Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Pal.lat.1643

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q89521

Codicological aspects

  • Parch., XVe s. (milieu), III + 216 ff. (+f. 59 bis, les f. 209 et 210 manquent avec lacune dans le texte; f. I v° et 52 v° blancs), 256 x 160 mm. Initiales d’or à «bianchi girari ».

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Heidelberger historische Bestände – digital

  • Langue(s) des textes dans le manuscrit : latin

    Titre(s) :
    IIv - Ps.-Ovidius: Argumenta Georgicon Vergilii (I-IV)
    IIv - Anthil. lat. 634
    IIIr - Ps.-Ovidius: Argumentum Aeneidos (Auszug)
    1r-14v - Vergilius: Eclogae seu Bucolica
    14v-51r - Vergilius: Georgica
    51v-52r - Ps.-Ovidius: Argumentum Aeneidos (I-VI)
    53r-216v - Vergilius: Aeneis

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. II v°: Ps. Ovidivs, Argumenta Georgicon Vergilii (I-IV).

    titre: «Incipit argumentum Ouidii super primum Georgicorum ».

    — Anthol. lat. 634.

    titre: «Incipiunt monostica Ouidii in singulos libros Eneidos ».

    f. III: Ps. Ovidivs, Argumenta Aeneidos (extraits),

    1) titre: «Item monostica eiusdem Ouidii in eosdem ».

    seulement le premier vers de chacun des 12 arguments.

    inc.: «Eneas primo Libie depellitur oris...».

    expl.: «...Duodecimo Turnus diuinis occiditur armis».

    2) Praefatio.

    titre: «Incipit argumentum super totam Eneidam Virgilii ».

    inc.: «Virgilius magnus quantum concessit Homero...» (10 v.).

    3) Argumentum primi libri.

    titre: «Incipit argumentum in primum librum Eneidos ».

    inc.: «Vir magnus bello nulli pietate secundus...» (10 v.).

    f. 1-14 v°: Vergilivs, Eclogae seu Bucolica.

    titre: «INCIPIT LIBER BVCOLICORVM VIRGILII ».

    f. 14v°-51: Vergilivs, Georgica.

    titre: «INCIPIT LIBER PRIMVS GEORGICORVM VIRGILII ».

    f. 51 v°-52: Ps. Ovidivs, Argumenta Aeneidos (I-VI).

    titre: «Incipit argumentum Ouidii super primum Eneidos ».

    il manque le premier vers aux arguments des liv. I, III et IV.

    expl.: «... Hec ubi percepit graditur sociosque reuisit » (VI, fin).

    suivi de: «Reliqui sunt» (la phrase est laissée inachevée).

    f. 53-216 v°: Vergilivs, Aeneis.

    titre: «INCIPIT LIBER PRIMVS ENEIDOS VIRGILII ».

    f. 60, le copiste avait omis le v. 420 et les v. 426-479 du liv. I. Agnolo Manetti a comblé cette lacune en ajoutant les v. 419-479 sur un feuillet collé après le f. 59 v°: f. 59 v°: «...Corripuere uiam interea qua semita monstrat (I, 418).

    f. 59 bis (Agnolo Manetti): «// Iamque ascendebant collem qui plurimus urbi... (I, 419).

    f. 59 bis v°: «...Interea ad templum non eque Paladis ibant// (I, 479).

    les v. 419-421 et 423-425 copiés en tête du f. 60 ont été encadrés en marge par la mention vacat, par Agnolo Manetti.

    f. 60, v. 7 le texte de l’Enéide reprend son cours normal.

    «Crinibus Iliades passis peplumque ferebant...» (I, 480).

    f. 208 v°: «Alipedumque fugam cursu tentauit equorum»// (XII, 484).

    les feuillets 209 et 210 manquent.

    f. 211: «//Filia manu flauos Lauinia crines...» (XII, 605).

Participants

Former owners

Formerly part of

Origin

  • Origine: italienne, écritures humanistiques cursives. Agnolo Manetti a copié les f. II v° et 140-216 v° et ajouté le f. 59 bis pour combler la lacune du f. 60.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: Agnolo Manetti (cf. supra, Origine) dont les initiales «A.M. » sont dans la marge supérieure du f. 64; Giovanni Manetti, dont l’ex-libris se lit au f. 216 v°: «Giovanni di Gianozo Manetti in Firenze » et au f. III v° en écriture très cursive: «Questo Vergilio e di Giovani di Gianozo Manetti chi la truoua lo rende sagli usato qualche discretione et ista nel fondacio nel quartiere di santo ispirito nel mezo del ponte di santa trinita et del ponte della carraia gonfalo santo ispirito »; Ulrich Fugger (au f. III v° cote: Maneti 128); bibliothèque palatine de Heidelberg (au f. I cote du transfert: C. 85/1105).

Notes

Data Source: Biblissima

  • E. Pellegrin, J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, avec la coll. d'A. Marucchi et de P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 2me partie. Fonds Palatin, Rossi, Ste-Marie Majeure et Urbinate par J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, Paris, 1982, p. 295 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1982_cat_21_22)
  • J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 2me partie. Fonds Palatin, Rossi, Ste-Marie Majeure et Urbinate, Paris, 1982 (https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/fohlen1982/0323)

Bibliography

    • G. M. Cagni, I codici Vaticani Palatino-latini..., p. 42 n° 166
    • P. Lehmann, Eine Geschichte..., 2, p. 526
    • G. M. Cagni, Agnolo Manetti e Vespasiano da Bisticci (Ital. med. e uman., 14, 1971, p. 303).

Life cycle of this book

Data sources