 21-130: XVe s. (début) sauf f. 54 et 85-94 refaits un peu plus tard; 3) f. 130 ligne 4-233 v°: XVe s. (fin ?); 4) f. 234-253: XVe s. Les f. I et 254 sont des fragments remployés d’un même manuscrit du XIIIe s. sur 2 col., le f. I placé en travers; f. I v° table du contenu d’une écriture très cursive (XVe-XVIe s. ?). Quelques gloses marginales et interlinéaires aux f. 21 et suivants. Les f. 1-20, dont plusieurs sont montés sur onglets, sont assemblés en désordre et sont à lire ainsi: f. 1-2, 14, 12-13, 15, 19-20, lacune, 3-11, 16, lacune, 17-18.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • 1 - f. 1-20 v°: Pvblilivs Syrvs, Sententiae (fragments).

    le commentaire intercalé entre chaque sentence est précédé, f. 1-1 v°, d’une introduction comprenant la Vita Senecae de S. Jérôme.

    pas de titre.

    (Introductio) inc. f. 1: «‹I›N nomine sancte et indiuidue trinitatis. In principio huius libri Senece nomen Altissimi inuocare dignum duxi ut ipse sua summa incomprehensibili bonitate presentis huius libelli prouerbiorum assit initio... ... sed priusquam ad prouerbiorum explanationem accedamus cum omni diligentia prologum beati Ieronimi presbyteri omnibus libris Senece competentem perscrutemur».

    Hieronymvs presbyter, Vita Senecae.

    inc.: «‹P›verus [sic] Ennius [sic] Seneca Cordubensis...» (éd. cf. supra, Arch. S. Pietro C. 121, f. 1).

    (Accessus): «‹C›Ause huius libelli sunt quatuor. Efficiens Seneca materialis prouerbia id est probata uerba uel...».

    expl. f. 1 v°: «... Extirpanda sunt uitia inserende sunt uirtutes hec est intentio huius auctoris sicut apparet in hoc primo prouerbio».

    (texte) inc.: «‹A›Lienum est omne quicquid optando euenit» (Sent. 1).

    (comment.) inc.: «De grauitate seu ponderositate uerborum tanti auctoris uideas in principio rationem...» (cf. supra, Arch. S. Pietro C. 121, f. 91-104 v°).

    suivent les Sent. 2-34 et 44-64.

    f. 20 v°: «... ‹B›is uincit qui se uincit in uictoria» (Sent. 64).

    (comment.): «Bis uincit qui se ipsum uincit et alium et uno ictu utrumque hec //».

    plusieurs feuillets manquent.

    f. 3: «// ‹H›omo uite comodatus est et non donatus...» (Sent. 220).

    suivent les Sent. 221-340 et 377-385.

    f. 16 v°: «... ‹N›usquam melius morimur quam ubi libenter uiximus» (Sent. 385).

    (comment.): «Sicut qui bene uiuit in bona uita... qui autem male uiuit nunquam libenter moritur //».

    1 feuillet manque.

    f. 17: «// Non alium temere dubites peccata scientem...» (comment. de la Sent. 59 du Liber de moribus du Ps. Seneca, interpolée dans le texte).

    note marginale: «‹R›equire infra ‹t›ale signum +» (le feuillet auquel on renvoie manque).

    suivent les Prouerb. 8-27 (éd. Woelfflin, Teubner, 1869, p. 90-91 et 95).

    expl. mutilé f. 18 v°: «... Omnis dies uelud ultimus ordinandus est» (Prouerb. 27).

    (comment.): «Quia cum terminus uite sit incertus semper disponendum est de morte //».

    2-3 - f. 21-221: Seneca, Tragoediae (famille A).

    précédées, sauf la première, des Argumenta de Nicolas Trevet.

    f. 21 marge infér.: Argumentum in tragoedias decem.

    titre (marge de droite): «Decem uersus totam libri sententiam generaliter continentes».

    texte: «Herculis in tragico labor est hoc themate primo

    Pignora Thyestes mandit struproque [sic] secundo

    Thebarum canitur fratrum discordia tercio

    Occidit Ypolitus Phedraque poemate quarto

    Edypus quinto noto se crimine cecat

    Troya dolet sexto patris sic uindice Pyrrho

    Septima daescribit [sic] Medeam Iasone captam

    Agamenon princeps octauo carmine, nono

    Octauiae luctus canitur matrisque Neronis

    Alcydem superi tollunt ad sydera fine».

    f. 21-45: Hercules furens.

    titre: «TRAGEDIA PRIMA», au-dessus d’une autre main: «Hercules furens Ta prima».

    (glose) inc. f. 21 en marge: «Iuno hic loquitur et (?) est primus actus est b‹...› iste iambicus trimetrus archilogicus...».

    f. 45-64 v°: Thyestes.

    titre: «TRAGEDIA SECVNDA».

    (Argum.) inc. f. 45 (autre main): «Secunda tragedia de Tieste cui pro argumento premittendum est Quod Atreus et Tiestes fratres erant...».

    expl.: «... et astra se asconderunt [sic]. Et sic patet materia huius secunde tragedie» (éd. E. Franceschini, Studi e note di filologia..., 1938, p. 36).

    suivi, comme chacun des autres arguments, des vers correspondants des deux Epigrammata de Petrus de Muglio, cf. infra, f. 233 v°.

    f. 64 v°-75 v°: Phoenissae.

    (Argum.) inc. f. 64 v° (autre main): «Tertia tragedia est Thebas cui pro argumento premictendum est quod Edippus... set tamen preambula» (op. cit., p. 36).

    à la fin du texte: «Explicit Thebas».

    f. 75 v°-97 v°: Phaedra.

    f. 97 v°-114: Oedipus.

    f. 114-135: Troades.

    à la fin: «Explicit sexa [sic] tragedia».

    f. 135-153: Medea.

    titre: «Incipit sectima [sic]. Loquitur Medea».

    f. 153-170: Agamemno.

    titre: «Incipit ottaua tragedia».

    f. 170-187: Octauia.

    f. 187 v°-221: Hercules Oetaeus.

    (Argum.) inc. f. 187 v°: «Decima et ultima tragedia de Hercule Oetheo sic dictus [sic] ab Oethea silua...».

    expl.: «... ubi consumpto quod in eo erat mortale in ‹celum› translatus est» (op. cit., p. 39).

    f. 221 v°: Epitaphium Senecae (Anthol. lat. 667).

    titre: «Epitaphium Senece».

    f. 222: Hieronymvs presbyter, Vita Senecae

    titre: «Ieronimus in libro de uiris inlustribus hec intulit de Seneca» (éd. cf. supra, Arch. S. Pietro C. 121, f. 1).

    f. 222-222 v°: Ps. Seneca, Epistulae ad Paulum.

    pas de titre (éd. cf. supra, Arch. S. Pietro, C. 121, f. 1-2).

    f. 233 v°: Nicolavs Trevet, Argumentum in Senecae Herculem furentem.

    titre: «Argumentum».

    inc.: «Liber tragediarum Senece decem continet tragedias quarum prima est de Hercule cuius argumentum secundum quod hic accipitur est Quod Hercules filius fuit Alcmene...» (même incipit dans les mss. Chigi H. VII 244, f. 1 et Ottob. lat. 1713, f. 233 v°, cf. supra, et Paris, Bibl. nat., lat. 8025).

    expl.: «... Et hec sufficiant ad argumentum et ad predicta» (éd. cf. supra, Chigi H. VII, 244, f. 1).

    f. 233 v°: Petrvs de Mvglio, Epigrammata 2 de Senecae Tragoediis.

    titre: «Hec sunt quedam carmina composita per magistrum Petrum de Muglo omnes tragedias ostendent‹ia› (?) ipsarum continentia».

    1) inc.: «Alcidem canit insanire tragedia prima...» (10 v.).

    2) inc.: «Herculis insani fert prima tragedia strages...» (10 v. - éd. cf. supra, Ottob. lat. 1713, f. 6).

Former owners

Formerly part of

Origin

  • Origine: italienne; 1 - écriture gothique arrondie, sauf le commentaire et les Prouerbia de Publilius Syrus en écriture cursive de chancellerie.

    2 - écriture gothique arrondie, sauf les f. 54 et 85-94 en écriture cursive anguleuse.

    3 - écriture cursive anguleuse.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: 1-4 -Giovanni Angelo duc d’Altemps (ex-libris au f. I); le cardinal P. Ottoboni (cote de Bianchini: V. 2. 23).

Notes

Data Source: Biblissima

Life cycle of this book

Data source