An entry point to the written heritage of the Middle Ages and the Renaissance in Western Europe, from the 8th to the 18th century.
A search engine of interoperable digitized manuscripts and rare books
Collaborative platform to manage and publish Biblissima authority data
Help for reading and learning classical languages, XML editing tools and environments
Expertise service around IIIF standards
Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q89583
IIIF manifest
Digitisation of decoration
Digitisation:
Full digitisation
Papier (filigranes f. I-XIII et 289-293: var. Briquet 2825, Genève et Frankenstein, 1448-1464; f. 1-158, 197-273 et 277-288: étoile à six branches manque dans Briquet; f. 159-168 et 179-196: var. Briquet 13001, Fribourg, 1457; f. 265-267 et 274-276: var. Briquet 8526 ou 8527, Cologne, 1457 ou Darmstadt, 1464-1468), XVe s. (f. 1 v°-157 v°: a. 1464; f. 242-243: a. 1465; f. 255-270 v°: a. 1466; f. 271-278: a. 1471; f. 286-291 v°: a. 1467), XIII + 303 ff. (f. I v°-III, IV v°-XIII v°, 1, 26 v°-27 v°, 157 v°-158 v°, 193-208 v°, 243 v°-244 v°, 250-254 v°, 259 v°, 278 v°-282 v° et 292-303 v° blancs), 287x203 mm. Foliotation ancienne de 14 à 171 tenant compte des feuillets de garde sans les numéroter depuis le f. 14 = f. 1 actuel jusqu’au f. 171 = f. 159 actuel. Initiales rubriquées, quelques diagrammes aux f. 2-5 v°. Notabilia parfois rubriques et quelques gloses marginales et interlinéaires contemporaines.
Data Source: Heidelberger historische Bestände – digital
Langue(s) des textes dans le manuscrit : latin
Titre(s) : 1v-5v - Schemata diversa (de genealogia deorum, poetis, montibus, fluviis etc.) cum notis6r-26r - Anonymus, "Fabularius compendiosus in Ovidii Metamorphoses"28r-157r - Conradus de Mure, Fabularius159r-192v - Mythographus Vaticanus III qui dicitur209r-239v - Cicero, Epistulae ad familiares aliquae subsequentis glossis240r/v - Moralia quaedam, proverbium et Iuvenalis versus241r-242r - "Reformatio des heiligen gerichtes" lingua Germanica242r-243r - Petrus Antonius Finariensis, Epistulae Heidelbergae scriptae II245r-249v - Terentius Scaurus, De orthographia liber subsequente De ordinatione partium orationis appendice255r-259r - Cicero, Oratio pro M. Marcello260r-262v - Ps.-Cicero, De optimo genere oratorum262v-266r - Rufinus grammaticus Antiochenus, De numeris oratorum266v-270v - Martianus Capella, Ex libro V De nuptiis Philologiae et Mercurii excerpta270v/271r - De figuris rhetoricis notae diversae271r-278r - Rufius (?) Festus, Breviarium (rerum gestarum populi Romani)283ra-285va - Registrum super libros Laurentii Vallae286r-291v - Anonymus, Liber monstrorum de diversis generibus
Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI
~ f. 1 v°-5 v° (anc. 14v°-18v°): ‹Notae diuersae (De genealogiis deorum, De nominibus poetarum, De nominibus montium etc.)›.
pas de titre.
inc.: «Segnius irritant animos demissa per aures / quam que sunt oculis subiecta fidelibus [Horativs, De arte poetica, v. 180-181]. Idcirco breuiter et compendiose genealogiam per uaria auctorum dispersam uolumina... ».
expl. f. 1 v°: «... que sedulus inspector in auctoribus repperiet necessaria » (37 lignes sur une col.).
suivent des diagrammes à pleine page avec légendes.
f. 6-26 (anc. 19-39): Fabularius compendiosus in Ouidii Metamorphoses.
titre: «Incipit fabularius super XIIcim libros methamorphoseos ».
(préface) f. 6, inc.: «DIofantus Lacedemonum auctor libros scripsit antiquitatum in quibus ait... ».
expl.: «...discipulis baratro quodam sue crudelitatis prolabitur » (cf. Fvlgentivs Planciades, Mythologiae, I, 1 - éd. R. Helm, Fabii Planciadis Fulgentii V.C. Opera, Teubner, p. 15, l. 21-17, l. 7).
(texte) 1ère rubrique: «Generatio deorum prima ».
(texte) inc.: «DEmogargon [sic] primus Lacedemonum fuit. Demo genuit Atropon Lachesin Gloton [sic], scilicet tres Parcas... ».
(texte) expl.: «... Adrastus uero unus de VII ducibus solus rediit in patriam suam paucis comitantibus etc. Explicit Fabularius compendiosus super Ouidium Metamorphoseos ».
~ f. 28-156 (anc. 41-168): Conradvs de Mvris, Fabularius.
~ f. 156v°-157 (anc. 168v°-169): ‹Conradvs de Mvris›, De operibus.
~ f. 159-192 v°: ‹Mythographus Vaticanus III›.
f. 209-237: Cicero, Epistulae ad familiares (extrait).
inc. f. 209: «M.T.C. S.P.D. Curioni. Quamquam me nomine neglegencie suspectum tibi esse doleo... » (II, 1).
suivent les Ep. II, 2, 4, 6-7, 9-10, 12-16, 18-19; I, 3, 5-6, 9 en partie et 10; III: 1-2, 5, 13; IV, 1-12, 15; V, 3-7; VI, 5, 9, 11; VII, 4-5; V, 8-10, 12, 11, 13-19; II. 5, 3-8, 11; VII, 6-8, 14-15, 19.
expl. f. 237: «...et salua ista offenderimus. Vale. Explicit» (VII, 19).
f. 237 v°-239 v°: Glossae in Ciceronis Epistulas familiares.
commentent les extraits précédents.
inc. f. 237 v°: «Quanquam me [II, 1]. Nota pro argumento quod duo fuerant Curiones pater et filius qui ambo doctissimi fuerunt... ».
expl.: «... Confido siue commodare id est attribuere, concedere. Conuenio id est alloquor etc. ».
~ f. 240-240 v°: ‹Moralia quaedam›
titre: «Honestum ».
inc.: «Quamuis multis occupationibus impeditus eram ut ad hoc locum accedere cogitaui tamen... ».
expl.: «...nisi adesset populus expectans uitam Foscii in uobis solum contineri».
~ f. 240 v°: ‹Prouerbium› .
texte: «Sepius inde ruit sublimes qui scandere turres
Nititur atque erit hic risus uel fabula multis».
— Ivvenalis, Saturae (extraits).
titre: «Iuuenalis de obscenis philosophis ».
texte: «Viuimus ambitiosa paupertate omnes (III, 183).
Haud facile emerguntur quomm uirtutibus obstat.
Res angusta domi» (III, 164-165).
~ f. 241-242: Reformatio des heiligen Gerichtes (germanice).
~ f. 242-243: Petrvs Antonivs Finariensis, Epistulae 2 (Heidelberg, 1465).
1) ad Fredericum principem comitem palatinum et Bauariae ducem [= Frédéric 1er, électeur palatin, † 1476].
inc.: «Audiueram ego iamdudum excelse princeps ab his uiris, qui et auctoritate et sapientia... ».
2) ad Philippum principem.
inc.: «Antequam te ipsum uiderem princeps optime quod quidem maximo opere flagrabam... ».
f. 245-249 v°: Scavrvs (Terentivs), Excerpta de orthographia (ms. P de Keil).
titre: «Incipit Liber Terrentii Scauri de orthographia ».
f. 249 v°: Scavrvs (Terentivs), Excerpta de ordinatione partium orationis.
titre: «Terrentius Scaurus de ordinatione partium orationis» (ms. P de Keil).
f. 255-259: Cicero, Oratio pro M. Marcello.
titre: «Oratio M.T. pro M. Marcello ».
f. 260-262 v°: Cicero, De optimo genere oratorum.
titre: «Marcus T. de optimo genere oratorum ».
f. 262 v°-266: Excerpta rhetorica (De numeris oratoriis, De compositione etc.).
en grande partie extraits de Cicéron.
titre: «M.T. de numeris oratoriis incipit feliciter ».
inc.: «INsistit ambitus modis pluribus e quibus unum est secuta Asia ...» (Cicero, Orator, 63, 212).
expl.: «...rei publice consuluisti nec amicis profuisti nec inimicis restitisti» (Ps. Cicero, Rhetorica ad Herennium, 4, 26).
f. 266 v°-270 v°: Martianvs Capella, De nuptiis Philologiae et Mercurii (extraits).
1) titre: «Martiani De aboletione ueterum uerborum de pedibus oratorum » (et de la main d'A. Mai: «Est Martianus Capella de elocutione. A. Maius » dans la marge supér. gauche).
inc.: «Quia uerborum ueterum iam exoleuit usus...».
expl.: «ad elocutionum figuras transeamus » (V, 509-526 - éd. A. Dick, Martianus Capella, Teubner, 1925, p. 250, l. 18-p. 261, l. 11).
2) titre: «De figuris elocutionis ».
inc.: «Sunt igitur figure elocutionis...».
expl.: «...uelut studiose copulatas in unius conceptionis sententiam conglobari» (V, 531-537 - éd. cit., p. 263, l. 14 -p. 268, l. 12).
~ f. 270 v°-271: ‹Notae diuersae›.
inc.: «Efitrocosmos est dicti rotatio cum breuiter dicta latius explanantur... ».
expl.: «... Erotema est interrogatio seu est aequalitas, quando res aliqua facilitate simili adhibit a laude uel detractione merguntur xxxii ».
f. 271-278: Festvs, Breuiarium.
titre: «Breuiarium Ruffi Sexti V.C. Rerum gestarum Populi Romani » (éd. critique J. W. Eadie, The Breuiarium of Festus, Londres, 1967).
~ f. 283, col. 1-285 v° col. 1: Registrum super libros Laurentii Vallae.
~ f. 286-291 v°: De monstris belluis et serpentibus (extrait).
titre: «De monstris de utriusque sexus nomine ».
inc.: «MEcum hominem quemdam in principio operis utriusque sexus cognouisse testor...».
expl.: «...ut a suis cibum exquirerent parentibus» (éd. M. Haupt, Opuscula, 2, Leipzig, 1876, p. 223-245 l. 22; C. Bologna, Liber monstrorum de diversis generibus. Libro delle mirabili difformità (Nuova Corona, 5), Milan, 1977, p. 38-122).
Origine: allemande (Heidelberg), écritures gothiques semi-cursives de plusieurs mains: 1) f. 1 v°-157, datés au f. 26 de 1464: «...Explicit Fabularius compendiosus super ouidium Metamorphoseos 1464 »; 2) f. 159-192 v°; 3) f. 209-242; 4) f. 242-243 après 1465: «... Heidelbergie quam raptim 1465 »; 5) f. 245-249 v°; 6) f. 255-278 datés de 1466 au f. 266: «... Finit 1466 » et au f. 270 v°: «... Finit 1466 », de 1471 au f. 278: «... tibi palma pacis accedat. 1471 » (mais «1471 » est d’une autre main); 7) f. 283-285 v°; 8) f. 286-291 v° datés de 1467 au f. 291 v°: «... Finit feliciter 1467 ». Ce recueil n’est pas composite, mais constitue un tout, comme le prouve aussi l’emploi du même filigrane au début (f. I-XIII) et à la fin (f. 289-300).
Possesseurs: peut-être un évêque Martin, d’après la note du f. 270 v°: «Finit 1466. Martini episcopi » (cf. A. Mai, qui a ajouté dans la marge de droite: «Hic ergo possessor non auctor. A. Maius »); bibliothèque palatine de Heidelberg (au f. IV cote du transfert: C. 138/425).
Data Source: Biblissima
RDF exports to come…
You can view and manipulate this document directly on this site, compare it to others using the Mirador viewer, or drag and drop this icon into the IIIF viewer of your choice. Read more about IIIF