Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Reg.lat.2058

IIIF manifest

Codicological aspects

  • Parch., XVe s., 136 ff., 235 x 153 mm. Au f. 1 bandeau dans la marge gauche et initiale à «bianchi girari», en bas blason encadré de «bianchi girari». Autres initiales d’or enluminées. Quelques gloses marginales de plusieurs mains des XVe et XVIe s.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 1-131 v°: Terentivs, Comoediae.

    f. 1-22: Andria.

    titre: «Publii Terentii Afri Andria incipit Argumentum».

    à la fin distique:

    «Dulcia quȩ docuit finctor nunc respice uerba

    Mulceat ut dulcis mentem conscriptio heri» (cf. supra, Reg. lat. 1815, f. 20 v°).

    f. 22-45 v°: Eunuchus.

    titre: «Incipit Eunuchus feliciter argumentum».

    avec seulement l’argument: «Meretrix adolescentem...» (cf. supra, Reg. lat. 1356, f. 17 v°).

    (glose) inc. f. 23 v° marge supér.: «Quid igitur. In primo actu Phedria exclusus a Thayde secum primo...».

    f. 45 v°-67 v°: Heautontimorumenos.

    titre et didascalie: «Incipit eutontumerumenos [sic] feliciter. Acta ludis Megalensibus L. Cornelio Lentulo...».

    f. 67 v°-87 v°: Adelphoe.

    titre et didascalie: «Incipit Adelphe. Acta ludis funebribus Q. Fabio M° P. Cornelio...».

    f. 87 v°-108: Hecyra.

    titre et didascalie: «Incipit Hechira [sic] feliciter. Acta ludis Ro‹man›is sexto Lulio [sic] Cesare G.N...».

    f. 108-131 v°: Phormio.

    titre et didascalie: «Incipit Phormio. Acta ludis Romanis L‹u›tio Postumio Albino...».

    f. 131 v°: Epitaphium Terentii (Anthol. lat. 487 c).

    titre: «Epitaphium Terentii» (6 v.).

    f. 132-135: Commentum Brunsianum in Terentium: Argumenta (ms. R. de Riou).

    titre:) «Andrie. Argum‹enta› fabularum uniuscumque comedie».

    (Andria) inc.: «BELLO exorto Athenis Chremes quidam Atheniensis relictis omnibus...».

    f. 132 v° expl. incomplet.: «... dedit Chremes Charino qui eam ducere uolebat. Sensus totius fabulę» (éd. Y.-F. Riou, op. cit. infra, p. 109-112).

    (Eunuchus) titre: «Incipit Eunuchus».

    inc. incomplet: «Argumentum autem sequentis fabulę breuiter dicendum est quoniam satis in ipso contextu...»

    expl. incomplet f. 133 v°: «... quȩ ipse comicus urbanissime dilatat sequentia perlegens animaduertet».

    (Heautontimorumenos) titre: «Incipit Eutontumerumenos [sic]».

    inc. incomplet: «Introducit quendam senem Menedemum in hac fabula que nimio opere...».

    expl. incomplet: «... poeta miro modo dilatat sequentia manifestabunt».

    (Adelphoe) titre: «Incipit Adelphe».

    inc. incomplet: «Demea siquidem habuit duos filios quorum alterum commendauit...».

    expl. incomplet f. 134: «... ociosa solet esse redarguebat illum frater suus Demea».

    (Hechira) titre: «Incipit Echira».

    inc. incomplet: «Pamphilus quidam adolescens filius Lachis senis et Sostrate amabat...».

    expl. f. 134 v°: «... recipit cum filio suo quem pepererat Philumena».

    (Phormio) titre: «Incipit FORMIO».

    inc. incomplet: «Duo senes germani fratres diu fuisse Athenis...».

    expl. f. 135: «... et patruo Chremete plenissime sequentia manifestabunt» (cf. supra, Chigi H. VII. 241 f. 163-168 qui contient le texte complet des Argumenta, sauf celui de l'Andria).

    f. 135-136: Iacobinvs Mantvanvs (de Robaciis), Commentarius in Terentium (prologus).

    titre: «Incipit argum‹entum› uniuscumque Comedie Terentii».

    inc.: «Circa expositionem huius libri qui Terrentius dicitur...».

    expl.: «... breuiter comprehenditur quam postea exsequitur artificiose atque suptiliter [sic]. Explicit Argum‹entum›. Deo Gratias» (éd. E. Franceschini, Studi e note di filologia latina medievale, Milan, 1938, p. 165-167).

    f. 136 v° (add. du XVe-XVIe s.): Vergilivs, Aeneis (extraits).

    pas de titre.

    inc.: «Incipit ‹eff›ari mediaque in uoce resistit...» (IV, 76).

    suivi des v. 79-81, puis des mêmes v. 76, 79-81 à l’envers, v. 82-84 également à l’envers, v. 9, 6-8, 1-5, 6-7 (de nouveau), 10-11.

    expl.: «... Quem se hore [sic] ferens quam forti pectore et armis» (IV, 11).

Former owner

Formerly part of

Origin

  • Origine: italienne, écriture humanistique ronde ; f. 136 v° add. en écriture humanistique cursive.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: les armes peintes au bas du f. 1 (un peu endommagées): d’azur à deux yeux au naturel posés en fasce, appartiennent probablement à la famille Bussi de Viterbe ; le manuscrit n’a pas dû appartenir à la reine Christine de Suède.

Notes

Data Source: Biblissima

  • E. Pellegrin, J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, avec la coll. d'A. Marucchi, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 1re partie. Fonds Patetta et Fonds de la Reine par E. Pellegrin, Paris, 1978, p. 491 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1978_cat_21_21)

Bibliography

    • A. Marucchi, Stemmi..., 1964, p. 72 n° 91, pl. VII, 5
    • Les manuscrits de la Reine..., réédition..., 1969, p. 97, n° 1729
    • J. Bignami Odier, Les manuscrits de la Reine..., Article compte rendu, 1966, p. 40, n° 1729
    • Y-F. Riou, Essai sur la tradition manuscrite du «Commentum Brunsianum» des Comédies de Térence (Rev. hist. textes, 3, 1973, p. 90, 98-99) brève description.

Life cycle of this book

Data source