Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Reg.lat.1782

  • Other Form of the Shelfmark :
    • Reg. lat. 1782
    • Biblioteca Apostolica Vaticana, MSS_Reg.lat.1782
    • Bibliothèque vaticane, Reg. lat. 1782
    • Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Reg.lat.1782
  • Held at : Vatican. Biblioteca apostolica vaticana
  • Date of Origin :
  • Place of Origin :

IIIF manifest

Codicological aspects

  • Papier et parch., XVe s., 187 ff. (+ 4 ff. blancs après le f. 93, + f. 39 bis, 70 bis, 88 bis, 128 bis, 172 bis ; pas de f. 186 ; f. 128 v°, 128 bis, 128 bis v° et 187 v° blancs), 205 x 142 mm. Recueil de deux parties: 1) f. 1-93, papier (filigranes, f. 1-69, Briquet 5913: Pistoie 1470 ; f. 70-93, Briquet 5907: Vienne, Sienne, Florence etc. 1455-1482) ; 2) f. 94-187, papier et parch.: senions (sauf f. 129-138: quinion) dont le premier et le dernier feuillet sont en parch., les autres en papier ; f. 187 isolé en parch. (filigranes var. Briquet 9130: Udine, Pérouse, Rome etc. 1441-1456). Quelques gloses marginales contemporaines surtout aux f. 95 v°-121 v°, 131 v° et suivants.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • 1 - f. 1-93 v°: Frontinvs, Strategemata.

    titre: «IVLII FRONTINI STRATAGEMATICON LIBER INCIPIT».

    texte avec transpositions maladroitement corrigées par un copiste du XIIIe s., notamment f. 56 v° après les mots «turmales secundum consuetudinem» (II, 12, 2), fin du liv. IV: «redire uellent pronuntiauit... interritos milites habuit» (IV, 7, 42), et f. 92 v°, à la fin du liv. IV, après «cum in agmine milites» (7, 42) transposition d’un passage du l. II: «se continerent inter castra...» (9, 7).

    expl.: «... et nauali et pedestri prelio uicti sunt» (II, 9, 10 - cf. sur ces transpositions l’éd. G. Gundermann, Teubner, 1888, p. iv-v).

    2 - f. 94-122 v°: Sallvstivs, De coniuratione Catilinae.

    titre: «CRISPI SALLVSTII HISTORICI KATILINARII LIBER INCIPIT».

    à la fin: «CRISPI SALLVSTII HISTORIOGRAPHI CATILINARIE CONIVRATIONE LIBER FINIT FOELICITER».

    f. 122 v°-128: Cicero, Epistulae ad Brutum (extraits).

    1) titre: «brvTI EPISTOLA AD ATTICVM».

    inc.: «BRVTVS Attico salutem. Scribis mihi mirari Ciceronem...»

    expl. f. 124 v°: «... et hominem noluerint et quid sibi uoluit» (I, 17).

    2) titre: «BRVTI EPISTOLA AD CICERONEM».

    inc.: «BRVTVS sal‹utem› d‹at› Ciceroni. Particulam litterarum tuarum quas...».

    expl.: «... ad resistendum improborum CONSILIIS» (I, 16).

    f. 129-185 v°: Sallvstivs, Bellum Iugurthinum (famille des integri).

    titre: «CRISPI SALLVSTII HISTORICI FACVNDISSIMI IVGVRTHINI BELLI LIBER INCIPIT FOELICITER. PROEMIVM».

    f. 185 v°, le texte est suivi du distique:

    «Si cupis ignotum Iugurthę noscere letum

    Tarpei montis pulsus ad ima ruit» (cf. supra, Reg. lat. 814, f. 74 v°).

    f. 187 (add.): ‹Epitaphia›.

    ~ 1) titre: «Epitaphion».

    texte: «Nobilis et clara iacet hic de stirpe uitellus

    Quem mors preripiens non sinit esse bouem».

    2) Anthol. lat. 414.

    titre: «Aliud».

    ~ 3) ‹Franciscvs Petrarca, Epitaphium in canem suum Zabot›.

    titre: «Aliud».

    texte: «Parue Iabot tibi parua domus. Breue nomen habebas

    Et breuis est tumulus et breue carmen habe» (éd. M. Vattasso, I codici petrarcheschi nella Biblioteca Vaticana, Rome 1908, p. 5 et 67).

    — ‹Nota ?›.

    texte: «Planum pro sicophanta Cicero ponit in oratione pro A. Cluentio. / Plurimum enim refert in que (?) cuiusque uirtus tempora inciderit. Plinius» (non identifié).

Former owner

Formerly part of

Origin

  • Origine: italienne, 1 - écriture humanistique cursive régulière.

    2 - écriture humanistique ronde aux feuillets de parchemin, seulement à la première et à la dernière page des cahiers: f. 94, 105 v°, 106, 117 v°, 118, 129, 138 v°, 139, 150 v°, 151, 162 v°, 163, 173 v°, 174, 185 v°, 187, écriture humanistique cursive aux autres pages de parchemin et aux feuillets de papier.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: 1-2 -les Théatins de S. Andrea della Valle à Rome dont le timbre est estampillé 3 fois au f. 1 (cf. supra, Reg. lat. 710).

Notes

Data Source: Biblissima

  • E. Pellegrin, J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, avec la coll. d'A. Marucchi, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 1re partie. Fonds Patetta et Fonds de la Reine par E. Pellegrin, Paris, 1978, p. 414 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1978_cat_21_21)

Bibliography

  • G. Gundermann, De Iuli Frontini Stratagematon libro qui fertur quarto (Commentationes philologae Ienenses, 1, 1881, p. 106), brève description.

Life cycle of this book

Data source