An entry point to the written heritage of the Middle Ages and the Renaissance in Western Europe, from the 8th to the 18th century.
A search engine of interoperable digitized manuscripts and rare books
Collaborative platform to manage and publish Biblissima authority data
Help for reading and learning classical languages, XML editing tools and environments
Expertise service around IIIF standards
Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q85481
IIIF manifest
Digitisation:
Papier (filigrane var. Briquet 4742: Reggio d’Émilie et Ferrare, 1470-1477), XVe s. (a. 1466), 348 ff. (foliotation ancienne: I + 346 ff.) (+ f. 93 bis; f. 1 v°, 55 v°-59, 75 v°, 93 v°, 131, 230 v°-231 v°, 248-251 v°, 261 v°, 284 v°-285 v°, 300 v°, 310-311 v° et 348 v° blancs), 198 x 148 mm.
Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI
~ f. 2-42 v°: Lactantivs, De opificio Dei.
~ f. 43-55: Leonardvs Brvnvs Aretinvs, Vita Aristotelis.
f. 55: Ps. Alexander Magnvs, Epistula ad Aristotelem.
inc.: «Haud abs te recte factum...» (éd. d’après ce ms. S. Prete, Two humanistic anthologies..., 1964, p. 58, n. 2).
f. 60-75: Cornelivs Nepos, Liber de excellentibus ducibus (praefatio et XX-XXIII).
précédé au f. 59 v° de cette note du copiste: «Hoc subsequens opusculum duorum et uiginti hominum uitam continere deberet quorum tres ultimi sunt Timoleon Amilcar et Annibal: Ego uero cum propter adolescentiam ingenium haberem adhuc imbecille prout reperi ab mendoso exemplari transcripsi. Hi sunt qui in eo opere, continentur: Miltiades, Themistocles, Aristides, Pausanias, Cimon, Lisander, Alcibiades, Thrasibulus, Conon, Epicrates, Chabrias, Timotheus, Datames, Epaminundas, Pelopidas, Agesilaus, Eumenes, Photion, Timoleon, Amilcar, Annibal».
titre f. 60: «Emylius Probus de excellentibus ducibus exterarum gentium».
(praef.) inc.: «NON dubito fore plerosque...».
(XX) inc. f. 61: «De Thymoleonte Corinthio. THYMOLEON Corinthius sine dubio magnus...».
expl.: «... qui uiri preferendi sint possit iudicari» (XXIII, Hannibal).
suivi d’une note du copiste, en bas du f. 75: «Hoc opusculum mihi uidetur imperfectum quare profitetur se dicturum de Romanis ducibus et nihil dicit sed ego ita reperi».
~ f. 76-93: Theophrastvs, De caracteribus (seu De impressionibus) (transl. lat. Lapi Castelliunculi iunioris).
f. 94-130 v°: De uiris illustribus Vrbis Romae.
titre: «Caii Plinii de uiris illustribus libellus incipit».
expl. f. 129 v°: «... odoribus cremandum curauit» (77).
suivi, f. 130-130 v°, de la table des noms.
~ f. 131-160: Benevenvtvs Imolensis, Liber Augustalis.
~ f. 161-227 v°: Iohannes Boccacivs, De claris mulieribus.
f. 228-229: Avsonivs, Monosticha de XII Caesaribus (II, III, IV, I).
titre: «Ausonii uersus supra duodecim Cesares quorum uitam Suetonius exquisitissime scripsit».
inc.: «Primus regalem patefacit Iulius aulam...» (II).
expl.: «... Nomina res gestas uitamque obitumque pergit» (I - éd. R. Peiper, Decimi Magni Ausonii... Opuscula, Teubner, 1886, p. 183-186).
~ f. 229 v°-230: Plvtarchvs, Vita Alexandri Magni (transl. lat. Guarini Veronensis).
f. 232-247: Festvs, Breuiarium.
titre: «Ruffi Sexti uiri consularis Rerum gestarum populi Romani ad Valentinianum Augustum libellus incipit» (éd. cf. supra Barb. lat. 13, f. 1-16).
~ f. 252-258: Xenophon, Apologia pro Socrate (transl. lat. Leonardi Bruni Aretini).
~ f. 258-261: Antonivs Beccadellvs Panormita, Epistula ad Antonium Raudensem.
f. 262-279: Donatvs, Vita Vergilii (interpolata) seu Donatus auctus.
titre: «Publii Virgilii Maronis poete Mantuani uita, in qua ad carmen Bucolicum intelligendum quedam utiliter inseruntur».
expl.: «... omnibus admirari», suivi d’une addition de 4 lignes: «Qui uero supradicta acri iudicio... quique finis fuerit nec minus in Aeneide» (même addition dans le ms. Oxford, Bodl. Libr., Canon, class. lat. 51; éd. I. Brummer, Vitae Virgilianae, Teubner, 1933, p. 1-38; K. Bayer, Vergil Landleben... Vergilviten, 1970, p. 214-240 et 350-370).
suivi de ce texte.:
inc.: «Poematis stili genera tria esse inueniuntur aut enim est actiuum uel imitatiuum quod greci...».
expl.: «... et introducte persone ut sunt ἰλιας ς ὀδυσσία ομηρι et Virgilii Eneis» (15 lignes, cf. Rabanvs Mavrvs, Ars grammatica, éd. P.L., 111, col. 667 B-C; même texte, également à la suite de cette Vita Vergilii, dans les mss. Barb. lat. 181, f. 2 v°-3; Ottob. lat. 1790, f. 74 v°-75; 2838, f. 4 v°, cf. infra, et Vat. lat. 1506 f. 4 v°, etc.).
~ f. 279 v°-281 v°: Ps. Demosthenes (Petrvs Marcellvs ?), Oratio ad Alexandrum.
inc.: «Nihil habet...».
~ f. 281 v°: Ps. Aeschines (Petrvs Marcellvs ?), Oratio ad Senatum.
~ f. 281 v°-282: Ps. Demas (Petrvs Marcellvs ?), Oratio ad Athenienses.
~ f. 282-282 v°: Ps. Demosthenes, Oratio ad Senatum.
inc.: «Apud uos...».
~ f. 283: Iohannes Tortellivs, De orthographia (extrait).
~ f. 283 v°: Plvtarchvs, De fortuna et uirtute Alexandri Magni (transl. lat. Nicolai Perotti, extrait).
~ -«Epigramma in imaginem Alexandri...».
inc.: «Eneus hicce Iouem cernens tuearis Olympum...» (2 v.).
f. 284: Colvmella, De re rustica (extrait).
titre: «Columella in proemio libri primi de re rustica».
inc.: «Omnes enim sicut M. Varro iam temporibus auorum...».
expl.: «... ut nihil mors mutatura uideatur et coetera» (I, praefatio, 15-17 - éd. W. Lundström, L. Iunii Moderati Columellae opera..., fasc. 2, Göteborg, 1917, p. 9, l. 6-19).
~ f. 286-290 v°: Baptista Pallavicinvs, Carmina 2.
~ f. 291-292: Epithalamia 2 et Carmen de Beata Maria Virgine.
~ f. 292 v°: Franciscvs Ariostvs, Carmina 2 ad Vignolam et ad Thomam Meleginum.
~ f. 293-294: ‹Gavfridvs de Vinosalvo, Poetria noua› (extraits: v. 1366-1380 et v. 1888-1914 - cf. Walther, Initia carminum, 1959, n° 17345 et 19410).
~ f. 294 v°-295 v°: Iohannes Marrasivs Sicvlvs, Carmen I (De laudibus Gaii fontis Senensis).
f. 296-300: Ps. Lactantivs, De aue phoenice (Anthol. lat. 485a).
titre: «Celii Lactantii Firmiani de Phoenice carmen».
~ f. 301-305: Titvs Vespasianvs Strozza, ‹Epicedium›.
~ f. 305 v°: ‹Epistula ad quendam Ferrariae praetura functum›.
f. 306 v°-307: Ps. Vergilivs, Copa.
titre: «Virgilii Coppa».
f. 307 v°: Anthol. lat. 674a.
titre: «Virgilius de se ipso Carmina hęc edidit.
— Anthol. lat. 627.
titre: Vir‹gilius› de laboribus Herculis».
~ f. 308-309 v°: Franciscvs Ariostvs, Carmen de sui ipsius taciturnitate.
f. 309 v° (add. d’une autre main): Avsonivs, Epigrammata de diuersis rebus, XVI-XVII.
titre: «Ausonii dystichon» (R. Peiper, op. cit., p. 316-317).
f. 312: Ps. Avsonivs seu Ps. Cato, Nomina musarum (Anthol. lat. 664).
titre: «Virgilii Carmen de nouem musis».
à la fin, note du copiste: «hos uersus recitat Tortellius in sua Orthographia in dictione Musa» (éd. R. Peiper, op. cit., p. 412).
~ f. 312: Gvarinvs Veronensis, Carmen de nouem Musis.
~ f. 312 v°: Anthol. palatina graeca XVI, n° 297.
~ -‹Carmen de Homeri patria› (transl. lat.) 2 v.
~ — Gvarinvs Veronensis, Carmen de niue.
~ f. 312 v°-313: Antonivs Beccadellvs Panormita, Epitaphium Erasmi Beberii; Carmen in Aldam.
~ f. 313: Epithaphium Dantis.
inc.: «Iura monarchie...».
~ — ‹Iohannes Avrispa›, Epitaphium Euripidis.
~ f. 313 v°: Gvarinvs Veronensis, Carmen de septem sapientibus Graeciae.
~ f. 313 v°-314: Leonardvs Brvnvs Aretinvs, Carmen contra Nicolaum Niccoli (éd. d’après ce ms. S. Prete, Two humanistic anthologies..., 1964, p. 86-87).
~ f. 314 v°: ‹Franciscvs Philelphvs, Epistula ad Christophorum Parmensem› (extrait).
~ -Antonivs Beccadellvs Panormita, Epitaphium Catherinae puellae.
~ -Maphaevs Vegivs, De felicitate et miseria (extrait).
~ f. 315-316: Colvcivs Salvtatvs, Declamatio Lucretiae.
~ f. 316 v°-317: «Querela Mabiliȩ ad Iohannem Ludouicum amatorem quondam suum...».
~ f. 317 v°-320: Hieronymvs Gvarini, Responsio Iohannis Ludouici ad Mabiliam.
f. 320: Avsonivs, Eclogarum liber XIX: De mensibus et quatuor anni temporibus.
titre (en marge): «Ausonii peonii».
inc.: «Aeternos menses et tempora quatuor anni...».
expl.: «... Brumales Ianus februarius atque Decembris» (6 v. - éd. Peiper, p. 103).
~ — ‹Carmen›.
inc.: «Pocula Ianus amat...» (7 v., cf. H. Walther, Initia carminum, n° 14217).
~ f. 321-321 v°: Gvarinvs Veronensis, Epistula ad Leonellum Estensem (extrait).
~ f. 322: Bartholomaevs Casciottvs, Carmen (éd. S. Prete, Some unknown..., p. 257).
~ -‹Laus Bachi› (cf. H. Walther, Initia carminum, n° 17113).
~ f. 322-323 v°: Hieronymvs Gvarini, Carmina 2 (De uentis et De musarum fontibus).
~ f. 323 v°-325: Benedictvs Bvrsa, Carmina 3.
~ f. 325-326 v°: Antonivs Astesanvs, Carmen ad amicum.
~ f. 326 v°-327 v°: Franciscvs Philelphvs, Carmina (olim Anthol. lat. 856-863).
f. 327 v°: Ps. Avsonivs seu Ps. Vergilivs, De rosis nascentibus (Anthol. lat. 646, extrait).
titre: «Vergilii epigramma».
inc.: «Mirabor celerem fugitiuam aetate rapinam...» (v. 35).
suivi des v. 36, 39-40 et 43-50.
expl.: «... Et memor esto ęuum sic properare tuum» (v. 50 - éd. Peiper, p. 409-411; R. Giomini, Appendix Vergiliana, Florence, 1953, p. 149-152; W. L. Clausen, Appendix Vergiliana, Oxford, 1966, p. 177-178).
~ f. 328-330: Antonivs Beccadellvs Panormita, Elegia ad Iohannem Lamolam.
~ f. 330-330 v°: Iacobvs Cremonensis, Carmen «Lege facete» (éd. d’après ce manuscrit et le ms. Tolède, Bibl. Cabil. 100-42, I. Thomson, op. cit. infra).
~ f. 330 v°-331 v°: ‹Epitaphia 4›.
~ f. 332-343 v°: Lvcianvs, Calumnia (transl. lat. Lapi Castelliunculi iunioris).
~ f. 344-346 v°: Gvarinvs Veronensis, Epistula ad Cyprianum Bononiensem de uita S. Guarini nuper inuenta.
~ f. 347-348: Gvarinvs Veronensis, Carmen de prosaicis pedibus.
Origine: italienne, écritures humanistiques cursives. Sauf pour les f. 332-343 v° et 344-346 v°, qui sont de deux autres mains contemporaines, le copiste est Ludovico Sandeo, de Ferrare († 1482), qui a copié le manuscrit pour son usage personnel en 1466, l’a annoté et signé à plusieurs reprises, f. 41 v°: «LVDOVICVS Sandeus scripsit anno a Christi natiuitate MCCCCLXVI Aetatis uero eius anno XX° Aug. XIII°», au f. 224 v°: «Ludouicus Sandeus» et en grec, au f. 93: «ἐγώ λουδοβίκός περὶ τῶν σανταίων γέγραφα».
Possesseurs: Ludovico Sandeo (cf. supra Origine); le cardinal Barberini (n° antico 2127).
Data Source: Biblissima
RDF exports to come…
You can view and manipulate this document directly on this site, compare it to others using the Mirador viewer, or drag and drop this icon into the IIIF viewer of your choice. Read more about IIIF