Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 7272

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q65772

  • Attested titles :
    • Andalius de Nigro Januensis , Expositio in supradictos canones .
    • Andalius de Nigro Januensis , Introductio ad judicia astrologica .
    • Andalius de Nigro Januensis , Theorica planetarum .
    • Andalius de Nigro Januensis , Tractatus de sphaera .
    • Astronomische Sammelhandschrift
    • Colección de tractados sobre astronomía
    • Col·lecció de tractats sobre astronomia
    • Collection of astronomical treatises
    • Practica astrolabii .
    • Profatius Judaeus , Canones de aequationibus planetarum .
    • Recueil de traités d'astronomie
    • Thabit Ben Qurra , De Imaginibus .
    • Theorica distantiarum omnium sphaerarum, circulorum et planetarum à terra, et de magnitudine eorum .
    • Tractatus de sphaera .
  • Other Form of the Shelfmark :
    • Paris, BnF, lat. 7272
    • Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 7272
    • Paris. BnF, Latin 7272
  • Held at : Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
  • Date of Origin :
  • Place of Origin :
  • Decoration :
    • Décoration italienne. 19 peintures représentant les signes du zodiaque, le soleil, la lune, et les planètes (116-129)
  • Support Material : parchemin / Parchemin.
  • Codicological details :
    • Composition des cahiers : 4 cahiers de 10 ff. (1-40), 1 cahier de 4 ff. (41-44), 5 cahiers de 10 ff. (45-94), 1 cahier de 6 ff. (95-100), 1 cahier de 10 ff. (101-110)), 1 cahier de 8 ff. (111-117), 4 cahiers de 10 ff. (101-156), 2 cahiers de 8 ff. (157-172), précédés et suvis des ff. de garde A et 173.
      Réclames au verso du dernier f. de chaque cahier. F. 44-44v blanc.
    • Italie du Sud (Naples ?). .A + 173 ff. + f. 115bis et 142bis à 2 colonnes . 300 x 220 mm (just. 195 x 145 mm).
  • Binding :
    • Reliure du début du XVI e s. en velours rose sur ais de bois, traces de boulons, de deux fermoirs et d'une étiquette sur le plat inférieur

Codicological aspects

  • Parchemin, 173 f., une main principale a copié les f. 1r-170r et une seconde main, peut-être plus tardive, les f. 170v-173r, volume très soigné contenant de magnifiques illustrations des signes du zodiaque (f. 112r-130r) et des planètes (f. 141r-158r). Astronomie et astrologie, principalement les oeuvres d’Andalo di Negro : Andalo di Negro, De sphera (1ra-10rb) ; table astronomique (10v) ; Andalo di Negro, Theorica planetarum (11ra-43va) ; «Nomina instrumentorum sunt hec : Primo est annulus sive armilla… » (45ra-59vb, ce texte diffère du traité sur l’astrolabe attribué à Messahallah) ; Tractatus de spera (60ra-67vb, éd. Thorndike 1949, p. 463-475) ; Prophatius Judeus, Almanach (prologue seul, 68ra-69rb) ; Andalo di Negro, comm. sur Prophatius Judeus, Almanach (69va-84vb, fin abrupte, un ou plusieurs feuillets manquent) ; Andalo di Negro, Theorica distantiarum omnium sperarum (85ra-99va) ; table astronomique (100v). Blancs : 44r-44v, 173v

    (Source : Persée - DER-IRHT, LXXXIV)

Contents

Data Source: BnF Archives et manuscrits

  • F. 1-10. Andalius de Nigro Januensis, Tractatus de sphaera .
    F. 10-10v. "Tabula... horarum ... diei majoris... sec. Almagesti".
    F. 11-43v. Andalius de Nigro Januensis, Theorica planetarum : "Quia in theorica planetarum motus solis est..."
    F. 45-59v. Practica astrolabii , attribuée à Andalius de Nigro Januensis ou Masha Allah ? : "Nomina instrumentorum astrolabii sunt hec...".
    F. 60-63v. "Alius tractatus de spera, liber secundus. Mundus est universitas rerum visinilium cujus centrum est terra, superficies vero est firmamentum...", faussement attribué à Thâbit par une main postérieure.
    F. 64-67v. "Capitulum .4. de tractatu C [cédillé] odiaci. Consequenter intelligatur quidam circulus..."
    F. 68-84v. Profatius Judaeus, Canones de aequationibus planetarum : Quia secundum philosophum in principio Metaphisice omnes homines natura... Quia in arte astronomica modus equandi..."
    F. 85-99v. Andalius de Nigro Januensis, Expositio in supradictos canones : "Punctus centrum cuspis sunt sinonima il est idem significantia..."
    F. 100-100v. Theorica distantiarum omnium sphaerarum, circulorum et planetarum à terra, et de magnitudine eorum : "Anni qui ab Adam... Quando sol fuerit in emisperio..."
    F. 101-170. Andalius de Nigro Januensis, Introductio ad judicia astrologica : C [cédillé] odiacus circulus est circulus signorum cujus circumferentis..."
    F. 170v-173. Thabit Ben Qurra , De Imaginibus : "[D]ixit Tebith Benkorat .R. qui legit [?] philosophiam et geometriam et omnem... Dixit Aristotelis phylosophus [?] in secunda tractato sui libri... Dixit Tebit cum volueris operari de ymaginibus scito quod...". Addition.

    Nombreuses notes marginales de plusieurs mains ; aux ff. 112-113v, 114v 116v, 117v, 118v, 143, 161-164, indications mathématiques (astronomie ?).

Data Source: Persée - DER-IRHT, LXXXIV

  • 100r (autre main, mais contemporaine) «Quando Sol fuerit in emisperio australi et Venus sub radiis eius et Luna illi applicet, significat quod in illa hora pluvere debet — illa die pluvet, et Venus similiter » (24 propositions d’astro-météorologie)

    101ra-170ra Andalo di Negro, Introductorius ad iudicia astrologie [Duhem, IV, 269 n. 4 ; HMES, III, 191 n. 3 ; TK, 1713 ; Aurigemma, 72 n. 64 et 123 ; Blume, 108-111 et 202 (avec reprod. des illustrations des f. 143r, 146r, 149r, 151v, 153v, 155v et 158r, fig. 123-129)

    170va-171va Thebit Bencora, De imaginibus [AAAS, 126 ; Carmody, 179]

    171va-172va Ps.-Ptolémée, De imaginibus super facies signorum [AAAS, 20 ; Carmody, 169]

    172vb-173rb Hermès, De imaginibus et horis [Carmody, 169 ; TCEM, 65].

Texts in this manuscript

Data Source: Europeana regia

Participants

Former owners

Formerly part of

Origin

Provenance

Data Source: BnF Archives et manuscrits

  • Au f. 173, ancienne cote "A LXXVIII S" et au contreplat inférieur mention "Astronomye" de la bibliothèque des rois Aragonais de Naples ; le manuscrit a été saisi par Charles VIII à Naples en 1495 et apporté au château d'Amboise, puis il a été transféré dans la Librairie royale de Blois vers 1500. Il est décrit dans les inventaires de la Librairie royale de Blois de 1518 : "Andolanus de Nigro in tractatu sphere cum theorica planetarum et introductorio ad judicia astrologie ; in eodem almanach canonum cum pratica astralabii" (Omont n° 680) et de 1544 : "Tractatus sphere Andaloni et alia, veloux incarnat" (Omont n° 1118). On le retrouve dans le catalogue de la Bibliothèque du roi à Paris à la fin du XVI e siècle : "Tractatus spherae et alia" (Omont n° 692, deuxième partie).

Data Source: Persée - DER-IRHT, LXXXIV

  • bibliothèque des rois aragonais de Naples ; Charles VIII

Notes

Data Source: Biblissima

  • D. Juste, Catalogus Codicum Astrologorum Latinorum. II. Les manuscrits astrologiques latins conservés à la Bibliothèque nationale de France à Paris (Documents, études et répertoires de l'Institut de Recherche et d'Histoire des Textes, 84), Paris, 2015, p. 76-77 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_2015_cat_84_1)

Bibliography

    • CCMB IV, p. 333
    • D. Blume, «Andalo di Negro und Giovanni Boccaccio. Astrologie und Mythos am Hof des Robert von Anjou » , in Medien der Macht. Kunst zur Zeit der Anjous in Italien, T. Michalsky (ed.), Berlin, 2001, p. 319-335 (avec reprod. des f. 123v-124r et de plusieurs illustrations des f. 143r, 146r, 149r, 151v, 153v, 155v, 158r).

Life cycle of this book

Data sources