An entry point to the written heritage of the Middle Ages and the Renaissance in Western Europe, from the 8th to the 18th century.
A search engine of interoperable digitized manuscripts and rare books
Collaborative platform to manage and publish Biblissima authority data
Help for reading and learning classical languages, XML editing tools and environments
Expertise service around IIIF standards
Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q277908
IIIF manifest
Full digitisation
Papier (filigranes peu visibles: var. Briquet 15808 ?, 2760 ?, 11768 ?, 6560 ?, 2641 ?), XVe s. (f. 244-273: a. 1432), 309 ff. (+ f. 291 bis blanc ; f. 81 et 91 v° blancs), 205 x 150 mm. Quelques gloses marginales contemporaines aux f. 1-2 v°, rares ensuite ; f. 309 v° table du contenu presque contemporaine en capitales ; le premier feuillet manque.
Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI
f. 1-80 v°: Ivvenalis, Saturae (I-XIV, XVI, XV).
inc. mutilé: «// Cum populum gregibus premit hic comitum spoliator...» (I, 46).
aucune numérotation des satires.
à la fin: «DEO GRATIAS. AMEN. EXPLICIT LIBER IVVENALIS. FELICITER».
~ f. 81 v° (add. de plusieurs mains): ‹Sententiae›.
1) «Diuitibus solis non tantum gaudia cedunt».
2) «Impia mors est que sub amore iacet».
~ — Avgvstinvs Hipponensis (?), ‹Excerptum›.
titre: «Aug.»
inc.: «Nichil est impudentius Arogantia Rusticorum ni garulitate Auctoritatem...» (3 lignes, non identifié).
~ —‹Carmen›.
inc.: «Litera dat regnum terrenum atque supernum...» (7 v.).
~ — ‹Hymnus›.
inc.: «O Michael sancte queso quod te mediante...» (7 v. -Chevalier n° 30.729).
~ — ‹Carmen›.
texte: «Si ui si precio precibusque minisque moueri
hora extrema nequit quid trepidare iuuat».
f. 82-91: Petrvs, magister, Diuisiones Iuuenalis saturarum.
titre (add. plus récente): «Commentum Iuuenalis».
inc.: «Semper ego auditor. Iuuenalis prima sui diuisione diuiditur in quinque libros. Ibi secunda Credo pudicicam [sic]... Ibi Va Exemplo quodcumque. Primus liber diuiditur in quinque satiras...»
(Sat . II), f. 82 v°: Vltra Sauromatas. In hac 2a satira primi libri Iuuenalis intendit redarguere ipocritas...»
expl.: (Sat . XV) «... hic ostendit maiorem esse concordia inter bruta quam inter homines. Et hoc sane pacto uniuerse libri Iuuenalis diuisiones confecte sunt quas grauissimus uir magister Petrus summus grammatice ac Rhetorice doctor in hoc breue litterarum corpus suo pro arbitratu collegit». (cf. Sanford, op. cit. infra, p. 192).
f. 92-242 v°: Commentarius in Iuuenalis saturas «More omnium satiricorum...»
inc.: «Semper ego auditor et cetera. More omnium satiricorum ex abrupto dicere incipit...».
expl.: «... quibus equi ornabantur et ponitur pro breuia. Explicit commentum Iulii Iuuenalis Aquinatis exceptum a Cornuto cum addimento [sic] magistri». (cf. Sanford, op. cit. infra, p. 192).
f. 243-243 v°: Accessus ad Iuuenalem.
titre (add.) en marge: «Iuuenalis uita etc.».
inc.: «Iste Iuuenalis Aquinas fuit et uocatus Iunius uel quia natus fuit eo mense uel quia prouectus ad auctorem (?) eo mense uel quia fecit hunc librum uel ad differentiam alterius. In principio huius libri uidendum est de uita poetae qualis fuit...»
expl.: «... Et hoc facit callide quia cum reprehendit eos qui sunt sue conditionis ostendit se nolle parcere alicui». (éd. d’extraits d’après ce manuscrit, Sanford, op. cit. infra, p. 192 ; cf. supra, Ottob. lat. 2849, f. 75, accessus dont seuls les premiers mots se retrouvent ici).
f. 244-264 v°: Stativs, Achilleis.
division en 5 livres.
titre: «Stacii Papirii Surculi Tholosani Achilleydes liber primus incipit cum alma Dei gratia».
Seuls les livres IV et V sont numérotés.
expl.: «... Aura silet pupis currens ad litora uenit. DEO GRATIAS. Amen». (Ce dernier vers est en grande partie d’une autre main.)
f. 265-273 v°: Horativs, De arte poetica.
titre (add. plus récente): «Oratius de arte poetica».
~ f. 273 v° ‹Aenigma›.
texte: «Si caput est currit uentrem cui iunge uolabit
Adde pedem comede sed sine uentre bibe», en marge solution: «muscatum». (mêmes vers dans les mss. Angers, Bibl. mun. 319, f. 118 v° ; Milan, Bibl. Ambros. O. 31 sup., f. 78 ; Bibl. Trivulz. 769, f. 1 v°, etc.)
«Virginis intacte cum ueneris ante figuram
Pretereundo caue ne sileatur aue» (éd. H. Walther, Proverbia 5, 1967, n° 33.619).
f. 274-291 v°: Commentarius in Horatii De arte poetica.
titre (add. plus récente): «Commentum super artem poeticam Horatii».
inc.: «‹H›umano capiti. Materia huius Auctoris est ars poeticha. Intentio uero est dare precepta de arte poetica causa huius...».
expl.: «... Ita et ille acerbus dictator non ante dimittet quem arripuit quam ipse plenius tedio sit et langore [sic] audiendi illum. Deo gratias et Marie Virgini». (même commentaire dans les mss. Berne, Burgerbibl. 266 (XIIe s.), f. 15-22 v°, Milan, Bibl. Ambros. I. 142 inf. (XVIe s.), f. 29-34 v°, Paris, Bibl. nat., lat. 5137 (XIIIe s.), f. 58-63 v°).
f. 292-308 v°: Commentarius in Statii Achilleiden.
titre (add. plus récente): «Commentum super Statium Achilleidos».
inc.: «‹M›agnanimum. In hoc libro quinque sunt inquirenda scilicet quȩ sit intentio quę materia quȩ utilitas quis titulus et quis auctor. Auctor huius libri dicitur Statius. Materia autem Achilles et eius facta...»
expl.: «... staret (V, 160) cessaret, fixit ‹v. 163› firmiter imposuit sacros. sapientes doctrinas cetera ‹v. 167).» (peut-être même commentaire que dans le ms. Milan, Bibl. Ambros., S. P. Arm. 10 Scaf. 27, f. 233 v°-248 v° - cf. P. O. Kristeller, Iter italicum, 2, 1967, p. 536 et C. Jeudy et Y.-F. Riou, op. cit. infra).
Origine: italienne, écritures humanistiques assez rondes avec a cursifs aux f. 1-80 v° et 244-273 v° ; écriture humanistique cursive anguleuse peu soignée aux f. 82-243 v° ; f. 274-308 v° écritures cursives, assez régulières jusqu’au f. 291. Au bas du f. 273 v° souscription datée, très effacée et mutilée au bord du feuillet, lisible aux rayons ultraviolets, du copiste des f. 244-273 v°, Giovanni Mainardi (?): «Iste liber Stacii et poetrie (?) Horacii explicit / ‹.....› fuit per me Iohanem abity (?) Maynardum / ‹...› MCCCC° XXXII die XII (?) nouembris feliciter et / ‹....› moror in circin (?)... sci (sancti ?) prius... omniorum. Amen».
Possesseurs: f. 1-81: Onofrio Picenardi, de Crémone, qui inscrit son ex-libris au f. 81 v°: «Iste liber Iuuenalis est mei Honofrii de Picenardis diaconi sancti Apolinaris Cremonae.» (XVe s. ?) ; on lit aussi dans la marge supérieure du f. 81 v°: «Iohane / satura»; les Théatins de S. Silvestre au Quirinal à Rome dont le timbre est estampillé au f. 1 (cf. supra, Reg. lat. 349).
Data Source: Biblissima
RDF exports to come…
You can view and manipulate this document directly on this site, compare it to others using the Mirador viewer, or drag and drop this icon into the IIIF viewer of your choice. Read more about IIIF