An entry point to the written heritage of the Middle Ages and the Renaissance in Western Europe, from the 8th to the 18th century.
A search engine of interoperable digitized manuscripts and rare books
Collaborative platform to manage and publish Biblissima authority data
Help for reading and learning classical languages, XML editing tools and environments
Expertise service around IIIF standards
Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q96611
IIIF manifest
Digitisation:
Papier (filigranes peu visibles: var. Briquet 7693 ?; f. 358 et 365: Briquet 3685, Florence, 1459-1460; f. 361-362: var. Briquet 6654, etc...), XVe (a. 1461-1462), 390 ff. (+ f. 9bis; f. 365-366v°, 373-375 et 390v° blancs), 215 x 135 mm. Rares gloses marginales contemporaines éparses.
Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI
f. 2: //familiares assentire
f. 1-336v°: Cicero, Epistulae ad familiares (I-XVI).
(glose) f. 2 en marge: «Grauissimum et sanctissimum nomen pietatis et plus pietas est quam officium, officiose enim (?) agimus iure quodam humanitatis in omnes homines pie uero maiori uinculo astringimur etc.».
titre f. 21, à la fin du liv. I: «MARCI TVLLII CICERONIS ARPINATIS LIBER EPISTOLARVM PRIMVS EXPLICIT. INCIPIT SECVNDVS. LEGE FELICITER».
f. 90v° après l'ep. V, 19, note marginale rubriquée renvoyant à la fin du texte pour l'ep. V, 20 omise: «Queras in fine huius uoluminis post finitam Totius libri ubi est epistula que incipit Quomodo potuissem tali signo signata que propter errorem hic deficit ⧺» (cf. infra, f. 334-336v°).
f. 157v°-168, transposition des ep. 2, 1 à 9, 3 du liv. III après l'ep. 15 du liv. IV (cf. supra, Vat. lat. 1685).
f. 168: «... puto etiam si nullam spem» (VIII, ep. 9, 3).
suivi de: «aut in tecto uitii cetera mihi probabuntur» (IX, 15 fin).
f. 333v°: «Epistolarum Marci Tullii Ciceronis Liber explicit Foeliciter. Deo dicamus gratias Amen...».
suivi de l'ep. V, 20 omise (cf. supra, f. 90v°):
f. 334 note marginale rubriquée: «Queras in fine quinti libri huius uoluminis ⧺ tale signum est et ibi debet stare ista epistula que propter errorem hic posita est».
inc.: «Quomodo potuissem...».
expl.: «... cur non scindi uelim causa nulla est. Diu Vale. Amen».
~ f. 337-364v°: Petrvs Pavlvs Vergerivs, De ingenuis moribus.
~ f. 367-372v°: Homervs, Ilias (extrait: IX, v. 222-535 - transl. lat. Leonardi Bruni Aretini).
~ f. 375v°-388v°: Nicolavs de Valle, Carmina 2.
~ f. 389-390: Nicolavs de Valle, Epistula ad Franciscum Patricium.
~ f. 390 (add. ?): ‹Carmen› «In agnos Pontificios praeconium».
inc.: «Misticus agnus erit confectus uirgine cera...» (17 v. - cf. H. Walther, Initia carminum..., n° 11550, cite ce manuscrit).
Origine: italienne, écriture humanistique cursive un peu anguleuse. Le copiste Mariano de Magistris (Maestri ?) de Rome signe et date, f. 333v°: «... Amen, die XXX° Januarii M CCCC° LXII° explicit» suivi d'un quatrain:
«Sum liber et Cari speties et carta Basini
Tullius hoc primum condidit auctor opus.
Hic patet altus honos studiorum et gloria si quis
Gaudeat ingenuis uerba locare diuis. Amen.
M. de M. scripsit et Gratias summas Deo egit. Agetque. Deo gratias Amen. Finito libro sit laus et gloria Christo» et f. 364v°: «Finis huius operis per Marianum de Magistris de Urbe Anno domini M°CCCC° LXI° die uero Nona Aprilis Pontificatus Smi in Christo patris Pii diuina prouidentia pape Secundi. Anno uero sui Pontificatus Tertio», add. en rouge: «Aureis litteris scribendum fuisset hoc opus ita laudabile. Deo gratias. Amen»; le copiste ajoute à plusieurs titres de livres des Epistulae de Cicéron, diverses invocations: f. 55v°: «DEO DICAMVS GRATIAS. AMEN», f. 92: «Nomen altissimi semper inuocetur» etc. (cf. B. Nogara, Codices Vaticani latini, 3, 1912, p. 187); sur ce copiste, qui a également transcrit les mss. Oxford, All Souls' Coll. 93 et Leningrad, Bibl. Saltykov-Schtchédrine, lat. cl. Q.12, cf. C. Bianca, op. cit. infra.
Possesseur: le manuscrit a été acquis par la Bibliothèque Vaticane entre 1550 et 1590.
Data Source: Biblissima
RDF exports to come…
You can view and manipulate this document directly on this site, compare it to others using the Mirador viewer, or drag and drop this icon into the IIIF viewer of your choice. Read more about IIIF