Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 5318

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q64422

  • Attested title :
    • Vitae sanctorum
  • Other Form of the Shelfmark :
    • Département des manuscrits, Latin, 5318
    • Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 5318
    • Paris. BnF, Latin 5318
  • Held at : Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
  • Date of Origin :
  • Place of Origin :
  • Script :
    • Écriture minuscule caroline de plusieurs mains.
  • Decoration :
    • Une initiale historiée, f. 1ra Basilius (26 lignes), Basile le grand et saint Michel terrassant un dragon ; une initiale anthropomorphe f. 39vb Igitur (11 lignes), représentant un évêque, ajoutée, dessinée à la plume.
      Initiales décorées, à entrelacs et motifs végétaux, sur champ de couleurs : f. 17vb In (15 lignes) ; f. 27rb Beatorum (7 lignes) ; f. 37ra Sub (8 lignes) ; f. 45rb De (7 lignes) ; f. 47rb Inclita (12 lignes) ; f. 52ra Post (16 lignes) ; f. 59va Igitur (9 lignes) ; f. 64vb Tempore (7 lignes) ; f. 71rb Fuit (13 lignes) ; f. 89va Igitur (12 lignes) ; f. 100va Presbiter (16 lignes) ; f. 106va Sebastianus (10 lignes) ; f. 116va Cum (11 lignes) ; f. 120va Probabile (17 lignes) ; f. 131va In (13 lignes) ; f. 140va Cum (9 lignes) ; f. 177vb In (12 lignes) ; f. 180ra Amandus (9 lignes) ; f. 187ra Diem (7 lignes) ; f. 196rb In (10 lignes) ; f. 213rb Benignitas (9 lignes) ; f. 214vb In (7 lignes) ; f. 224vb Igitur (9 lignes) ; f. 232rb Postquam (14 lignes) ; f. 288vb In (13 lignes).
      Initiales en or sur champ de couleur : f. 81rb Mirabilis (8 lignes) ; f. 158rb Ananias (9 lignes) ; f. 163vb Beatus (7 lignes) ; f. 172ra Cyprianus (8 lignes) ; f. 217ra Regnante (7 lignes).
      Initiales de couleur à l’encre rouge et bleue, avec filets et festons en réserve ; premiers mots après une initiale décorée en lettres capitales ; mots sous la dernière ligne accompagnés parfois par une décoration animale. Rubriques à l’encre rouge. Au f. 136r, dans la marge externe, dessin d’un personnage.
  • Support Material : Parchemin.
  • Composition :
    • 294 ff., numérotés de 1 à 295 sans le n° 217, précédés et suivis d’une garde en parchemin et d’une garde en papier.
  • Dimensions :
    • 495 x 350 mm (justif. 395 x 265 mm).
  • Codicological details :
    • 38 cahiers s’ouvrant sur le côté poil, tous quaternions sauf les cahiers 1 (f. 1-6, un quaternion manquant du bifeuillet externe), 2 (f. 7-8, un bifeuillet) et 3 (f. 9-14, un ternion). Signature des cahiers en chiffres romains au centre de la marge inférieure de la dernière page des cahiers 11-14 (signés X-XIII, signatures ajoutés), 21, 23-26, 28-30 (signés XX, XXII-XXV, XXVII-XXVIIII, signatures de première main). Foliotation moderne en chiffres arabes à l’encre grise dans la marge supérieure externe du recto, de 1 à 295 sans le numéro 217.
  • Ruling :
    • Réglure à la pointe sèche sur le côté chair (f. 1-38, 63-118) et poil (f. 39-42, 119-295), Rand « new style » (Muzerelle 1-1-11/0/4-4-5/JJ) ; 52 lignes sur deux colonnes.
  • Binding :
    • Reliure en cuir brun sur ais de bois ; plats décorés par un double filet doré en encadrement ; dos à huit nerfs aux armes de Bigot. Contre-gardes en parchemin ; gardes en parchemin (I et II’) et en papier (II et I’). Sur le recto de la première garde inférieure, index du contenu de la main de Jean Bigot.
  • Stamp :
    • Aux f. 1r et 295v estampille de la « Bibliotheca Regia » identique au modèle Josserand-Bruno n° 1 (XVIIe-XVIIIe siècle).

Contents

Data Source: BnF Archives et manuscrits

  • F. 1ra-6va : Vita sancti Basilii, inc. « Basilius itaque solus… », expl. « … Requievit autem angelicam vitam… (BHL 1023).

    F. 6va-b (incomplet à la fin) : Passio sancti Concordi, inc. « Temporibus Antonini imperatoris gravissima persecutio… », expl. « …Sacrifica Iovi magno… » (BHL 1906).

    F. 7ra-8va : Vita sanctae Martinae (mutilé au début), inc. « Alexander imperator quia cum magno gaudio… », expl. « …Completum est… Huic tam beate virginis… » (BHL 5590).

    F. 8va-10rb : Vita sanctae Euphrosinae, inc. « Fuit vir in Alexandria nomine Parnutius… », expl. « …Dedicata est autem sepultura… » (BHL 2723a).

    F. 10va-17vb : Vita sancti Fulgentii, inc. « Omnis novi testamenti fidelissimus… », expl. « …Votis itaque continuis et fideli devotione… » (BHL 3208).

    F. 17vb-18rb : Passio sancti Petri martyris, inc. « In illo tempore Petrus qui et Balsamus… », expl. « …participari. Martyrizatus est… » (BHL 6702).

    F. 18rb-19ra : Passio sancti Theogenis, inc. « Multi martyres vicerunt… », expl. « …Hec omnia scripta sunt… » (BHL 8107).

    F. 19ra-22rb : Vita beate Genovefe, inc. « Beata Genovefa in Nemetodorense parrochia nata fuit… », expl. « …incessanter obsecremus fidelissimam Dei famulam Genovefam… » (BHL 3334) ; f. 22rb : inc. « Est tibi et sancta Genovefa… », expl. « …sepissime restringuntur ».

    F. 22rb-24ra : Vita sancti Simeonis, inc. « Sanctae recordationis beatus Symeon… », expl. « …ut non minora quam illa que… » (BHL 7959) ; f. 24ra-b : inc. « Symeon vero confessor qui in columna… », expl. « … satisque fuit populus… pessime irrogatam ».

    F. 24rb-25vb : Vita beati Melanii episcopi, inc. « Cum sanctorum patrum priscorum… Postquam ergo Dominus… », expl. « …Quo in loco colitur… » (BHL 5887) ; f. 25vb-26ra : Miracula, inc. « Melanius autem Redonicae urbis… », expl. « …Removent desuper tumulum… » (BHL 5892).

    F. 26ra-27rb : Vita sancti Luciani presbyteri, inc. « Cum per decem continuos annos… », expl. « …Quod cum factum fuisset… » (BHL 5004).

    F. 27rb-28vb : Vita sancti Luciani Belvacensis, inc. « Beatorum martyrum sacra certamina… », expl. « … Sit tibi Deus pater laus… » (BHL 5010).

    F. 28vb-29rb : Vita sanctae Marcianae, inc. « Erat beata martyr Marciana civis… », expl. « …consortium meruit angelorum, cum quibus… » (BHL 5257).

    F. 29rb-37ra : Vita sanctorum martyrum Iuliani et Basilissae, inc. « Beati martyres seculum vel tormenta… Beati igitur martyris Iuliani… », expl. « …fabricate sunt ecclesie. Gloria… » (BHL 4529).

    F. 37ra-38vb : Vita beati Pauli primi heremitae, inc. « Inter multos sepe dubitatum est… Sub Decio et Valeriano persecutoribus… », expl. « …quam regum purpuras cum penis suis » (BHL 6596).

    F. 38vb-39rb : Passio sancti Archadii, inc. « Cum beati Arcadii martyris gesta… », expl. « …Arcadius adhuc demoratur in seculo… » (BHL 658).

    F. 39rb-41rb : Vita sancti Hylarii Pictaviensis, inc. « Domino… Pascentio pape Fortunatus. Religiosi pectoris studio… igitur beatus Hylarius… », expl. « …ita beatissimi Hylarii de presenti seculo vita… » (BHL 3885) ; f. 41rb-42va : Miracula, inc. « Domino… Pascentio… Cum veteres infidelium conditores… Igitur Probianus cum dubio… », expl. « …Sed presumo pluriam… » (BHL 3887) ; f. 42va : Epistola Hylarii ad filiam suam Apram, inc. « Dilectissime… Accepi litteras tuas… », expl. « …filia desiderantissima » (BHL 3887a) ; f. 43rb-va : Hymnus matutinalis ad sanctam Afram, inc. « Lucis largitor splendide… » (AH 51 n° 6) ; f. 43va-45ra : Miracula, inc. « Quoniam sanctorum miracula fidelibus… Arriana namque heresi… », expl. « … Valente et Valentiniano regnantibus… » (BHL 3893a) ; f. 45ra : inc. « Hylarius inquit beatissimus quarto exilii anno… », expl. « …sunt relique collocate ».

    F. 45ra-vb : Vita Felicis presbyteri, inc. « De Felice Nolano martyre, quia historia… », expl. « …sepius scripsit hic auctor » (BHL 2872) ; f. 46ra-b : Passio sancti Felicis presbyteri, inc. « Factum est post completionem… », expl. « …Post duodecim vero annos… » (BHL 2885).

    F. 46va-47va : Passio sancti Felicis episcopi, inc. « In diebus illis Diocletiano octies et Maximiano septies… », expl. « …in eodem autem venerabili loco… » (BHL 2894).

    F. 47vb-50vb : Vita sancti Boniti episcopi, inc. « Cum dies sancte Theophanie immineret… Inclita Bonitus progenie… », expl. « …libellum cudere potestis » (BHL 1418).

    F. 50vb-51rb : Epistola Odonis de sancto Mauro, inc. « Vinculo sancte dilectionis… De repertione vite sancti Mauri… », expl. « …participari mereantur. Amen » (BHL 5772) ; f. 51rb-59ra : Vita sancti Mauri, inc. « Faustus famulorum Christi famulus… Cum a parentibus… Postquam divinitas Domini… Beatus igitus Maurus… », expl. « …et dies quattuordecim, per omnia benedictus » (BHL 5773) ; f. 59ra-64va : Miracula, inc. « Historiam eversionis seu restaurationis… », expl. « …consortiis angelorum » (BHL 5775).

    F. 64vb-66va : Passio sancti Marcelli, inc. « Tempore illo quo Maximianus Augustus rediit… », expl. « …ubi orationes eorum florent… » (BHL 5235).

    F. 66va-71rb : Hylarius Arelatensis, Laudatio Honorati, inc. « Agnoscitis, dilectissimi, diem… », expl. « … Memento itaque amice… optinere mereamur » (BHL 3975).

    F. 71rb-74rb : Vita sancti Fursei abbatis, inc. « Fuit vir vite venerabilis Furseus nomine… », expl. « …Ubi etiam recta fide… » (BHL 3209).

    F. 74rb-76vb : Passio geminorum Speusippi, Eleusippi et Meleusippi, inc. « Sancto… Precipuiis beatissimorum episcoporum personis… Gloriosa martyrum certamina », expl. « … Acta sunt haec sub Aureliano… » (BHL 7929).

    F. 76vb-81ra : Vita sancti Sulpicii, inc. « Clara radiante congerie… Tempore illo beatus Sulpicius… », expl. « … ut suis meritis adiuvemur, cuius natalicia… » (BHL 7930).

    F. 81ra-88ra : Vita sancti Genulfi episcopi, inc. « Mirabilis Christi virtus et sapientia… », expl. « … consolatione celitus relevetur » (BHL 3357).

    F. 88ra-89rb : Vita sancti Ricmiri abbatis, inc. « Religiosorum vitas et actus narrare… Beatus igitur Ricmirus… », expl. « … multipliciter prestantur, ipso auxiliante… » (BHL 7246).

    F. 89rb-100va : Vita sancti Antonii eremitae, inc. « Optimum, fratres, inistis certamen… Igitus Antonius nobilibus… », expl. « …Igitur beatus Antonius XV kal. febr. recessit a seculo… » (BHL 609b) ; f. 100va : Epistola Evagrii, inc. « Presbiter Evagrius… Ex alia in aliam linguam ad verbum… », expl. « …tu quere sententiam ».

    F. 100va-101rb : Passio sancti Pontiani martyris Spoleti, inc. « Temporibus Antonii imperatoris… », expl. « …et dederunt omnes gloriam Deo… » (BHL 6891).

    F. 101rb-102ra : Vita sancti Leobardi, inc. « Ecclesia fidelis edificatur… Igitur beatus Leobardus… », expl. « …nulli fidelium habiriremur (sic) incertum » (BHL 4846).

    F. 102ra-104vb : Vita sancti Launomari abbatis, inc. « David propheta cum ad laudem… Postquam gens Francorum… », expl. « …pontifex humatus est » (BHL 4734).

    F. 104vb-106va : Passio sanctorum Marii, Marthae, Audifax, Abacuc et Valentini, inc. « Temporibus Claudii venit quidam vir… », expl. « …iunxit corporibus sanctis sub die XIII kal. februarii… » (BHL 5543).

    F. 106va-114va : Passio sanctorum Sebastiani et aliorum multorum, inc. « Sebastianus vir christianissimus… », expl. « …Heredem in Christo, qui cum Deo… » (BHL 7543).

    F. 114va-116va : Passio sanctae Agnetis, inc. « Servus Christi Ambrosius… », expl. « …fructum in conspectu Domini valeat invenire, cui est honor… » (BHL 156) ; f. 116va-117rb : Sermo sancti Maximi, inc. « Cum in toto mundo virgineus flos… », expl. « …non neganda. Itaque o splendida… » (BHL 158) ; f. 117va-b : Sermo sancti Ambrosii, inc. « Immaculatus Dominus immaculatam sibi famulam… », expl. « …que angelorum Domino copulantur » (extrait de Ambrosius Mediolanensis, De virginibus, CPL 145, éd. F. Gori, 1989).

    F. 117vb-118va : Passio sanctorum Fructuosi, Augurii et Eulogii, inc. « Dum a Valeriano et Galieno imperatoribus data esset iussio… », expl. « …in celis receperunt, regnante Domino… » (BHL 3202).

    F. 118va-119vb : Passio sancti Patrocli martyris, inc. « Tempore illo sub Aureliano preside… », expl. « …effusus fuerat sanguis beatissimi Patrocli… » (BHL 6520) ; f. 119vb : Gregorius Turonensis, excerptum, inc. « Patroclus inquit martyr, qui apud urbem… », expl. « …devote concelebrat » (BHL 6522).

    F. 119vb-120va : Passio sancti Timothei, inc. « Martyrium sancti Timothei discipuli… Multi multas historias… », expl. « …Asiam peregrino, apud nos vero regnante… » (BHL 8294).

    F. 120va : Passio sancti Vincentii : Preambulum, inc. « Probabile satis est ad gloriam martyris Vincentii… », expl. « …testimonium probitatis » (BHL 8628) ; f. 120va : Preambulum, inc. « Sed quoniam nobilem… », expl. « …oportune exequebatur » (BHL 8629) ; f. 120va-122va : Passio, inc. « Cum igitur apud Cesaraugustani civitatem… », expl. « …ubi meritis ipsius… » (BHL 8630) ; f. 122va-b : Gregorius Turonensis, excerptum, inc. « Vincentius inquit vel levita… », expl. « cum reliquis est sequutus » (BHL 8643) ; f. 122vb-123rb : Sermo sancti Augustini de martyre Vincentio, inc. « Vincentii martyris sancti fortissimam et gloriosissimam passionem… », expl. « …passiones huius temporis, ad futuram gloriam… » ; f. 123rb-vb : Item alius, inc. « In passione que nobis hodie recitata est… », expl. « …mors sanctorum eius, cui est honor… » (PL 38, 1255) ; f. 123vb-125rb : Inventio, inc. « Dignis memoria sanctis patribus domno abbati… », expl. « …Domino ducente disponunt, cui est honor… » (BHL 8644).

    F. 125rb-129ra : Passio sancti Anastasii monachi, inc. « Unigenitus filius et verbum Dei… », expl. « …accipiens autem prepositus colobium sancti martyris… » (BHL 408).

    F. 129ra-130vb : Passio sanctorum Vincentii, Orontii et Victoris, inc. « Anno septimo Diocletiani et Maximiani… », expl. « …Ego itaque accipiens ab ipso abbate gesta… » (BHL 8670).

    F. 130vb-131va : Passio sancti Ascle, inc. « In illo tempore venienti ab Hermopoli civitate… », expl. « …Nam corona eius die… » (BHL 722).

    F. 131va-132va : Passio sancti Babilae, inc. « In illo tempore Numerianus rex cum immolasset… », expl. « …Sic quoque et eius ablatum est caput… » (BHL 889).

    F. 132va-133vb : Passio sancti Savini[a]ni martyris, inc. « Tempore illo cum esset sanctus Savinianus in Samon civitate… », expl. « …Acta sunt hec sub Aureliano… » (BHL 7438).

    F. 134ra : Vita sancti Preiecti : Prologus, inc. « Studii fuit apud veteres… », expl. « …esse disertas. Amen » (BHL 6915) ; f. 134rb-135vb : Vita, inc. « Superna caritas Christi… », expl. « …prestantur vota petentibus, operante potentia Christi… » (BHL 6917).

    F. 136ra-137ra : Passio sancti Policarpi : Epistola, inc. « Ecclesia Dei que est apus Smirnam… », expl. « …osculari membra cupiebant » (BHL 6870) ; f. 137ra-138va : Passio, inc. « Antonino qui pius cognominatus est… », expl. « …Hactenus de beato Policarpo… » (BHL 6873) ; f. 138va-b : Gregorius Turonensis, excerptum, inc. « Deflemus scelera nostra… », expl. « …videre non merui » (BHL 6883).

    F. 138vb-140va : Vita Bathildis reginae, inc. « Michi quidem ut imperatum est… Benedictus Dominus qui vult… », expl. « …consequi perpetis gloriae mereamur eterna… » (BHL 906).

    F. 140va-143rb : Vita sancti Iuliani, inc. « Cum adhuc mundus errorum tenebris involutus… », expl. « …Beati porro viri… » (BHL 4544).

    F. 143rb-148vb : Vita sanctae Paulae, inc. « Si cuncta mei corporis membra… », expl. « …Omne vite tempus implevit annos LVI mensibus VIII dies XXI » (BHL 6548).

    F. 148vb-152va : Vita sancti Iohannis Chrysostomi, inc. « Defuncto maiore Theodosio… », expl. « …Is in eius loculo… » (BHL 4375).

    F. 152va-153vb : Vita sanctae Sabinae, inc. « Savinus nobilis et dives in oppido Samonense… », expl. « …Obiit autem in pace… » (BHL 7408).

    F. 154ra-158ra : Passio sancti Tyrsi, inc. « In temporibus illis erat multa insania demoniorum… », expl. « …Cuius orationibus et nos omnes… » (BHL 8279).

    F. 158ra-b : Index sanctorum mensis februarii.

    F. 158rb-160ra : Passio sancti Ananiae, inc. « Ananias sanctus Domini postmodum futurus martyr pretiosissimus ab ipsis infantiae suae rudimentis… », expl. « …Consummati sunt autem beatissimi martyres… » (BHL 397).

    F. 160ra-163vb : Vita sancti Iohannis abbatis : f. 160ra-b : Prologus, inc. « Precellentissima sanctorum prosequentes exempla… », expl. « …digressi sumus » ; f. 160rb-va : Capitula ; f. 160va-162rb : Liber I, inc. « Igitur vitam sancti Iohannis scribere exordiar… », expl. « …exposco » ; f. 162rb : Capitula ; f. 162rb-163vb : Liber II, inc. « Revolventi iterum mihi… », expl. « …Quievit igitur beatus Silvester… » (BHL 4426).

    F. 163vb-166ra : Vita sancti Gildasii, inc. « Dominici institutione precepti… Beatus igitur Gildasius… », expl. « …Christo famulaturam introduxit » (BHL 3544).

    F. 166ra-169vb : Vita sanctae Brigidae, inc. « Cogitis me, fratres… sancta itaque Brigida quam Deus praescivit ad suam imaginem… », expl. « …orate pro me deprecor et ut audaciae meae indulgeatis… » (BHL 1457).

    F. 169vb-172ra : Passio sancti Ignatii, inc. « Cum Traianus Romanorum suscepisset imperium… », expl. « …solemniter celebratur. Corporis eius reliquie… » (BHL 4258).

    F. 172ra-va : Epistola sancti Cypriani de sancto Celerino, inc. « Agnoscenda et amplectanda sunt… », expl. « …glorie dignitate » (BHL 1719).

    F. 172va-175rb : Passio sancti Trifonis, inc. « Sanctus Dei Tryphon erat in Sansadocume… », expl. « …Martyrizatus est autem beatissimus Trifon… » (BHL 8338).

    F. 175rb-177vb : Passio sancti Filae episcopi, inc. « Gloriosissimi martyris Filae scripturi passionem… Etenim ante… », expl. « …ferro cesis cervicibus effugarunt, prestante Domino… » (BHL 6800).

    F. 177vb-179rb : Passio sanctae Agathae, inc. « In diebus illis sub Decio imperatore… », expl. « …merita eos sancte martyris liberassent, operante divina virtute… » (BHL 135).

    F. 179va-190ra : Vita sancti Amandi : f. 179va : Prologus, inc. « Scripturus de vita beati Amandi habitatorem eius invoco spiritum sanctum… », expl. « …tradere curabo » ; f. 179va-b : Capitula et tituli sermonum ; f. 180ra-182va : Vita, inc. « Amandus igitur sanctissimus atque religiosissimus… », expl. « …cui vocabulum est Helnone. In quo loco multa fiunt… » (BHL 332) ; f. 182va-183ra : Suppletio de vita sancti Amandi, auctore Milone, inc. « Prelato libello de virtutibus… », expl. « …subiungere placuit. Cuius iste modus est » (BHL 339) ; f. 183ra-vb : Martinus papa, Epistola ad Amandum episcopum Traiectensem, inc. « Fraternitatis tue studio pietatis congestam… », expl. « …fraternitatem vestram hortamur. Deus te… » (P.L. 87, 135-138) ; f. 183vb : Titulus de obitu beati Amandi, inc. « Anno incarnationis Domini… », expl. « …annorum circiter XC. Explicit titulus » ; f. 183vb-184rb : Argumentum, inc. « De tempore nativitatis et cursu vite… », expl. « … ut opinor reprobabit » (BHL 341) ; f. 184rb-186vb : Sermo in transitu beati Amandi, inc. « Quia ad anniversarium ac sacrosanctam solemnitatem… », expl. « … cum iustis percipiamus gaudia sempiterna, quod ipse… » (BHL 341b) ; f. 187ra-188rb : Sermo de translatione, auctore Milone, inc. « Diem hodiernam sacrosancte solemni devotione… », expl. « … cuius beneficiis et muneribus aeternis sit laus iugis et indeficiens… » (BHL 342) ; f. 188rb-189rb : Sermo de elevatione, inc. « Quia opera omnipotentis enarrare fore… », expl. « … devotione concurrit animus » (BHL 343a) ; f. 189va-190ra : Miraculum, inc. « Denique anno ab incarnatione Domini… », expl. « …cum debita habuerint actione gratiarum » (BHL 343b) ; f. 190r : Hymnus in laudibus sancti Amandi, inc. « Amande presul optime… » (AH 11 n° 112).

    F. 190ra-193ra : Vita sancti Vedasti, inc. « Dulcissimo dilectionis filio Radoni… dilectionis vestre venerabile… Postquam Deus et Dominus… », expl. « … ad perfectam beatitudinis gloriam perveniet. Obiit… » (BHL 8508) ; f. 193ra-va : Sermo de sancto Vedasto, inc. « Gaudete in Domino, dilectissimi fratres… », expl. « … gloriam accipere mereamur, auxiliante nos rege… » (BHL 8509) ; f. 193va-194ra : Miracula, inc. « Sane que nuper et oculis probavimus… », expl. « … experta sum beneficia. Reddet illi Deus… » (BHL 8510) ; f. 194ra-b : Prologus, inc. « Luce clarius patet, dilectissimi patres… », expl. « …adolescentium linguas » (BHL 8513) ; f. 194rb : Capitula ; f. 194rb-195va : Miracula, inc. « Sanctissimus igitus Vedastus postquam… », expl. « … suorum fore defensorem, adiuvante gratia Christi… » (BHL 8513) ; f. 195va-b : Miracula, inc. « Temporibus Pipini regis Adalrico… », expl. « …infirmorum unctionem, adiuvante gratia Christi » (BHL 8514) ; f. 195vb-196ra : inc. « Quedam mulier… », expl. « …fide poscentium. Cuius et nos… » (BHL 8515) ; f. 196ra : Hymnus Hermonis monachi de sancto Vedasto, inc. « Voce iocunda resonemus omnes… » (AH 11 n° 470) ; f. 196ra-b : Gregorius Turonensis, inc. « Antolianus inquit martyr… », expl. « …scribere presumimus declaravimus » (BHL 567).

    F. 196rb-197vb : Vita sanctae Dorotheae, inc. « In provincia Cappadocie apud Caesaream civitatem… », expl. « …aequam portionem accipe, qui a prima hora… » (BHL 2323).

    F. 198ra-199va : Vita sancti Severini abbatis, inc. « Sacram sane libelli seriem… Sanctus itaque Severinus religiosus Dei cultor… », expl. « … debitis frequentatur laudibus, prestante Domino… » (BHL 7643).

    F. 199vb-204rb : Vita sanctae Euphrasiae, inc. « In diebus Theodosii imperatoris piissimi… », expl. « … Festinemus igitur fratres et nos… » (BHL 2718).

    F. 204rb-207va : Passio sanctorum Saturnini, Felicis, Dativi et Ampelii, inc. « Qui religionis sanctissimae fide… Temporibus namque Diocletiani… », expl. « …vita perpetua reparatur » (BHL 7492).

    F. 207va-208va : Passio sancti Valentini, inc. « Propheta loquitur ad Deum… », expl. « …sepulti, collaudantes Dominum… » (BHL 8460).

    F. 208va-209vb : Vita sancti Blasii, inc. « Ex Caesarea civitate Cappadociae elegit… », expl. « …Passus est enim beatissimus Christi martyr Blasius… » (BHL 1373).

    F. 209vb-213rb : Passio sanctorum Faustini et Iovitae, inc. « Dum prisca sanctorum martyrum acta… Eodem quoque tempore… », expl. « … Purpureo namque suo sanguine… » (BHL 2838).

    F. 213rb-214vb : Passio sanctae Iulianae, inc. « Benignitas salvatoris nostri… Delique temporibus Maximiani imperatoris… », expl. « …usque in hodiernum diem. Passa est autem… » (BHL 4523d).

    F. 214vb-215va : Passio sancti Polychronii, inc. « In diebus illis, orta tempestate sub Decio… », expl. « …et sepelivit in domo sua… » (BHL 6884).

    F. 215vb-216ra : Vita sancti Silvini episcopi, inc. « Quidam episcopus Antenore nomine… Modernis temporibus divina ordinante providentia… », expl. « …ad poenitentiam provocans simulque precorum » (BHL 7747).

    F. 216ra-218ra : Inventio capitis Iohanni baptistae, inc. « Narrat Iosephus vinctum fuisse… », expl. « …pristine sanitati. Celebrata est autem festivitas… » (BHL 4296) ; f. 218ra-vb : Translatio capitis, inc. « Regnante Pipino rege Francorum patricio… », expl. « …non livorem preferat sed karitatem, ipse auxiliator… » (BHL 4297) ; f. 218vb-220va : Inventio capitis, inc. « Temporibus Marcii et Valentiniani qui quarto loco imperaverunt… », expl. « …restituta est pristinae sospitati ».

    F. 220va-225rb : Vita sancti Alexandri episcopi, inc. « Alexadria civitas est maxima… », expl. « …post menses quinque Niceni concilii… » (BHL 272).

    F. 225rb-226vb : Vita sancti Albini episcopi, inc. « Religiosorum vita virorum… Igitur Albinus episcopus… », expl. « …Hic itaque celesti dono… » (BHL 234).

    F. 226vb-228vb : Miracula, inc. « Sanctus inquit Albinus confessor… », expl. « …magnalia Dei dulcibus hymnis extulimus » (cf. BHL 235).

    F. 228vb-231ra : Passio sancti Phocae, inc. « Sanctorum singulae passiones nihil sunt… », expl. « …Hac Focas passione gloriosus… » (BHL 6838) ; f. 231ra : Miraculum, inc. « Cui etiam dum in vita maneret… », expl. « …fide plenus attigerit ».

    F. 231ra-vb : Passio sanctorum Perpetuae et Felicitatis, inc. « Facta itaque persecutione sub Valeriano… », expl. « …qui passi sunt sub Valeriano et Gallieno… » (BHL 6634).

    F. 231vb-232ra : Passio sanctorum Satyri, Saturnini, Revocati, Perpetuae et Felicitatis, inc. « Sanctus etiam Augustinus in sermone quem edidit de tempore barbarico… », expl. « …merces est sanctorum omnium martyrum » (cf. Analecta Bollandiana 2013).

    F. 232vb-234rb : Passio Philemonis, Coraule et Arriani, inc. « Postquam admirabilis Asclas beato… », expl. « … Corone autem eorum dies fuit… » (BHL 6803).

    F. 234rb-235vb : Passio XL martyrum Sebastenorum, inc. « Temporibus igitur Licinii imperatoris erat persecutio magna… », expl. « …ita certantes XL martyres et sic consummati fulgent… » (BHL 7538b).

    F. 235vb-239vb : Vita sancti Gregorii papae, inc. « Gregorius urbe Romana patre Gorgiano matre vero Silvia… », expl. « … Sepultus vero est in ecclesia beati Petri… » (BHL 3636); f. 239vb : Epitaphium, inc. « Suscipe terra tuo corpus de corpore… », expl. « …fine tenes ».
    F. 239vb-283ra : Vita beati Gregorii papae, inc. « Nuper ad vigilias beati Gregorii… », expl. « …minime denegasse cognoscar » (BHL 3641, avec liste des chapitre en début de chaque livre).
    F. 283ra : Gregorius I, Epistola ad Castorium episcopum Ariminensem, inc. « Luminosus abbas monasterii sanctorum… », expl. « …pro summa devotione proficiant »; f. 283ra : inc. « Ludere me libuit variabilis… », expl. « …sub pedibus posse iacere tuis » (P.L. 77, 578).

    F. 283rb-284rb : Narratio de Gregorio I taumaturgo, inc. « Beati viri Gregorii I gesta cunctorum sermone celebrantur… », expl. « …animam illius elevaverunt in celum… » (cf. BHL 3677k).

    F. 284rb : Vita sancti Pauli episcopi in Britannia, inc. « Preclarum virtutis documentum… », expl. « …annotarentur » ; f. 284rb-va : Capitula ; f. 284va-288vb : Vita, inc. « Sanctus Paulus cognomento Aureliano… », expl. « …sanctae memoriae locis, ad laudem… » (BHL 6586).

    F. 288vb-289va : Passio sancti Longini abbatis, inc. « In diebus passionis Domini nostri Iesu Christi fuit quidam miles… », expl. « …Haec acta sunt in Cesarea… » (BHL 4965).

    F. 289va-290vb : Vita sanctae Gertrudis, inc. « Sancta et inseparabili karitate…Igitur cum esset in domo… », expl. « …honorifice traditur sepulturae… » (BHL 3490) ; f. 290vb-292ra : Miracula, inc. « Cum multos homines… Erat quaedam abbatissa… », expl. « … Nunc autem de virtutibus… » (BHL 3495).

    F. 292rb-va : Vita sancti Iohannis abbatis Penariensis, inc. « Factum est in illis diebus … », expl. « …et sedito in eodem loco annis XL IIII » (BHL 4420).

    F. 292va-293vb : Passio sancti Caloceri, inc. « In illo tempore, dum beati martyres Faustinus et Iovita… », expl. « …quantae magiae te averterunt » (BHL 1530b).

    F. 294ra : Vita Hermenlandi abbatis Antrensis, inc. « Cum sacrosancta mater ecclesia eminentium patrum… », expl. « …coronamque mereatur optinere optinere perpetuam, ut et ipsi… » ; f. 294rb : Capitula ; f. 294rb-295vb : Vita (mutilé à la fin), inc. « Multorum iam per orbem universum… », expl. « …ut piscatoribus… » (BHL 3851).

Text in this manuscript

Data Source: Mandragore

Illuminations and decoration

Participants

Former owners

Formerly part of

Provenance

Data Source: BnF Archives et manuscrits

  • Le manuscrit, copié dans le Nord-Est de la France, a été très probablement en usage dans une abbaye bénédictine, en raison de la division du texte de la vie de saint Antoine abbé en douze leçons. Une importance particulière est accordée aux saints Amand et Vaast. Le volume a appartenu à Jean Bigot (cf. la reliure et l’inventaire d’Emeric Bigot de 1706, éd. Omont, Anciens inventaires, IV, p. 423 n° 171 : « Vitae sanctorum, cum indicibus ad calcem a Ioanne Bigotio ; fol. magno, in membr. 2 vol. », relatif aux mss. Latin 5318 et 5323).
    Après la mort de Jean Bigot, le manuscrit passa à ses héritiers Émeric Bigot (1626-1689) et Robert Bigot (m. 1692), pour être ensuite mis en vente en 1706. Il est l’item 171 du catalogue rédigé par les libraires Boudot, Osmont et Gabriel Martin lors de la vente. La collection fut acquise par l’abbé Louvois pour la Bibliothèque Royale, et le ms. reçut ensuite la cote « R(egius) 3604 » (cf. f. Ar).

Life cycle of this book

Data sources