An entry point to the written heritage of the Middle Ages and the Renaissance in Western Europe, from the 8th to the 18th century.
A search engine of interoperable digitized manuscripts and rare books
Collaborative platform to manage and publish Biblissima authority data
Help for reading and learning classical languages, XML editing tools and environments
Expertise service around IIIF standards
Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q89489
IIIF manifest
Digitisation:
Full digitisation
Parch., IXe s. (1ère moitié), sauf f. 39 v°-41 v°: Xe-XIe s., III (pap.) +149 ff. (f. I v°, II v°, III v°, 39 et 109 v° blancs), 320 x 250 mm. Titres en onciale ou en capitales rustiques. Aux f. II et III, table du contenu du XVIIe s. corrigée par le cardinal A. Mai, avec renvoi aux feuillets.
Data Source: Heidelberger historische Bestände – digital
Langue(s) des textes dans le manuscrit : latin
Titre(s) : 1r-25v - Consultus Fortunatianus, Ars rhetorica1r-12v - Liber I12v-20v - Liber II20v-25v - Liber III25v-31r - Augustinus (?), De rhetorica sive Principia rhetorices31r/v-38v - Augustinus (?), De dialectica sive Principia dialecticae39v-41v - Nachtrag: De rhetorica excerptum Cassiodori ex Institutionibus42r-131r - Marius Victorinus, Explanationes in Ciceronis rhetoricam cum additamento42r/v - Praefatio42v-103r - Liber I103r-105v - Anonymus, De attributis personae et negotio105v-131r - Liber II131r-145v - Censorinus, De die natali145v-149r - Ps.-Censorinus, Fragmentum Censorini quod vocatur
Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI
f. 1-25: Fortvnatianvs, Ars rhetorica (I-III).
précédé de ce stemma : «Genera ciuilium tria
demonstratiuum - laus/ uituperatio
deliberatiuum - suasio/ dissuasio
iudiciale - accusatio/ defensio
à la fin du liv. I, f. 12 v°: «SCHOLICA C̅ CHIRII A̅D̅ EXPLICIT LIBER PRIMVS FORTVNATIANI EXPLICIT ARS CONSVLTI RETHORICA » (éd. du texte, C. Halm, Rhetores latini minores, Leipzig, Teubner, 1863, p. 81-134).
~ f. 25 v°-31: ‹Avgvstinvs Hipponensis›, Principia rhetorices.
suit sans séparation, semble-t-il, le texte précédent.
à la fin: «ARS RETHORICA LIBER TERTIVS EXPLICIT ».
~ f. 31-38 v°: ‹Avgvstinvs Hipponensis›, Principia dialecticae.
titre: «INCIPIT DE DIALECTITA [sic] LIBER QVARTVS ».
f. 39 v° (add. du Xe-XIe s.): Anthol. lat. 785 (add.).
texte: «TVLLIVS EREXIT ROMANAE ISIGNIA [sic] LINGVAE RETHORICAS LATIO DVM SONAT ORE TVBAS ».
~ f. 39v°-41v° (add. du Xe-XIe s.): ‹Cassiodorvs, Institutiones diuinarum et humanarum rerum› (extrait: II, 2, 1: De rhetorica, chap. 1-13).
f. 42-103: Marivs Victorinvs, Explanationes in librum Ciceronis de inuentione (lib. I).
à la fin: «Q. FABII LAVRENTI EXPLANATIONVM IN RETHORICA LIBER PRIMVS EXPLICIT ».
f. 103-105 v°: De adtributis personae et negotio.
titre: «INCIPIT LIBER SECVNDVS. De adtributis personae ».
inc.: «Cum sint XI attributa personis (corr. in «personae») quibus adprobatum (corr. in «adprobatior ») ... ».
expl.: «... sed ad res ipsas quadam gestione proueniunt » (éd. C. Halm, op. cit. supra, p. 305-310).
f. 105 v°-131: Marivs Victorinvs, Explanationes in librum Ciceronis de inuentione (liv. II).
suit sans séparation le texte précédent.
î. 131-145 v°: Censorinvs, De die natali.
titre: «INCIPIT LIBER ALIVD ».
à la fin du chap. 6, f. 133 v° l. 17-136 l. 3, transposition des chap. 5, 5 et 14, 7-17, 9 depuis «De confirmatione autem partus nihilo minus definite...» (5, 5 - éd. F. Hultsch, Censorini De die natali, Leipzig, Teubner, 1867, p. 10 l. 7) jusqu’à «grata nocte frequentes» (17, 9 - éd. cit. p. 33 l. 15).
f. 140 v°, l. 4, après «ait enim» (14, 7: éd. cit. p. 25, l. 25), «teporum [sic] si ueterum... » (17, 10 - éd. cit. p. 33, l. 16).
f. 145 v°-149: Ps. Censorinvs, Fragmentum.
inc.: «De naturali institutione. Initia rerum eadem elementa et principia dicuntur... » (éd. F. Hultsch, op. cit. supra, p. 55-73; éd. partielle (chap. IX-XV) H. Keil, Gramm. lat., 6, Teubner, 1874, p. 607-617).
Origine: abbaye Saint-Nazaire de Lorsch. Plusieurs copistes ont collaboré à ce manuscrit, dont l’écriture n’est qu’en partie calligraphique (cf. B. Bischoff, op. cit. infra, p. 30). c’est une copie directe du manuscrit en onciale conservé actuellement à Cologne, Dombibl. 166 (cf. E. A. Lowe, Codices latini antiquiores, 8, Oxford, 1959, p. 39 n° 1160); au f. 99 une addition de la fin du Xe s. mentionne un certain Sicco, qui est probablement un des membres de la famille du comte de Luxembourg, mort vers 998: «Sicco per ingenium mire conscendit in altum ».
Possesseurs: abbaye Saint-Nazaire de Lorsch (cf. supra, Origine) dont l’ex-libris est au f. 149 v°: «Codex de monasterio sancti Nazarii quod dicitur Lauresham », on peut lire aux rayons ultra-violets, en haut du même feuillet: «NAZARIVS MERITIS » et au milieu: «Codex de monasterio sancti », repris et complété donc au-dessous; bibliothèque palatine de Heidelberg (au f. III cote du transfert: C. 180/668).
Data Source: Biblissima
RDF exports to come…
You can view and manipulate this document directly on this site, compare it to others using the Mirador viewer, or drag and drop this icon into the IIIF viewer of your choice. Read more about IIIF