An entry point to the written heritage of the Middle Ages and the Renaissance in Western Europe, from the 8th to the 18th century.
A search engine of interoperable digitized manuscripts and rare books
Collaborative platform to manage and publish Biblissima authority data
Help for reading and learning classical languages, XML editing tools and environments
Expertise service around IIIF standards
Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q63266
IIIF collection
IIIF Manifests in this collection
Digitization type not specified
Full digitisation
Digitisation:
Data Source: BnF Archives et manuscrits
P. 1-19 « Incipiunt verba pauca tam de episcopo quam de presbitero aut de omnibus ecclesie gradibus et de regibus et de mundo et terra », collection de textes extraits principalement des Ecritures [Liber ex lege Moysi] (1-12), l'ordre des feuillets a été bouleversé, le texte se lit : « Ego sum Dominus... —... subvertunt verba justorum... » [Exod., XX, 12-17, 22-28, XXI, XXII, XXIII, 1-8] (1-4), «... Peregrino molesti non eritis... —... sororis matris tuae... » [Exod. XXIII, 9-19, XXXI, 14 ; Lévit., V, 1, VI, 1-6, VII, 19-20, 24, 26-27, XI, 35-36, XII, 1-6, XVII, 10, 13-15, XVIII, 5-13] (11-12), «... non revelabis eo... —... ambulans in itinere... » [Lévit., XVIII, 13-24, 29, XIX, 11-21, 26-28, 31, 32-36, XX, 9-11, 15-2,, 23, 27, XXII, 8, 14, 21-22, XXIV, 15-16, 18-20, 21-22, XXV, 37 XXVI, 1-20, XXVII, 25, 30-34 ; Num. XXVII, 8-11, XXXV, 30-31 ; Deut. I, 16-17, 5-7] (7-10), «... et dormiens atque consurgens... —... dicet omnis populus. Amen » [Deut., VI, 7-9, 13, 16, VII, 26, XIII, 1-4, XIV, 21, XVII, 6, XIX, 4-5, 11-13, 16-19, XXII, 5-8, 28-29, XXIII, 21-23, XXIV, 16-17, XXV, 13-16, XXVII, 15-26] (5-6) ; cf. P. Fournier, dans Revue Celtique, XXX (1909), 221-234 ; — Notes de chronologie : « Ex Adam in diluvium... —... in alio loco dicitur XXXIII », « Prologus in quo supputat ab Adam usque ad Ninum... —... anni V. M. CCXXVIII » (13) ; — Note sur s. Narcisse de Jerusalem : « Narcisus Hierosolimorum episcopus...—... illis ut juraverunt » (13) ; — [JOHANNES CASSIANUS, Collatio XX, c. 8 fragm.] « Incipiunt remissiones peccatorum quas sanctus in collatione sua Penuffius per sanctas construxit scripturas. Post illam namque generalem... —... et iterum Dominus dicit : Ego sum... ne recordabor. » (édit. M. Petschenig, dans C. S. E. L. XIII, 561-565) (13-15) ; — Note de chronologie : « Ab Adam usque ad Ninum regem... —... anni V milia (a) CCCLXXXII » (15) ; — HERMAS : « Incipit de libro Hermas. Dixit autem Hermas ad pastorem angelum : Permitte mihi... —... fecerit non peccat... [Pastor, Mandatum IV] (Funk, Opera patrum apostolicorum, Tubingen 1881, T. I., 393-401, version différente) (15-16), — 5 textes scripturaires : « In evangelio Mathei Dominus noster J. C. ait : Dico autem vobis quia.... —... duxerit mechatur » [Math., XIX, 2] « Paulus ait : His autem qui matrimonio... —... uxorem non dimittat » [I a Cor. VII, 10], « Item mulier alligata est... —... tantum in Domino » [ ibid., VII, 39], « Beatior autem erit... —... ego spiritum Dei habeo » [ ibid., VII, 40], « Item in libris legis. Si quis virorum votum... —... quidquid voverint reddent » [Num., XXX, 4-10] (16-17) ; — « Incipiunt virtutes quas Dominus omni die fecit », textes sur : le Dimanche : « Diem autem dominicam... —... esse omnium non dubium » ; sur les six jours de la Création : « Die prima, id est dominica,... —... innumera », sur le jugement dernier : « Discite a me quia mittis... In primo itaque adventu mittis... —... eterno consolabitur gaudio » (17-18) ; — deux canons : « Qui autem episcopum vel presbiterum occiderit... », « Episcopus non exeat ad aliam parrochiam... » [Coll. can. Hibernensis, l. I, c. 22 § 72-73] (Wasserschleben, Die irische Kanonensammlung, Leipzig, 1885, 12) (18-19).
P. 19-160 [Collectio canonum Hibernensis] Table en 61 chapitres, les titres de 3 chapitres ont été ajoutés en interligne au XVII e s. (19) ; « De episcopo cap. XXII. De nomine episcopi. Episcopus nomen a greco dictum, os in us convertens... —... et aquas fideles legem Dei videlicet accepisse » (20-160) (Ms. 4 de Wasserschleben, op. cit. ; nombreuses variantes, additions publiées par Martène et reproduites dans P. L., XCVI, 1311-1326) ; cf. Bradshaw, The early collection of canons known as the Hibernensis. Cambridge, 1893, 9-10 ; Mac Neill and Ganner, Medieval handbooks of Penance, New-York, 1938, 139-142 et 433.
P. 160-164 « Incipiunt excerpta de libris Romanorum et Francorum. Si quis homicidium ex contentione... —... quod commederit ille reddat » [Canones Wallici] (édit. d'après ce ms. par Martène, t. IV, reproduite dans P. L., XCVI, 1320-1324 ; Wasserschleben, Die Bussordnungen, Halle, 1851, 124-136 ; Haddan and Stubbs, Councils... relating to Great Britain and Ireland, Oxford, 1869-1871, I, 127-137) ; cf. Mac Neill, Ganner, op. cit., 372-383 et 442.
P. 164 « Incipiunt canones Adomnani. Marina animalia ad littora... —... non reditur pro eo » ( P. L., XCVI, 1324-1325 ; Wasserschleben, c. 1 à 7, 120-121 ; Haddan and Stubbs, c. 1 à 7, II, 111-112) ; cf. Mac Neill, Ganner, 130-134 et 433.
P. 164-173 Incipiunt judicia Theodori Greci et episcopi Saxonum. In ordination eepiscopi vel presbiteri... —... si abstinuere non poterint » [Pénitentiel de Théodore, capitula Dacheriana], les c. 72 à 75, 103, 114 et 138 manquent ; addition au c. 141 : «... [bis in unum] non ministrat iterum qui deponat semetipsum » (172) (Texte B de Finsterwalder, Die Canones Theodori Cantuariensis, Weimar, 1929, 5 et 13-21 ; Wasserschleben, 145-160) ; cf. Le Bras dans Rev. hist. Droit, 1931, 104 ; Mac Neill, Ganner, 179-217 et 435.
P. 173-175 « Marina animalia ad litora delata... —... in usos varios habebimus. Finiunt hec judicia » [Canones Adomnani] (Wasserschleben, 120-123).
P. 175-176 « Incipiunt canones Anircani consilii episcoporum XXIII. De libro III. De disponsatis puellis et ab aliis... », « De eo quod res et possessiones ab ecclesiis... », « De fornicatione inrationabili id est... », « De adulterii judicii conpendio. De his qui adulteras uxores vel ipsi... », « De mulieribus que fornicantur... », « De homicidiis. Qui voluntarie homicidium... », « De homicidio non sponte commisso... » [Conc. d'Ancyre, versio Dionysiana II, c. 10, 14, 15 19-22] (Turner, Ecclesiae occidentalis monumenta juris antiquissima, II 1, 83-89, 107-111).
P. 176-177 « Incipiunt judicia conpendia. De libro III. De duobus fratribus et de duabus sororibus. Vir si nupserit duabus sororibus... Si quis rixam faciat de clericis... —... de clerico, annos peniteat » [Neocésarée, versio dionysiana II, c. 2, Pénitentiel de Finnian, c. 5 à 9, 18 à 21] (édit. d'après ce ms par Martène, dans P. L., CXVI, 1325-1326 ; Wasserschleben, 109-112) ; cf. Mac Neill, Ganner, 86-97 et 432.
P. 177 « Canones senodi Hiberniae et Gregorius Nazasenus. Arreum anni tridui... —... et lacte dulci agatur » [Canones Hibernenses, II, De arreis] avec 2 canons ajoutés : « Qui cum cane vel cum... », « Qui facit scelus virile... » ( P. L., XCVI, 1326, Wasserschleben, 139-140) ; cf. Mac Neill, Ganner, 117-130 et 433.
P. 177-178 « Essiodorus in libro Aethimologiarum ait : Haec consanguinitas dum se paulatim... —... gradibus terminaretur. Patruus frater patris... Avunculus... Matertera soror matris » [S. ISIDORUS HISPALENSIS, Etym., IX, c. 6 § 29 et 16-18] (édit. Lindsay, Oxford, 1931).
P. 178 « De libro Numeri. Si quis virorum voverit aliquid... —... filium atque filiam ». Commentaire sur les Nombres, XXX, 3.
P. 178 De differentia agnatorum et cognatorum in tribu. In libris Ethimologiarum : Agnati dicti eo quod accedant... —... naturali jure cognati » [S. ISIDORUS HISPALENSIS, Etym. IX, c. 6 § 1-2] (édit. Lindsay) ; « Item de proherede. Proheres est qui loco... —... aut substitutus » [ ibid., c. 5 § 2] ( ibid.).
P. 178-181 « Institutio eclesiasticae auctoritatis qua hi qui proveniendi sunt ad sacerdotium profiteri debent se observaturos etsi ab his postea deviaverint, canonica auctoritate plectentur. Primitus cum venerint... —... medicamenta non queras ».
P. 181-182 « De ordine misae et orationibus quae in ea continentur. In libro officiorum Isiodori. Cap. XV. Ordo autem mise vel orationum... —... sic benedices populum meum » [S. ISIDORUS HISPALENSIS, De ecclesiasticis officiis, extraits du l. I, c. 15, 9, 13, 14 et 17] ( P. L., LXXXIII, 741-754) dans lesquels ont été insérés deux fragments du liber Pontificalis : « Celestinus vero natione Capanus... —... recitabatur et sanctum evangelium » (Duchesne, I, 230), « Talisphorus igitur natione Grecus... —... hoc est gloria in excelsis Deo » ( ibid., 129).
P. 182 « CCXXVI. Ex decretis papae Innocentii. XXXVII. INNOCENTIUS [I] Probo. Conturbatio procille barbarice...—... posse esse legitimum » ; cf. Jaffé-L. n° 313.
P. 182-183 « Ex decretis papae Leonis, tit. XLII. Cum ergo per bellicam cladem... », « Item de hoc ipso titulo XLIII. Nec tamen culpabilis dicitur... », « Item titulo XIIII. Et ideo si viri post longam... », « Ex decretis pape Leonis, titulo XLV. Si autem alique mulieres ita... » [S. LEO I, ad Nicetam Aquigilensem c. 1 à 4] ; cf. Jaffé-L. n° 536.
P. 183 S. AUGUSTINUS [?] : « Incipit expositio sancti Augustini de secreto gloriose incarnationis domini nostri Jhesu Christi. Inter cetera et ad locum. Lege cum timore caute et secrete. Veni adme et dicam... —... et secrete est exponendum » ; cf. Maassen, Geschichte des canon. Rechts, 349.
P. 183-264 [Collectio canonum Dionysio-Hadriana] ( P. L., LXVII, 135-346)
P. 183-184 [Epistola Hadriani papae ad Carolum Magnum regem] « Divina fulgens divina sceptra... —... haec observans statuta ».
P. 184-247 Conciles : P. 185-191. Canons des Apôtres : « tituli » (184-185), « regulae » (185-191) ;
P. 191-196 Nicée : « tituli » (191), « constitutio et fides » (191-192), « praefatio » (192), [canones] (192-196) ;
P. 196-201 Ancyre : « tituli » (196), « regule » (196-200), le c. : « Si cujus uxor adulterata fuerit... » et la rubrique du c. suivant manquent (200), « Et subscripserunt XVIII episcopi. Vitalis... » (200-201) ;
P. 201-202 Néocésarée : « tituli » (201), « canones » (201-202), « Convenerunt autem in unum... Vitalis... » (202) ;
P. 202-206 Gangres : « tituli » (202-203), « prefatio » (203-204), « regule » (204-206), « Et subscripserunt, Elianus... » (206) ;
P. 206-212 Antioche : « tituli » (206), « regule » (206-212) ;
P. 212-218 Laodicée : « tituli » (212-213), « textus canonum » (213-218) ;
P. 218 Ephèse : « capituli » ;
P. 218-219 Constantinople : « regulae » (218-219), « Expositio fidei » (219) ;
P. 219-225 Chalcédoine : « tituli » (219-220), « regulae » (220-225) « constitutio » (225), « et subscripserunt universi episcopi : Paschasius... » (225) ;
P. 225-231 Sardique : « tituli » (225-226), « canones » (226-231) ;
P. 213-247 Carthage : « tituli canonum congregati apud Cartaginenses numero XXXIII » (231-232), « Prefatio fidei Niceni Concilii » (232), [c. 1 à 33] (232-239), « tituli diversorum canonum Africane provincie numero CV » (239-241), « canones » (241-247), collection en 68 chap. numérotés I à XLVIIII et XXX à XLVIII [dans P. L., LXVII, c. 34, sommaires des c. 35 à 42, c. 43 à 46, sommaires des c. 48 et 49, c. 50 (241), sommaires des c. 51 à 55, c. 56 jusqu'à : «... inhiberi de cetero debet », c. 57 jusqu'à : «... per manus impositionem recipiendi sunt », sommaire du c. 58, c. 59, c. 61 jusqu'à : «... Nec non et illud petendum...», fragm du c. 62 : « Ut si quis cujuslibet honoris... —... a quolibet homine defensari », c. 63 (242), sommaires des c. 64 et 68, c. 70 et 71, sommaire du c. 72, c. 74 et 75, c. 76 jusqu'à : «... impediuntur competenter occurant », c. 79 et 80, c. 81 jusqu'à : «... nullo modo recitetur » (243), c. 83 et 84, sommaires des c. 85, 86, 89 et 90, c. 96 jusqu'à : «... liceat provocare », c. 97 jusqu'à : «... judicium secretaria », c. 98, 101 (244), 102 à 104, 109 à 112 (245) 113, 114, 119 (246), 122, sommaire du c. 123, c. 135 et 126, sommaire du c. 128, c. 129 à 132) (247).
P. 247-264 Décrétales. P. 247-249. Sirice : « tituli » (247-248), « Primo itaque pagine tuae... » (248-249), 7 chap. numérotés I à VII [c. 1, sommaire du c. 2, c. 3 (248), fragm. du c. 4 : « Plurimos enim sacerdotes... —... privaverunt », c. 14, sommaire des c. 11 et 15 (249)] ;
P. 249-256 Innocent I er : « tituli » (249-250), « Pacem igitur asseris ante... » (250-256), 45 chap. numérotés I à XLV [c. 1 (250), sommaires des c. 2 et 3, c. 4 à 6 (251), 7, 8 jusqu'à : «... putatur posse concedi », c. 9, 10 jusqu'à : «... episcopis jurgium terminetur », sommaires des c. 11 à 14 (252), sommaires des c. 15, 17, 18, c. 19, 20 jusqu'à : «... ambitio, dissentio conquiescet », 21 jusqu'à : «... continentia oportet impleri », 22 (253), c. 23 à 25, sommaires des c. 26 à 28, c. 30 (254), c. 31, sommaires des c. 33 et 34, c. 36 jusqu'à : «... possiderit alter invadat », sommaires des c. 37, 38, 45 à 47, 50 à 53, c. 54, sommaire du c. 55, c. 56 (255), sommaire du c. 57 (256)] ;
P. 256 Zozime : « tituli », « Haec autem singulis gradibus... » [c. 3] ;
P. 256-258 Célestin I er. : « De Prospero et Hilario qui quosdam... » (256-258) [sommaires des c. 1 à 14 (256-257), c. 15, sommaires des c. 16 à 18 (257), c. 19 jusqu'à : «... quoniam stare non possunt » (257-258), sommaires des c. 20 à 22 (258)] ;
P. 258-260 Léon I er : « Ut nullus episcopus servum alterius... » [sommaires des c. 1 à 19, c. 20, 21 (258), sommaires des c. 23 et 24, c. 25, sommaires des c. 26 à 28, c. 29 et 30, sommaires des c. 31 à 36 (259), 37 à 49 (260)] ;
P. 260-261 Hilaire : « Synodum in basilica beatae Mariae, Hilarus episcopus dixit : Praeterea fratres... » et mention des lettres du Pape Hilaire à Ascanius.
P. 261 Simplice : « Ne liceat inlicitas... » sommaires des deux lettres de Simplice et de la lettre de Félix ;
P. 261-262 Gélase : « De constitutis ecclesiasticis pro temporis... » [rubrique et sommaire du c. 1, sommaires des c. 2 à 27, c. 28] ;
P. 262-263 Anastase : « Quod pro Christo fungatur legatione... » [sommaires de c. 1 à 7, c. 8 jusqu'à : «... justo judicio proprie erat obnoxia »] ;
P. 263 Symmaque : « De prelocutione papae Simmachi qui synodi statuta... » [sommaires des décrétales, en 8 chap.] : — Hormisdas : « Epistola Justini Agusti...» [sommaires seuls] ;
P. 263-264 Grégoire II : « tituli » (263), « Gregorius apostolicus papa ante corpus... »
P. 264-265 Deux notices sur les conciles généraux : « Quatuor synodi principales hae sunt : Nicena, Effessiana... —... Euticio Constantinopolitano », « Inter cetera autem concilia quattuor esse venerabiles synodos... —... Cyrus, Purus, Stephanus »
P. 266 « De jejunio IIII temporum anni. In mense martio et junio et septembris... —... liceat virginem consecrare »
F. 265-273 S. GREGORIUS, Epistolae : « De expositione diversarum rerum Beati Gregorii pape urbis Rome quam transmisit in Sexonia ad Agustinum episcopum quem ipse ad predicandum misit. De episcopis qualiter cum suis clericis... —... invitus. Expliciunt interrogationes Agustini et exposi[ti]ones Gregorii» ; cf. Jaffé-L. n° 1843 (266-273) ; — « Item, de epistola papae Gregorii... ad Etherium episcopum Lugdunensis. Omnia quae in sacris canonibus... —... premisae » ; cf. Jaffé-L. n° 1747 (273) ; — « Item... ad Brunehildem reginam. Sub districte anathematis interpositione... —... vel suscipere » [Reg. IX, 213, fragm.] ; cf. Jaffé-L. n° 1743 (273).
P. 273-280 Collection sur les dîmes en 20 chapitres, extraits des Ecritures et des Pères : « De decimis et primogenitis et primitivis in lege legitur in Exodo. Decimas tuas et primitivas non tardabis... —... Domino et non redimetur » [Exod. ; XXII, 29-30, XXIII, 15-19, Lev., XXII, 19-22, XXVII, 30-33, avec quelques phrases de commentaires] (273-274), « Hec sunt precepta quae mandavit Dominus Moysi ad filios Israël in Monte Sina Item in libro Deuteronomii. Decimam partem separabis... —... abominatio est Domini Dei tui » [Deut. XIV, 22-23 ; XVI, 20 ; XVII, 1] ; « De his quibus primitiae et decimae dari debent lex dicit. Primitiae omnis populi Israël... —... levitis immolate fiebant » [Deut. XIV, 28-29 avec commentaire] (274) ; « Item Ezechiel dicit : Sacerdotes populum meum docebunt... —... benedictionem domui suae » [Ezech., XLIV, 23-24, 29-30] (274-275) ; « Hieronimus ait : Primitiva juxta litteram... —... quorum abutimur donis » [S. HIERONYMUS, Commentarium in Ezechielem, l. XIII c. 45, vers. 29 30] ( P. L., XXV, 443-444) ; « Item Eucarius ait : Quid proprie ad usus... —... decimae sacerdotibus debebantur » [S. EUCHERIUS, Instructionum ad Salonium liber I, in Levitico] ( C. S. E. L., XXXI, 78, avec var.) ; « Josephus historiographus Ebreorum in libris Antiquitatum ait : Super decimas alteras Levitis... —... pupillorum expedit fieri » ; « Item Tobias de decimis dicit : Ego tibi solus ibam... —... quae mandaverat in Israel » ; « De causa qua decime dari jussae sunt. Rectae decimae et primitivae... —... alias largitur nobis » (275) ; « Item de reddendis decimis Agustinus demonstrat. Dominus noster qui dignatus... —... res alienas incurrimus » [PSEUDO-AUGUSTINUS, Sermo CCLXXVII] ( P. L., XXXIX, 2266-2269) (275-277) ; « Item alibi. Dedi vobis fructum sine... —... in omni domo sua » (277) ; « De eo quod sacerdotes decimas Deo decimis offere debent. In Lege Dominus Deus dicit. Locutus est Dominus ad Moysen dicens : Precipe levitis et denuntia... —... filiorum Israël et moriamini » [Num. XVIII, 25-32] (277-278) ; « Item Hieronimus. Decimam partem Levitae tribus populus... —... quas pauperibus recondebant » [S. HIERONYMUS, In Ezechielem, l. XIV, c. 45 v. 13-14] ( P. L., XXV, 450-451) ; « Decimae levitis dandae a quibus X pars... —... immolantur decimae » (278) ; « Incipit de primogenitis. De primogenitis non imolandis quia... —... ab homine usque ad pecus » ; « De primitiis. In Lege Dominus ait : Haec sunt primitivae... —... bathichorum implent » [Ezech., XLV, 13-14] ; « Hieronimus. Effi ad mensuram pertinent... —... cum suburbanis suis sacerdotum erant » [S. HIERONYMUS, in Ezechielem, l. XIV, c. 45 vers. 13-14 et c. 48 vers. 12, variantes à la fin] ( P. L., XXV, 449-451 et 483) (278-279) ; « Item synodus sapientia sic de decimis disputant. Dicunt auctores decimas semel... —... non displicet servabimus » [Canones Hibernenses, VI] (édit. d'après ce ms. par Martène, reproduite dans P. L., CXVI, 1319-1320, Wasserschleben, 143-144) ; cf. Mac Neill, Ganner 117-130 et 433.
P. 280-281 « Incipit praefatio Gildae de poenitentia. Praesbiter aut diaconus faciens fornicationem... —... regulae exsecutor inveniatur » ( P. L., XCVI, 1315-1317, Wasserschleben, 105-108, Haddan and Stubbs, I, 113-115, Williams, Gildas, dans Cymmrodorion Record Series, III 1899), 272-285) ; cf. Mac Neill, Ganner, 174-178 et 434.
P. 281-282 « Incipit nunc Sinodus Aquilonalis Britanniae. Cum muliere vel cum viro... —... tantum sibi multiplicetur » ( P. L., XCVI, 1317, Wasserschleben, 103, Haddan and Stubbs, I, 117) ; cf. Mac Neill, Ganner, 170-171.
P. 282 « Incipit altera sinodus Luci Victoriae. Faciens furtum semel anno... —... dum non vovit » ( P. L., XCVI, 1317-1318, Wasserschleben, 104, Haddan and Stubbs, I, 118) ; cf. Mac Neill Ganner, 171-172.
P. 282-283 « Incipiunt excerpta quaedam de Libro Davidis. Sacerdotes in templo Dei... —... pro quo juraverat reddat », et trois fragments ajoutés : « Thecdorus. Animalia quae a lupis... » [Pénitentiel de Théodore, Canones Gregorii, c. 38], « Item Adompnanus Medullas ossuum cervorum... » [Pénitentiel d'Adomnan, c. 19-20], « Item Theodorus Pisces autem licent quia... [Pénitentiel de Théodore, XI § 2, 3, 6 et 9] ( P. L., XCVI, 1318-1319, Wasserschleben, 101-102, Haddan and Stubbs, I, 118-120) ; cf. Mac Neill, Ganner, 172-174.
P. 283-286 9 chapitres sur la prière et la pénitence : « De ordine orationis. Obsecro igitur primo omnium fieri obsecrationes... —... minor est oratio quam lectio » [commentaire sur I Tim., II, 1] (283-284), « Isiodorus in libris de natura rerum revelat : Orationibus mundamur... —... Deus nobiscum loquitur » [S. ISIDORUS HISPALENSIS, Sententiarum l. III, c. 8 § 1-2] ( P. L., LXXIII, 679), « De horis ad orandum aptis David dicit : Septies in die laudem dixi... Hae sunt quatuor hore diei... —... diem numerari volunt » [Commentaire sur le Psaume CXVIII, 164], « In media nocte, ut Agustinus ait, mundus factus est et iterum... Nox autem umbra est... —... atque illis consecratae sunt. » « In matudina hora. In matutina hora manna pluit... De tertia hora. In tertia hora. Daniel et III pueri adoraverunt... De sexta hora. In sexta hora mundus factus est... De hora nona. In nona hora Josephus dicit populum... In vespertina hora hostiae offerebantur... —... Dominus inveniet vigilantes » (284-285), « Item Issidorus ait : Ideo hae orandi horae divissae sunt... —... id quod nocte omisit » ; « De penitentia infirmorum. Penitentia egris alii statuunt... —... sed admissa deflere » (285) ; « De recitentibus aliorum peccata. Recitens peccatum fratris... —... sacerdote peniteat » ; « De oratione facienda etiam pro peccatoribus. Scriptura dicit in com[me]moratione mortuorum. Etiam si peccavit, tamen patrem... —... dum angeli Dei faciunt » (286).
P. 286-299 [Poenitentiale Bigotianum] « Hieronymus vir beatae memorie ecclesie pastores et doctores... —... aliter in Ezechiele dicitur » (286-288), « De turba vitiorum que humanum genus separant... Manifesta sunt opera... —... VI. veneficia » (288-289), « De concordia virtutum que genus humanum reparant... I. caritas... —... XX. affectus aeternae » (289), « Item Issiodorus. Ethica dividitur in IIII principales virtutes... —... recte sua quique distribuunt », « Item Paulus. Caritas patiens est, caritas non... —... caritas nunquam excidit » (290), « Item Benedictus. Quae sunt instrumenta bonorum operum. In primis Deum dilige ex toto corde... —... misericordia nunquam disperare » (290-291), « De conpunctione cordis IIII causae... Gregorius. Quattuor quippe sunt qualitates... —... facie ad faciem » (291) « De remediis vitiorum capitula octo. I. Gula. Theodorus. Si quis episcopus aut aliquis... —... munda me Domine. Finit de vitiis » (Wasserschleben, 441-460 ; Schmitz, Die Bussbücher, I, 705-711) ; cf. Mac Neill, Ganner, 148-155 et 434.
P. 299-300 THEODULPHUS episcopus Aurelianensis : « De capitulis Theodulphi episcopi Aurelianensis. Dilectissimi fratres... —... in omni opere bono dilectissimi fratres » ( P. L., CV, 206-208).
P. 300-302 « De officiis ad fidem venientium primo de symbolo apostolico quo inbuuntur competentes. Essiderus ait : Symbolum quod idem competentes... —... etiam apud infideles ». [S. ISIDORUS HISPALENSIS, De ecclesiasticis officiis l. II, c. 23 avec variantes et additions] ( P. L., LXXXIII, 815-817) (300-301) ; « De inobedientibus uxoribus et inponentibus per odium non pessimum [ sic ]. Lex dicit. Si duxerit vir uxorem et postea odio... —...auferes malum de domo Israël » [Deut. XXII, 13-21] (301-302) ; « De furto in munito et non reddendo. Lex dicit : Ingressus in vineam proximi... —... autem non metas » [Deut. XXIII, 24-25] ; « De officiorum locis Isidorus inquit. Tabernaculum Moyses legislator... —... Christi atria consecravit », « Primum a Petro apostolo aecclesia... —... et animam perficiuntur » (302).
P. 302 « Sinodus Hibernensis decrevit : Sanguis episcopi vel excelsi... —... cum episcopo vel scriba » [Canones Hibernenses III] (édit. d'après ce ms. par Martène, reproduite dans P. L., XCVI, 1314-1315, Wasserschleben, 140-141) ; cf. Mac Neill, Ganner, 117-130 et 433.
P. 302-306 19 chapitres extraits des Ecritures et des Pères, principalement sur le mariage et l'adoption : « De causa qua viri mulieribus precellunt. Augustinus. Vir ad imaginem Dei... —... faciamus adjutorem sui » (302-303) ; « De eo quod in preterita castitate non confidendo, Agustinus ait : De preterita castitate confidas... —... sua mulier jecit » ; « De primis votis et conjugiis sint perfecta observandis. Synodus. Eadem ratione observanda sunt... —... fuerint adulterata » ; » De vindicta transgredientis fornicatione prohibita tempora. Hieronymus. Qui uxorem ducit vel dominico... —... aut demoniaci nascuntur » ; « De distantia regni iniqui et justi Greci in proverbiis proferunt. Bachum inutile regnum... —... rex impius et iniquus » ; « De eo quod VII spetiosi ora sunt aliis in creaturis Dei cum quibus rex pacificus adnumeratur in Grecorum quod verbis panditur. Septem speciosi ora sunt in aliis creaturis Dei. Caelum innubiale... —... pulcerrime ostenditur... » ; « De VII moribus omni Regi convenientibus, Hieronymus ait : Sunt septem quae omni regi conveniunt. I. Deum timere... —... inter Aquileie muros » (303) ; « De eo quod VII ora sunt in quibus genus misericordie non reperitur et cum quibus os crudelis regis reputatur, Greci in proverbiis pronuntiat. Septem ora sunt in quibus... —... genus humanum suscipientis » (303-304) ; « De increpatione Regum in libro Sapientiae scriptum est : Audite ergo reges... —... tormenta patientur » [Sap. VI, 2-7] ; « De eo quod rex impius leonis personae equiperatur in proverbiis Grecorum reperitur. Rex impius leonis... —... clausum consilium ejus » ; « Petrus in libro Clementis. Etenim vos docet vetus traditio... —... a romanis possideri videmus » ; « De adoptivis filiis, Augustinus ait : Facile est ut illi... —... in locum filiorum » [S. AUGUSTINUS, De consensu Evangelistarum, l. II, c. 3 fragm.] ( C. S. E. L., XXXXII. 84-85, var.) ; « In cronicis legitur : Nerva morbo perit... —... italice in Hispania » ; « Orosius. Igitur Jugurtha Micinipe mundarum [ sic pro : Numidarum] regis... —... cohereditales filios contempnit » [PAULUS OROSIUS, Historiarum l. V, c. 15 fragm.] ( P. L., XXXI, 948) ; « Adoptivus filius est... In libro Ethimologiarum. Proheres est qui loco... —... aut substitutus, id est sub alterius potestate » [S. ISIDORUS HISPALENSIS, Etymologiarum ]. VII c. 5 § 20 et 2] (édit. Lindsay) (304) ; « De eo quod correptio filios hereditatorios efficit patris filius Sirach dicit : Qui diligit filium suum... —... amicis redentem gatiam [ sic pro : gratiam] [Eccli, XXX, 1-6] (304-305) ; « De successoribus antecessorum morientium debita reddere consentiendis in libro Regum. Heliseus dixit ad mulierem... —... et redde creditori suo » ; cf. IV Reg. IV, 7 ; « De his qui separant hominem a paterno sepulchro, Agustinus in libris de heredibus. Sunt multa quae separant... —... necessitas non sinat » ; « Petrus dicit : quicumque contristaverit doctorem... —... carebit vita » (305) ; « Patricius dicit : Omnis qui ausus fuerit... « Synodus Hibernensis », Sanguinem episcopi... —... ut prediximus sanetur » [Canones Hibernenses, III], même texte qu'à la p. 302 (305-306).
P. 306-307 [De jectione] « De jectione ecclesie graduum ab ospicio. Abraham et Loth de sua benignitate... —... nefando similiter fiat », « De jectione, item Agustinus. Duo quoque episcopi in partem... —... in simplici historia ostenditur. », « Item in Evangelio Apostoli dixerunt. Mittamus ignem super civitatem... —... id est, excommunicationis causa », « Item qui eicit pauperem... —... in jectione ejus accipietur » [Canones Hibernenses, IV] (Wasserschleben, 141-142) ; cf. Mac Neill, Ganner, 117-130 et 433.
P. 307 « De eo quod adultera non revertatur ad virum priorem in Deuteronomio. Si acciperit homo uxorem... —... facta est coram Domino » [Deut. XXIV, 1-4] ; « De virginibus oppressis aut seductis, in Exodo : Si duxerit quis virginem... —... accipere consueverunt » [Exod., XXII, 16-17] ; « In Deuteronomio. Si quis puellam virginem dispondaverit... —... omnibus diebus vitae suae » [Deut. XXII, 23-26, 28-29].
P. 307-308 « De ordine misae et orationibus que in ea continentur. In libro oficiorum Isidori capitulum XV. Ordo autem misae... —... et det tibi pacem » [S. ISIDORUS HISPALENSIS, De ecclesiasticis officiis, extraits du l. I, c. 15, 9, 13, 14 et 17, auxquels ont été ajoutés deux fragments du Liber Pontificalis, même texte qu'à la p. 182.]
P. 308-310 [Liber Pontificalis] Linus natione Italus successor Petri... —... Bonifacius LXVII, natione romanus... omnium eclesiarum scribebat » (Duchesne, Liber Pontificalis, I, p. CCVI).
P. 310-312 14 chapitres relatifs aux offices ecclésiastiques, « De duodecim sacrificiis. Duodecim sacrificia Veteris Testamenti... —... fomenta carnis intelleguntur », « De decem preceptis Legis Decem precepta legis in prima... —... proximi tui mundi cupiditatem », « Pro quibus virtutibus cantatur omnis cursus. Pro qualibus virtutibus cantatur... —... exite oviam ei », « De pullorum cantu. Pullorum cantu propterea... —... postea in fide » (310), « De matudinis. Matutinum propter hoc dicitur... —... quia mane surrexit » (310-311), « De prima. Prima autem propter hoc canitur —... et occiderent », « De tertia. Tertia vero tunc judicaverunt... —... retinueritis retenta sunt », « De sexta. Sexta vero sic ascendit. Dominus in cruce... —... erat genti christianorum », « De nona. Nona vero sic emisit spiritum... —... munda et immunda », « De vespero. Vespero [ sic ] vero sic cenavit Christus cum discipulis... —... lex et incipit nova », « De duodecima. Duodecima vero sic ascendit... —... propter hoc liberavit », « Item de ora matutina. Ora matutina natus est Christus... De hora tertia. Ora tertia ductus est... De hora nona. Ora nona exclamavit Jhesus... —... et liberatus est Adam » (311), « Quare fuit diluvius [ corr. diluvium] super terram. Responsio. Angeli concupierunt filias hominum... —... propterea fuit diluvium », « De eo quod non nocet ministerium ministrantis sacerdotis contagium vite, id est peccatum. In vita sanctorum fuit quidam solitarius... —... sanctificare sibi oblationem »(311-312).
P. 312 [Canones Hibernenses V] « De canibus. Sinodus sapientium : Catenae autem canis... —... ipsius facientem restituat » (Wasserschleben, 142-143) ; cf. Mac Neill, Ganner, 117-130 et 433.
P. 312-315 « Capitula quae in lege salica Domnus Agustus Carolus anno ab incarnatione Domini nostri Jhesu Christi DCCC tertio... preaddere jussit. Capitulum de homicidiis clericorum. Qui subdiaconum occiderit...—... nullum crimen possit obicere », c. I à XI [Capitulare legibus additum, a. 803] (312-313), « c. XII. De causis admonendis. De eclesiis emendantis et ubi... —... fortuitu non preocupaverint » c. XII à XXXVII [Capitulare missorum, a. 803] (313-315) (édit. Boretius, dans M. G. H., Cap. Reg. Franc., I, 113-116).
P. 315-338 [Lex salica emendata] « Incipit prologus Legis saliçe. Gens Francorum indita [ sic ]... —... lapidis pretiosis ornaverunt » (édit. Hessels and Kern, Prologus I, text. a, 422), « Incipiunt capitula legis salice. De mannire. I... —... LXXI. De eo qui hominem de bargo... De eo qui alienam filiam sponsaverit et non vult eam accipere » ( ibid., p. XXIII-XXXVIII) (315-316), « Capitulum de mannire. Si quis ad mallum legibus... —... qui facit solidos LXXIII culpalibis judicetur » ( ibid., col. 8 à 404) ; cf. Pardessus, La loi salique, IX et X (316-338).
P. 338-343 FELIX, episcopus Siciliae : « Incipit epistola Felicis Sicilie episcopo [ sic ] sancto Gregorio papa romano de Gretia. Domino beatissimo... Beatissime vestrae salutis... » (338-340) ; — S. GREGORIUS I : « Rescriptum sancti Gregorii papae Felicis Sicilie episcopo. Reverentissimo fratri Felici... Caput nostrum quod est Christus... » (Hinschius, Decretales pseudo-isidorianae, 747-753) ; cf. Jaffé-L. n° 1334 (340-343).
P. 343-350 THEODULPHUS, episc. Aurelianensis : « Obsecro vos, fratres dilectissimi, ut erga subditarum... », c. 1 à 25 : jusqu'à : « sunt ut hospitalitatem [diligant]... » (343-348) et 31 depuis : «... [con]fessionem venit diligenter debet inquiri... » à 36 jusqu'à : «... Quoniam si converti fecerit [quis peccatorem]... » (349-350), lacune d'un feuillet entre les pp. 348 et 349, 350 et 351 ( P. L., CV, 191-199 et 201-203) ; cf. C. De Clercq, La législation religieuse franque..., Louvain, 1936, 259, n° 2. et 260.
P. 351-355 [Poenitentiale Egberti] «... id est furtum, falsum testimonium... —... et tribuat medietatem in elemosinis », c. II à VIII § 1-2, IX-XI § 1-7, XII-XIV et XVI (Wasserschleben, 234-247).
P. 355-356 « Incipit de penitentia Hieronimi presbiteri. Duodecim triduana cum tribus... —... tunc sacerdos dicit predictas orationes » ; cf. Pénitentiel de Bède, c. X (Wasserschleben, 239), la dernière page, à demi-effacée est d'une lecture très difficile.
Voir t. IV, 491.
P. 17. Texte sur le dimanche (ms. P de l'éd. R. E. Mc Nally, C.C.S.L., CVIII B, 1973, 181-182).
P. 19-160. [Collectio canonum Hibernensis] ; cf. Clavis Patrum latinorum, n° 1794.
P. 265-273. [Interrogationes Augustini episcopi et responsiones Gregorii papae] ; cf. bibliographie du ms. Latin 3437, f. 50v-55.
Manuscrit B de l'édition de L. Bieler et D. A. Binchy, The Irish penitentials, Dublin, 1963, 12-13. P. 160-164. [Canones walliei] ( éd. cit., 136-148). — P. 164, 173-175, 283. [Canones Adomnani] ( ibid., 176-180). — P. 176-177. [Paenitentialis Vinniani,] excerpta ( ibid., 74-94 passim ). — P. 177. (Canones hibernenses II, ibid., 162-166). — P. 279-280. (Canones hibernenses III, ibid., 166-168). — P. 280-283. (Praefatio Gildae, Sinodus Aquilonalis Britanniae, Sinodus Luci Victoriae, Excerpta de libro Davidis, ibid., 60-72). — P. 286-299. (Paenitentiale bigotianum, ibid., 198-238). — P. 302 et 305. (Canones hibernenses IV, ibid., 170). — P. 306-307. (Canones hibernenses V, ibid., 172-174). — P. 312. (Canones hibernenses VI, ibid., 174).
2 e moitié du X e s. d'après B. Bischoff, dans Historisches Jahrbuch, LXXXI (1962), 445.
Cf. M. Esposito, dans Hermathena 45 (1930), 136.
Provient de l'abbaye de la Sainte-Trinité de Fécamp à laquelle il fut donné, sans doute au XIIe s., par un Godofredus dont l'obit se trouve à la p. 19 ; cf. Fournier, op. cit., 1-2 ; passa ensuite dans la Bibliothèque de Jean Bigot, dont les armes gravées se trouvent sur le contreplat supérieur, avec la cote : « A 20 » ; cf. Delisle, Cab. des Mss., I, 322.
Ab Adam usque ad Ninum regem vel Abraham anni...
f. 15
Abraham et Loth de sua benignitate in acceptione hospitum...
f. 306
Adoptivus filius est qui a patre ejus justo aut avo...
f. 304
Agnati dicti eo quod accedant pro natis dum desunt filii...
f. 178
Animalia quae a lupis seu canibus comesa...
f. 283
Arreum anni tridui dies et noctes sine sede et somno...
f. 177
Bacchum inutile regnum iniquum paradisus...
f. 303
Beatissimae vestrae salutis ac sanctitatis jura...
f. 339
Caelestinus vero natione Campanus pontifex Romae...
f. 181
Caput nostrum quod est Christus ad hoc sua membra esse nos voluit...
f. 340
Catenae autem canis quidquid in nocte mali fecerit...
f. 312
Conturbatio procellae barbaricae facultati legum...
f. 182
Cum ergo per bellicam cladem et per gravissimos...
Cum muliere vel cum viro peccans quis expellatur...
f. 281
De compunctione cordis quattuor causae sunt...
f. 291
De desponsatis puellis et ab aliis corruptis. Desponsatas puellas et post ab aliis...
f. 175
De ecclesiis emendandis et ubi in unum locum plures...
f. 314
De eo quo res et possessiones ab ecclesiis abstractae...
De eo quod non nocet ministerium ministrantis sacerdotis contagium vitae, id est peccatum. In vita sanctorum fuit quidam solitarius...
f. 311
De episcopis qualiter cum suis clericis conversentur...
f. 266
De fornicatione irrationabili, id est qui miscentur pecoribus...
De his qui adulteras uxores vel ipsi adulteri comprobentur...
De homicidio non sponte commisso vide qui homicidium fecerint...
f. 176
De mulieribus quae fornicantur et partus suos perdunt...
De praelocutione papae Symmachi qui synodi statuta...
f. 263
De praeterita castitate confidas, non David sanctior...
De primogenitis non immolandis quia Deo propria in lege...
f. 278
De Prospero et Hilario qui quosdam Galliae presbyteros...
f. 256
Decem praecepta legis in prima tabula...
f. 310
Decimae levitis dandae, a quibus decima pars...
Decimam partem levitae tribus populus ex lege dabat...
Decimas tuas et primitivas non tardabis offerre Deo...
f. 273
Dedi vobis fructum sine mensura et dedi vobis...
f. 277
[...] Desponsatas puellas et post ab aliis corruptas...
Deus noster qui dignatus totum dari, decimam...
f. 275
Dicunt auctores decimas semel pecorum offerendas...
f. 279
Die prima, id est dominica, primum coepit Dominus...
f. 17
Diem autem dominicam primam diem esse dubitari non potest...
Dilectissimi fratres, sanctissimi consacerdotes et nostri ministerii adjutores...
f. 299
Discite a me quia mitis sum... (Mt. XI, 29).
In primo itaque adventu mitis et humilis...
f. 18
Divina fulgens divina sceptra procellit //...
f. 183
Dixit autem Hermas ad pastorem angelum : Permitte mihi...
Dominus noster qui dignatus totum dari decimum...
Duo quoque episcopi in parte eremi erant, quorum nomina...
Duodecim sacrificia Veteris Testamenti quae cum hostia...
Duodecim triduana cum tribus psalteriis...
f. 355
Duodecima vero sic ascendit Dominus Jesus in montem Oliveti...
Eadem ratione observanda sunt prima vota et prima conjugia...
Ego sum Dominus Deus tuus, qui eduxi te...
f. 1
Ego tibi solus ibam aliquotiens in Jerusalem...
Ephi ad mensuram pertinent variarum frugum...
Episcopus nomen a graeco dictum os in us convertens...
f. 20
Episcopus non exeat ad aliam parrochiam...
Et ideo si viri post longam captivitatem...
Etenim vos docet vetus traditio has easdem terras...
Ethica dividitur in quattuor principales virtutes...
f. 290
Etiam si peccavit, tamen Patrem et Filium et Spiritum sanctum...
f. 286
Ex Adam in diluvium anni duo millia ducenti quadraginta duo. Diluvium...
f. 13
Faciens furtum semel anno uno, si plura duobus annis...
f. 282
Facile est ut illi quos monet advertant duos patres...
Gens Francorum incluta, auctore Deo condita, fortis in arma...
f. 315
Gregorius apostolicus papa ante corpus memoratum...
Gregorius : Quattuor quippe sunt qualitates quibus justi...
[...] Hae sunt quattuor horae diei in quibus laudes...
f. 284
Haec autem singulis gradibus observanda sunt tempora...
Haec consanguinitas dum se paulatim propaginum ordinibus...
Hieronymus vir beatae memoriae Ecclesiae pastores et doctores...
Hora matutina natus est Christus secundum carnem...
Hora nona exclamavit Jesus vocem de cruce...
Hora tertia ductus est Christus ad crucem, hora tertia signum crucis...
Ideo hae orandi horae divisae sunt ut si forte...
f. 285
Igitur Jugurtha Micinipae [ sic pro Micipsae] Numidarum regis adoptivus filius...
In Chronicis legitur : Nerva morbo perit...
In hora nona Josephus dicit populum//...
In matutina hora manna pluit //...
In media nocte, ut Augustinus ait, mundus factus est, et iterum... Nox autem umbra est in die...
In mense Martio et Junio et Septembri et Decembri jejunia Quattuor temporum...
f. 265
In ordinatione episcopi vel presbyteri sive diaconi vel subdiaconi...
f. 165
In primis Deum dilige ex toto corde et ex tota mente...
[...] In primo itaque adventu mitis et humilis...
In sexta hora mundus factus est//...
In tertia hora Daniel et tres pueri adoraverunt//...
In vespertina hora hostiae offerebantur//...
In vita sanctorum fuit quidam solitarius et veniebat...
Inter cetera autem concilia quattuor esse venerabiles synodos...
f. 264
Item qui ejicit pauperem occidit eum...
Linus natione italus successor Petri apostoli constituit...
f. 308
Manifesta sunt opera carnis, quae sunt : I. adulterium, II. fornicatio...
f. 288
Marina animalia ad litora delata quorum mortes...
f. 164 et 173
Matutinum propter hoc dicitur quia mane surrexit...
Medullas ossuum cervorum non licet manducari...
Mittamus ignem super civitatem quae non nos suscipit...
Narcissus Jerosolymorum episcopus qui fecit oleum de aqua...
Ne liceat illicitas fieri ordinationes...
f. 261
Nec tamen culpabilis dicitur et tamquam alieni...
[...] Nerva morbo perit mortis Sallustianis anno aetatis suae...
Nona vero sic emisit spiritum Dominus de cruce...
[...] Nox autem umbra est die...
[...] Obsecrationes fiunt pro peccatis praeteritis vel praesentibus...
Obsecro igitur in primo omnium fieri obsecrationes...
Obsecro igitur primum omnium fieri... (I Tim. II, 1).
Obsecrationes fiunt pro peccatis praeteritis...
Obsecro vos, fratres dilectissimi, ut erga subditarum plebium profectum...
f. 343
Omnia quae in sacris canonibus, sicut praediximus...
Omnis qui ausus fuerit ea quae sunt regis...
f. 305
Orationibus mundamur, lectionibus instruimur...
Ordo autem missae vel orationum quibus oblata Deo sacrificia...
f. 181 et 307
Pacem igitur adseris ante confecta mysteria...
f. 250
Paenitentia aegris alii statuunt ut eleemosynam dant...
Pisces autem licent quia alterius naturae sunt...
Plurimos enim sacerdotes Christi atque levitas post longa consecrationis suae tempora...
f. 249
Post illam namque generalem baptismi gratiam et illud...
Praeterea, fratres, nova et inaudita sicut ad nos missis de Hispanis epistolis...
f. 260
Presbyter aut diaconus faciens fornicationem naturalem sive sodomitam...
f. 280
Prima autem propter hoc canitur quia tunc fuit consilium...
Primitiva juxta litteram sunt animantium et inanimantium...
Primitus cum venerint ordinandi clerici ante episcopum...
Primo itaque paginae tuae fonte signasti...
f. 248
Primum a Petro apostolo ecclesia in Antiochia fundata...
f. 302
Pro qualibus virtutibus cantatur omnis cursus in Ecclesia Dei, prima nocturna...
Proheres est qui loco heredis fungitur quasi pro herede...
f. 178 et 304
Prologus in quo supputat ab Adam usque ad Ninum...
Pullorum cantu propterea cantatur quando negavit sanctus Petrus ter...
Quare fuit diluvium super terram ? Responsio : Angeli concupierunt filias hominum...
[...] Quattuor quippe sunt qualitates, quibus justi viri anima...
Quattuor synodi principales hae sunt : Nicaena, Ephesiana...
Qui autem episcopum vel presbyterum occiderit regi...
Qui cum cane vel cum quo animali peccaverit...
Qui facit scelus virile ut sodomitae, quattuor annos paen[iteat]...
Qui subdiaconum occiderit, solidos trecentos...
Qui uxorem ducit vel dominico vel in qualibet sollemnitate...
Qui voluntarie homicidium paenitentiae septem annorum...
Quicumque contristaverit doctorem veritatis peccat in Christum et Patrem omnium exacerbat...
Quid proprie ad usus pertinebat sacerdotum...
Quod pro Christo fungatur legatione dum pro pace...
f. 262
Recitans peccatum fratris quod ad mortem arguat...
Rectae decimae et primitivae pecorum et frugum...
Rex impius Leonis personam habens ad omne responsum...
Sacerdotes in templo Dei ministraturi gulae gratia vinum aut siceram...
Sanguinem episcopi vel excelsi principis vel scribae...
Sanguis episcopi vel excelsi principis vel scribae...
Septem ora sunt in quibus numquam genus misericordiae...
Septem speciosiora sunt in aliis creaturis Dei : caelum innubiale...
Septies in die laudem dixi... (Ps. CXVIII, 164)
Hae sunt quattuor horae diei in quibus laudes...
Sexta vero sic ascendit Dominus in cruce et sic tenebrae...
Si autem aliquae mulieres ita posteriorum virorum amore sunt captae...
Si quis ad mallum legibus dominicis mannitus fuerit et non venit...
f. 316
Si quis episcopus aut aliquis ordinatus in consuetudine...
Si quis homicidium ex contentione commiserit, ancillas...
f. 160
Si quis rixam faciat de clericis aut ministris...
Si quis virorum voverit aliquid et semel verbum...
Sub districtae [ sic ] anathematis interpositione debeat interdici : nullus ex laico habitu...
Sunt multa quae separant hominem a paterno sepulcro...
Sunt septem quae omni regi conveniunt. Primo Deum timere...
Super decimas alteras levitis aliam decimam...
Symbolum quod idem competentes accipiunt tali ratione...
f. 300
Tabernaculum Moyses legislator primum Deo condidit...
Talisphorus igitur natione Graecus, pontifex a Petro...
Tertia vero tunc judicaverunt Judaei Dominum quando dixerunt : Crucifigatur...
Ut nullus episcopus servum alterius ad officium clericatus...
f. 258
Ut quae praesentium necessitas temporum restauranda ecclesiis relaxanda...
Veni ad me et dicam tibi quemadmodum Virgo concepit et melius est...
Vespero vero sic cenavit Christus cum discipulis suis...
Vir ad imaginem Dei factus, mulier ad imaginem viri formata...
Vir si nupserit duabus sororibus vel mulier duobus fratribus...
RDF exports to come…
You can view and manipulate this document directly on this site, compare it to others using the Mirador viewer, or drag and drop this icon into the IIIF viewer of your choice. Read more about IIIF