Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Ross.889

  • Other Form of the Shelfmark :
    • Ross. 889 (XI, 42)
    • Biblioteca Apostolica Vaticana, Ross. 889
    • Bibliothèque vaticane, Ross. 889 (XI, 42)
    • Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Ross.889
  • Held at : Vatican. Biblioteca apostolica vaticana
  • Date of Origin :
  • Place of Origin :

IIIF manifest

Codicological aspects

  • Papier (filigranes var. Briquet 11652? et var. Briquet 7835: Sienne, 1435-1438), XVe s. (a. 1447), I + 102 ff. (+f. 51 bis; pas de f. 59 par erreur; f. 60-60 v°, 64-64 v°, 66-67 v°, 84 v° et 102-102 v° blancs), 203 x 135 mm. Quelques gloses marginales et interlinéaires contemporaines, surtout aux f. 1-5. Les f. 60, 64, 66-67, plus récents ont été ajoutés pour remplacer des feuillets manquants.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. I-I v° (add. de la main du glosateur ?): Accessus ad Iuuenalem.

    comprend au moins 3 parties.

    1) lignes 1-6, inc.: «Qvinque sunt partes satirarum scilicet laudatiua, deprecatiua, derisoria. . .

    expl.: «... Reprensiua [sic] ut idem Iuue‹n›al‹is› ecce iterum Crispinus adest».

    2) lignes 7-27: Vita Iuuenalis II b.

    inc.: «Ivuenalis satiricus equinates [sic] fuit id est de Aquino oppido hic... ».

    l. 22, expl.: «... principis cuius factione hic accusatus dampnatus est » (éd. J. Dürr, Das Leben Juvenals, Ulm, 1888, p. 23-24).

    suivie sans alinéa d’un supplément: «Sed imperator eum pu‹bli›ce damnare non audere non auderet [sic] pepulit eum Roma sub obtentu militie ut supra. Vnde hic Iuuenalis consuetis careret spectaculis et ludis qui Rome fiebant, angore et tedio periit in extrema Egipti parte ubi fuerat destinatus ».

    3) f. I, ligne 27-I v°, à la suite, sans alinéa, inc.: «Satira erat apud antiquos genus lancis id est scutelle in templis deorum... » (même texte, avec explicit variables, dans les mss. Londres, Brit. Libr., Royal 15. B. XVIII (XIe s.), f. 60; Milan, Bibl. Ambros., R. 54 sup. (XIIe s.), f. 57 bis; Vat. lat. 2810, f. 1 v°et 3287 (XIe s.), f. 2 etc.).

    f. I: «... crimina carpit inde satiricus liber ».

    f. I v°: «HEc satira re quedam lanx que in sacrificiis deorum diuersis... ».

    expl. f. I v° l. 11: «... derisores saltatores similiter et satira et a satira satiricus, a. um. id est satirarum discriptor [sic] ».

    f. 1-84: Ivvenalis, Saturae (I-XVI).

    titre: «Iunii Iuuenalis Aquinatis satirarum liber Primus Incipit feliciter ».

    aucune numérotation des livres ni des satires.

    (glose) inc. marge droite: «In prima satira est subiectum libri ac etiam reprehendit malos et imperitos poetas... ».

    (texte) f. 58 v°: «... Orator uehemens an Curtius an Matho bucce // » (XI, 34).

    1 feuillet manque.

    f. 61: «// Qui meminit calide sapiat quid uulua popine... » (XI, 81).

    f. 63 v°: «...Mole piger nec finitima nutritus in herba//» (XII, 12).

    1 feuillet manque.

    f. 65: «// Quatuor aut semptem [sic] si sit latissima teda... » (XII, 59).

    f. 65 v°: «...Belua conspicitur [sic] sed furua gente petita//» (XII, 104).

    2 feuillets manquent.

    f. 68: «// Piscibus inuentis effete [sic] comparo mule...» (XIII, 66).

    f. 84, à la suite du texte, glose du Ps. Cornutus: «Quidam dixerunt hanc ultimam satyram non esse Iuuenalis sed appositam ab aliquo alio. Seruius tamen uersum illius in exemplum ponens ostendit esse Iuuenalis dicens: «Expectandus erit quod litens (corrigé en «liten ») in quo et (corrigé en «inchoet») annus (XVI, 42). Laudat hac satyra studium militare poeta. Cum enim notasset tempora Augusti et scripsisset quosdam uersus in Paridem pantomimum qui erat gratissimum in aula Augusti dampnatus est cum cohorte militum tendentium in Egyptum et quamuis ideo ut dampnaretur missus sit » (cf. pour ce 2e paragraphe les Vitae Iuuenalis II c et III d, éd. J. Dürr, op. cit. supra, p. 25 et 25, éd. de la glose, Y.-F. Riou, Tradition textuelle et commentaire... 2) Les titres des satires de Juvénal (Settimane di studio del Centro italiano di studi sull'alto medioevo, 22, Spolète, 1975, p. 211).

    f. 85-101 v°: Persivs, Saturae.

    à la fin: «Explicit liber Persii ».

Origin

  • Origine: italienne, écritures humanistiques cursives de deux mains 1) f. 1-84, 2) f. 85- 101 v°. Le premier copiste date au f. 84: «Finis 1447 mensis octob‹ris› ».

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: aucune indication.

Notes

Data Source: Biblissima

  • E. Pellegrin, J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, avec la coll. d'A. Marucchi et de P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 2me partie. Fonds Palatin, Rossi, Ste-Marie Majeure et Urbinate par J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, Paris, 1982, p. 479 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1982_cat_21_22)

Bibliography

  • P. Scarcia Piacentini, Saggio di un censimento dei manoscritti contenenti il testo di Persio..., Rome, 1973, p. 108 n° 520 (brève description).

Life cycle of this book

Data source