Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Pal.lat.362

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q88708

Codicological aspects

  • Papier (filigranes f. 1-90 et 151-172: divers types de têtes de boeuf surmontées d’une étoile; f. 91-150: var. Briquet 11803: Innsbruck, 1468), XVe s., I+172 ff. (+f. 10bis et 125bis; f. 10 v°-11 v° blancs), f. 151-172: 2 col., 286 x 220 mm. Recueil composite de textes hagiographiques, patristiques et théologiques, parmi lesquels quelques extraits classiques.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Heidelberger historische Bestände – digital

  • Langue(s) des textes dans le manuscrit : latin

    Titre(s) :
    1r-5v - S. Thome de Aquino tractatus de articulis fidei et ecclesie sacramentis
    6r-7v - S. patris Augustini episcopi regula
    8r - Excerptum ex S. Augustino
    8v - Magistri Nycolai Magni de Iawok questio de usura Heydelbergae habita (titulus tantum, idemque deletus)
    8v - In festo b. Luce euangeliste pro lectionis (sic) in officio matutinali
    9r-10v - Iohannis Crisostomi in omelia super principium Mathei
    11r-27r - Tractatus de passione domini
    27v-28v - Ex itinerario discipuli vel vade mecum eiusdem quod idem est, i. e. de passione domini
    29r-30r - Augustini de passione domini
    30v-31r - Nota ex vita Christi
    32v - Lectiones in festivitatibus app. Petri et Pauli, ex Isidoro, Lino pp., Ambrosio et Augustino: s. Gregorii Magni, ex Ioanne Diacono: s. Ambrosii, ex Paulino nolano: s. Augustini, ex Possidio
    35r - Initium tractatus eiusdem
    35r - Nota dignitatem sacerdotis; verba beati Augustini, rhythmus;
    35r - Gilberti episcopi pictauiensis contra desperacionem (excerptum)
    35v-37v - De sanctis, utrum ante diem novissimum sint in caelo, et utrum eorum gesta fidelibus sint promulganda; et de decreto Gelasii pp. de libris in ecclesia legendis
    38r-39v - Nycolai de Wachenheym de sanctissima Maria Magdalena patrona huius nostre domus in maiori Franckentall, questio magistralis in Heydelberg habita
    40r-43v - Magistri Iodoci Eycheman de Calwa, in sacra pagina licentiati, ad uniuersitatem heydelbergensem collacio de s. Katherina uirgine et martire patrona facultatis arcium, anno domini 1479
    44rv - Eiusd. collacio de obitu uenerabilis quondam uiri Iohannis Wildenhertze, utriusque iuris doctoris eximii ac studii heydelbergensis iuris canonici lectoris ordinarii predigni, anno domini 1460
    45v - Excerpta ex epistolis s. Bernardi
    46r - Augustinus in libro de decem cordis (excerptum)
    46v - Erudicio b. Augustini de perfeccione hominis (excerptum)
    47r-51r - De miraculis narratis in homiliis s. Gregorii Magni
    51v-56r - Epilogi tractatuum: Summe Alberti de corpore Christi, De sacrificio missae; et excerpta ex Rationali divinorum (officiorum)
    56v-57r - Collacio de corpore dominico
    57v - De diuitibus meditacio pulchra
    57v-59r - Excerpta varia ex Rationali divinorum (officiorum), Isidoro, Augustino aliisque anonymis, de rebus theologicis, moralibus et philosophicis
    59v - De gradibus ascendendi ad patriam celestem
    60r - Excerpta de spiritualibus charismatibus et de vitiis; De annis mundi, adnotatio brevis
    60v-62v - Excerpta ex Henrico de Hassia et adnotationes variae theologicae, philosophicae et morales
    63r - De originali iugo laboris
    63v - De contractibus, casus conscientie
    64r-65r - Circa contractus precaria, i. e. quaestiones morales de contractibus
    65v - De muneribus
    66v-67v - Cicero: Opera
    66v-67r - De senectute
    67r-67v - De officiis
    67v - Seneca: Epistulae ad Lucilium
    68r-68v - Cicero: De amicitia
    68v - Beati Bernhardi epistola ad quemdam nobilem militem de cura et modo rei familiaris utilius gubernande
    69v - S. Bernhardi speculum
    70v - In festo beati Ieronymi presbyteri ex gestis eius quae multa parte collecta sunt ex dictis eius (lectio)
    71rv - In festo sanctissime uirginis et martiris X. (i. e. Chr.) Katherine ex gestis eius (lectio)
    72r-78r - Enee (Silvii Piccolominei) episc. senensis disputacio eum bohemis hereticis de Sacramentis et apostolice sedis auctoritate, a. 1451
    78v - Argumenta evangeliorum Ioannis et Matthaei
    79r-81v - S. Thome de Aquino questiones super confessione et penitentia cum Casibus papalibus et episcopalibus
    82r-84r - Megorensis (sic) Episcopi Confessio generalis
    84v - Radix virtutum et vitiorum, i. e. stemma, versibus hexametris
    85r - Adnotationes de natura et personis Dei, angeli, hominis; scheda inserta
    85v-86r - Excerpta ex s. Augustino de rebus creatis in ordine, numero et pondere
    86v - Carmen de eodem argumento
    87r - Pii pp. II epistola ad Burgomagistros et consulatum opidi (sic) Nurenbergensis, contra appellantes a papa ad futurum concilium generale, 17 Oct. a. 1460
    87v-88v - Refutatio praecedentis epistolae
    89r - Queritur utrum lex positiua certis in casibus opponatur legi poli(ticae). Et uidetur quod sic (etc.)
    89v - Nycolai (de Cusa), tt. s. Petri ad Vincula, apostolice sedis per Alamaniam legati, epistola ad Gotfridum episc. Herbipolensem, a. 1451
    89v-90v - Acta publica de decimis indictis ab eodem card. legato capitulis et monasteriis Alemanniae
    91r-118v - Formula de deuota audicione Misse per oraciones salutiferas. Et de expositione Signorum in Canone propter simplices
    119r-122v - Hermanni de Westualia (l. Westphalia) speculum sacerdotum de Sacramentis
    123r - Tractatus de defectibus misse et Regula de celebratione misse
    123r-150v - Decreta synodi moguntinae celebratae a. 1451 per Nicolaum de Cusa, card. ap. sedis legatum, et Teodricum (sic) archiep. moguntinum
    151r-157r - S. Basilii episcopi de Capadocia ciuitate predicacio, seu admoniciones ad discipulum
    157v-164v - Hugonis sancti Victoris super (caput Canticorum) Ibo michi ad montem Mirre
    165r-172v - Syccardi Cremone tractatus breuis et utilis de 4or speciebus sacramentorum que sunt preparatoria, salutaria, veneratoria et ministratoria

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 66 v°-67 v°: Cicero, Opera (extraits) .

    f. 66 v°-67: De senectute.

    titre: «Excerpta Tulii de senectute ».

    inc.: «Sua uicia insipientes et suam culpam in senectutem conferunt... » (6, 20).

    expl.: «...appellat uoluptatem quod ea scilicet homines capiuntur et pisces hamo» (13, 44).

    f. 67-67 v°: De officiis

    1) suit sans séparation le texte précédent.

    inc.: «Senibus labores corporis minuendi exercitationes...».

    expl.: «...et facit adolescencium intemperanciam impudiciciorem [sic] » (I, 34, 123).

    2) titre: «Excerpta Tulii de officiis ».

    inc.: «Omnes trahimur et ducimur ad cognicionis et sciencie cupiditatem...» (I, 6, 18).

    expl. l. 42: «Sepe tempore fit ut quod plerumque turpe haberi solet, inueniatur non esse turpe» (III, 4, 19).

    f. 67 v°: Seneca, Epistulae ad Lucilium (extraits) .

    suivent sans séparation le texte précédent.

    inc. l. 43: «Quid proprium hominis est animus et ratio in anima perfecta...» (41, 8).

    expl. l. 48: «...locus ubi que fuerant uicia mores sunt effecti» (39, 6).

    suivis de ce passage: «Inter causas malorum nostrorum est quod uiuimus ad exempla nec ratione componimur sed consuetudine abducimur, quod si pauci facerent ceperint [sic] quasi honestus sit quia frequencius sequimur. Et recti apud nos locum error tenet ubi publicus factus est» (123, 6).

    f. 68-68 v°: Cicero, De amicitia (extraits).

    titre: «Excerpta Tullii de amicicia ».

    inc.: Instituendi sunt qui sunt in amicicia fines et quasi termini... » (16, 56).

    expl. : «... ut ea excepta nil amicicie prestabilius putetis » (fin) .

    suivi de cette phrase non identifiée: «Amici defuncti memoriam in amantis animo semper decet esse uicturam ».

Participants

Former owner

Formerly part of

Origin

  • Origine: allemande, écriture cursive. Les mêmes extraits classiques se retrouvent dans le ms. Bruxelles, Bibl. royale, 2432-2452 (a. 1470), f. 217v°-220.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseur: bibliothèque palatine de Heidelberg (au f. I cote ancienne: 271, et cote du transfert: C. 46/581).

Notes

Data Source: Biblissima

  • E. Pellegrin, J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, avec la coll. d'A. Marucchi et de P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 2me partie. Fonds Palatin, Rossi, Ste-Marie Majeure et Urbinate par J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, Paris, 1982, p. 36 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1982_cat_21_22)
  • J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 2me partie. Fonds Palatin, Rossi, Ste-Marie Majeure et Urbinate, Paris, 1982 (https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/fohlen1982/0064)

Bibliography

    • E. Brocchieri, Sicardo di Cremona e la sua opera letteraria, Cremone, 1958, p. 49-54 et 104
    • A. Zumkeller, Manuskripte von Werken der Autoren des Augustiner-Eremitenordens in mitteleuropäischen Bibliotheken (Cassiciacum, 20), Wurzbourg, 1966, n° 391 p. 192 (simple mention)
    • M. Oberleitner, Die handschriftliche Ueberlieferung der Werke des heiligen Augustinus, I, 2, Vienne, 1970, p. 331
    • J. E. Gugumus, Die Bibliothek des Augustiner-Chorherrenstiftes Gross-Frankenthal (Frankenthal, 2, 1972, p. 11), simple mention
    • J. E. Gugumus, Zur Erforschung der Bibliotheca Palatina in Rom (Blätter für Pfälzische Kirchengeschichte und religiöse Volkskunde, 40, 1973, p. 138), simple mention.

Life cycle of this book

Data sources