Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Urb.lat.368

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q91594

  • Other Form of the Shelfmark :
    • Urb. lat. 368
    • Bibliothèque vaticane, Urb. lat. 368
    • Vatican. BAV, Urb.lat.368
    • Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Urb.lat.368
  • Held at : Vatican. Biblioteca apostolica vaticana
  • Date of Origin :
  • Place of Origin :

Codicological aspects

  • Parch., XVe s., I + 188 ff. + 2 ff. blancs (f. 1 et 188 v° blancs), 323 x 205 mm. Le f. 1 est un feuillet de garde. Au f. 1 v°, table du contenu en capitales d’or et d’azur dans une couronne cerclée d’or, entourée de sept médaillons bordés d’or décorés de guirlandes de fleurs et contenant en capitales d’or et d’azur les titres des oeuvres. Au f. 2, encadrement bordé d’or de guirlandes de fleurs avec trois lièvres, deux chiens, un oiseau et pastilles d’or; dans la marge inférieure, deux «putti » ailés encadrent une couronne de laurier bordée d’or contenant le blason des Montefeltro initiale d’or à guirlande de fleurs et pastilles d’or. Autres initiales d’or à «bianchi girari ».

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • ~ f. 2-57 v°: Christophorvs Landinvs, Xandra.

    ~ f. 58-99 v°: Philippvs Bonacvrsivs (Callimachus), Carmina.

    ~ f. 100-146 v°: Nicolavs Perottvs, Carmina (cum Phaedri et Auiani fabulis).

    (Praef.) titre: «NICOLAVS PEROTTVS PONT. SYPONTINVS TITO MANNO VELTRIO VITERBIENSI CONCIVI SVO S.P.D. ».

    inc.: «Qvod post epistolas nostras quas tanto studio... ».

    f. 100 v°, expl.: «... quemadmodum ex ipso contemplari quisque facile poterit. Vale et me ut facis ama » (éd. C. Iannelli, Codex Perottinus ms. regiae bibliothecae Neapolitanae, Naples, 1809, p. 247-248).

    (Index) titre: «NICOLAI PEROTTI PONT. SYPONTINI FABELLARVM AD PYRRHVM PEROTTVM FRATRIS FILIVM INDEX INCIPIT ».

    inc.: «Prohemium libri. Auarum etiam quod sibi superest non libenter dare...».

    f. 104 v°, expl.: «...De uero deo et uera religione ad Pomponium».

    titre: «NICOLAI PEROTTI EPITHOME FABELLARVM ESOPI AVIENI ET PHEDRI AD PYRRHVM PEROTTVM FRATRIS FILIVM ADOLESCENTEM SVAVISSIMVM INCIPIT FOELICITER ».

    inc.: «NON sunt hii mei quos putas uersiculi sed Esopi sunt et Auieni et Phedri... ».

    f. 117: «AD CAESAREM DE LAVREA ».

    inc.: «Cinxisti uiridi, Caesar, mea tempora lauro... » (8 v., éd. C. Iannelli, op. cit. supra, p. 253).

    f. 120: «EPITAPHIVM CAESARIS ».

    (texte) : «I Nunc et rebus animos extolle secundis

    qui modo Cęsar erat putrida terra iacet » (éd. C. Iannelli, op. cit., p. 256).

    f. 142 v°: «EPIT‹APHIVM› VIRGILII MARONIS A NICOLAO PEROT‹TI› ».

    «PAscua qui cecini: cecini qui rura ducesque

    hoc claudor tumulo: meus tamen astra tenet» (éd. C. Iannelli, op. cit., p. 265).

    f. 143: «EPIT‹APHIVM› VIRG‹ILII› AB EODEM N‹ICOLAO› COMPOSITVM ».

    «Siconius fuit hic romano carmine uates... » (6v., éd. avec des erreurs de lecture et des blancs, C. Iannelli, op. cit., p. 265).

    f. 105-141 v°: Phaedrvs, Fabulae et fabulae nouae (ms. V de A. Guaglianone) .

    f. 105 v°-106, 107-108, 109-110, 111-117, 118-118 v°, 121-121 v°, 124-126, 129 v°, 132-134, 135-137 v°, 138-139: Fabulae (extraits).

    titre: «DE SIMONIDE ».

    inc.: «Simonides qui scripsit egregium melos... » (IV, 23 v. 2-27 suivi de III, 10 v. 1-53, 17 v. 1-12, 18, II, 8 v. 1-27, III, 3 v. 4-17, 11, 13 v. 1-15, IV, 25 v. 2-22, V, 5 v. 4-38, IV, 21 v. 16-26 et 1-15, II, 7, III, 14, V, 1, III, 8 v. 2-16, 12 v. 1-6, II epilog, v. 1-4, III, 15 v. 1-18, 16 v. 3-19, IV, 22 v. 1-8, II, 6 v. 4-16, III 2 v. 2-19, 1 v. 1-6, 4, 5 v. 2-10, 6 v. 1-9, 7, IV, 26 v. 3-33, III, 19 v. 1-11, V, 2 v. 1-13, 3 v. 1-10).

    expl.: «... Nisi qui nutritus illo est iugulatus foret » (V, 4 v. 6; éd. A. Guaglianone, op. cit. infra, p. 29-84).

    f. 105-107, 108-108 v°, 110-110 v°, 117-118, 119-121, 122-123 v°, 126 v°-132, 139-141 v°: Fabulae nouae (Appendix Perottina).

    titre: «AVARVM ETIAM QVOD SIBI SVPERES NON LIBENTER DARE ».

    inc.: «Vulpem rogabat partem caude simius...» (1, v. 1).

    expl.: «...Quin sequere salutem tibi committo meam» (32 v. 12; éd. d’après ce manuscrit et le «codex Perottinus », Naples, Bibl. Naz., IV F 58, A. Guaglianone, op. cit. infra, p. 91-113).

    f. 106 v°, 108-109, 110-111 v°, 114 v°-116 v°, 120-124v°, 126-133, 134-140 v°: Avianvs, Fabulae (extraits - ms. U de A. Guaglianone).

    titre: «DE EODEM FABELLA ».

    inc.: «Corporis immensi fertur pecus isse per auras... » (8 v. 5-14 suivi de 36 v. 1-16, 9, 14, 16 v. 1-18, 21, 32, 33 v. 1-12, 37 v. 1-18, 39, 35, 10, 5 v. 5-18, 12, 24, 42, 41 v. 1-16, 40 v. 1-10, 38, 34 v. 5-20, 31, 30 v. 1-16, 29, 27, 26, 25, 23 v. 1-12, 22, 18, 15, 13, 11, 7 v. 3-18, 6, 4, 1).

    expl.: «... Iurgia nutricis cum mihi uerba darent» (1 v. 14; éd. A. Guaglianone, op. cit. infra, p. 5-74).

    ~ f. 147-166 v°: Antonivs Beccadellvs Panormita, Hermaphroditus.

    ~ f. 156-157: Poggivs Bracciolinvs, Epistula ad Antonium Beccadellum Panormitam.

    ~ f. 166v°-170: Antonivs Beccadellvs Panormita, Epistula ad Poggium Bracciolinum.

    ~ f. 170 v°-173: Bartholomevs Condrata, Ecloga.

    ~ f. 173-175 v°: Franciscvs Patricivs Senensis, Ecloga de Christi natali (cf. W. L. Grant, op. cit. infra).

    ~ f. 176-179: Carolvs Marsvppinvs, Elegia in funus Leonardi Aretini.

    ~ f. 179 v°-187 v°: Iohannes Marrasivs Sicvlvs, Carmina (Ia-VIIa, 11) (cf. G. Resta, op. cit. infra, p. 265, 266).

    ~ f. 187 v°-188: Antonivs Beccadellvs Panormita, Carmen de laudibus Elisae.

    ~ f. 188 (add. de 1517): Federicvs Veteranvs, Carmen.

    titre: «1517. Federicus Veteranus Vrbinas bibliothecarius ad rei memoriam ».

    inc.: «Ne careat Lachrymis liber hic post fata Feretri... » (10 v. - éd. C. Stornajolo, Cod. Urb. Graeci..., 1895, p. xxvi).

Participant

Former owner

Formerly part of

Origin

  • Origine: italienne, écriture humanistique ronde et régulière. Le manuscrit apparenté au ms. Naples, Bibl. Naz. IV F 58 a été copié par Federico Veterani qui a ajouté en 1517 une épigramme en écriture humanistique cursive un peu tremblée au f. 188 (cf. supra) .

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseur: Federico da Montefeltro dont les armes tiercées avec l’anneau d’or incrusté de rubis sont peintes au f. 2 («Indice vecchio» 534).

Notes

Data Source: Biblissima

  • E. Pellegrin, J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, avec la coll. d'A. Marucchi et de P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 2me partie. Fonds Palatin, Rossi, Ste-Marie Majeure et Urbinate par J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, Paris, 1982, p. 585 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1982_cat_21_22)

Bibliography

    • L. Hervieux, Les fabulistes latins: 1. Phèdre et ses anciens imitateurs..., Paris, 1884, p. 133-136; 3, Avianus et ses anciens imitateurs, 1894, p. 105-107, 111 (description du manuscrit)
    • A. Brenot, Les fables de Phèdre, Paris, Les Belles Lettres, 1923, p. xi (simple mention)
    • A. Perosa, Christophori Landini Carmina omnia..., Florence, 1939, p. xxvii (description du manuscrit)
    • G. Resta, Per una ed. crit. dei carmi di Giovanni Marrasio (Rinascimento, 1ère série, 5, 1954, p. 280), description du manuscrit qu’il date erronément de 1517
    • A. Guaglianone, Due note filologiche: 1) La collazione Dorvilliana del cod. Neap. IV F. 58; 2) L’ antico esegeta di Aviano (Atti dell'Accademia Pontaniana, N.S. 7, 1958, p. 231, 241)
    • A. Guaglianone, Aviani Fabulae, Turin, Paravia, 1958, p. xxvi (brève mention)
    • W. L. Grant, An Eclogue of Francesco Filelfo? (Manuscripta, 3, 1959, p. 171-172)
    • A. Guaglianone, Phaedri Augusti Liberti Liber Fabularum, Turin, Paravia, 1969, p. xiv-xv (description du manuscrit)
    • G. Morelli, Manoscritti d’interesse abruzzese della Biblioteca Vaticana (Bullettino della Deputazione abruzzese di storia patria, 63, 1973, p. 133), brève mention.

Life cycle of this book

Data source