Cambridge. Corpus Christi College, Parker Library MS 391

  • Other Form of the Shelfmark :
    • Cambridge. Corpus Christi College, Parker Library MS 391
    • CCCC MS 391
    • MS 391
    • Parker Library MS 391
  • Held at : Cambridge. Corpus Christi College, Parker Library
  • Languages : Latin, English, Old (ca.450-1100)
  • Date of Origin :
  • Script :
    • in two principal hands, one a fine round delicate upright hand, the other blacker, more pointed and with a slight slope
  • Support Material : Vellum
  • Composition :
    • ff. 113 + 24 + 171 + 52
  • Dimensions :
    • 135 x 225
  • Codicological details :
    • 27 lines to a page
    • ff. a-e + pp. 1-724 + ff. f-j
    • 1(8) 2(4) 3(8)-12(8) 13(10) 14(12) (2 canc.) | 15(8)-17(8) (two cancels) 18(2) | 19(8) 20(10) 21(8)-23(8) 24(6) (wants 3) 25(8)-39(8) 40(4) (wants 3, 4) 41(2) | 42(8) 43(8) 44(4) 45(8) 46(4) 47(8) 48(6) 49(6).

Contents

Data Source: Parker on the Web

  • Résumé : CCCC MS 391 is a portiforium, that is a Breviary, from Worcester. It contains a large variety of material, including a psalter and prognostical texts. It was written at a time when the various elements of the divine office were drawn together into a single book, the Breviary. This book represents the text in a primitive form. In the late Middle Ages it was associated with St Oswald, bishop of Worcester and archbishop of York, who died in 992. However, the calendar has Oswald's name in the original hand, and the script dates the manuscript later, as was first pointed out by Parker's secretary John Joscelyn (1529-1603). It is now known as the Portiforium of St Wulfstan, after Wulfstan, bishop of Worcester 1062-95, not to be confused with Wulfstan the homilist (d. 1023). It is usually dated to the late 1060s. At the beginning of the psalter there is a framed tinted drawing of David harping and a large ornamental initial for the first psalm.


    Contenu :


    Langue(s) des textes : latin, anglais


    1-226 - Kalendar and Gallican Psalter

    Note : (1) Table of termini paschales

    rubric : (1) De lunarum quoque et in unoquoque anno

    rubric : (2) Incipit compotus tam grecorum quam latinorum

    Note : (2) Table

    Note : (3) Kalendar in black, red, green and blue

    Note : Immo in calendario ad 12 kal. Novembr. nomen S. Dunstani restituitur manu recentiori in loco quo antea scriptum erat

    Note : A facsimile of a page of the kalendar is in Dowden, Church Year and Kalendar, p. 93 (Cambridge University Press Liturgical Series)

    Note : I add a few notes on Saints in the Kalendar

    Note : (3) January 8. Translatio Sancti Iudoci Sacerdotis. Capitals 20. Added, Obitus pie memorie domni Wlstani episcopi

    Note : (4) February 3. Added in red, not late, Sancte Wærburge uirginis 8. guthmanni, Confessoris 13. eormenhilde uirginis 27. Inuentio capitis Sancti Iohannis baptiste 28. Capitals, S. Osƿaldi archiepiscopi

    Note : (5) March 2. ceadde episcopi 14. Added, Obitus Godgitha 17. Ƿihtburge uirginis. Patricii episcopi 18. Capitals, Eaduueardi regis et martyris 19. Ioseph sponsi Sancte Marie 20. Capitals, Cuthberhti episcopi

    Note : (6) April 11. Guthlaci presbiteri 15. Capitals, Translatio Sancti osuualdi archiepiscopi. A cross 17. Capitals, #198;lfeagi archiepiscopi et martyris with cross 30. erkenuuoldi episcopi

    Note : (7) May 3. Added in purple, Obitus Sæburge 7. In brittannia Sancti Iohannis episcopi 15. Added, Obitus Sæƿulfi laici patris Clementis 16. Added, Obitus Colemanni cog. W... 17. Added, Obitus #198;rnulfi l[aici] 19. Capitals, Dunstani 20. #198;thelberhti martyris 26. Capitals, Augustini anglorum episcopi

    Note : (8) June 5. Bonefacii episcopi 8. Medard and Gildard added 13. Added, Hic obiit Stephanus monachus et diaconus 15. eadburge Virginis 16. Ciricus and Julitta added 21. Added, Wereburge 22. Albani 23. #198;theldrithe

    Note : (9) July 2. Capitals, Suuithuni Episcopi 6. Sexburge 13. Added, Mildrithe 15. Capitals, Translatio Sancti Suuithuni 17. Kenelmi 27. Added, Obitus Fritherici

    Note : (10) August 5. Capitals, Osuuoldi regis et martyris 10. Added in margin. Obiit Robertus episcopus 16. Added, Obitus ælfstani (above line f. w. e : ?fratris wulstani episcopi) sacerdotis et monachi

    Note : (11) September 1. Added, Egidii abbatis. Prisci martyris 3. Added, Ordinatio Sancti Gregorii pape 4. Capitals, Byrini Episcopi. Added, Cuthberti episcopi translatio 5. Berhtini abbatis. Added, Taurini Episcopi 9. Added, Obitus Guillelmi regis anglorum 10. Ecgvvini Episcopi [xii lectiones] 11. Added, Obitus Aldredi archiepiscopi 15. Obiit Benedictus monachus et sacerdos 17. Landberhti martyris 19. Added, Wenefrede Virginis xii lectiones

    Note : (12) October 1. Added, Obitus Læfgæuæ mater godiþe 6. Added, Fidis Virginis et Martyris. obitus #198;adƿi decani xii lectiones 8. Red capitals. Translatio Sancti Oswaldi Archiepiscopi 10. paulini 12. uuilfridi 15. Added in red. Commemoratio sanctorum quorum reliquie hic habentur 21. Added, Ordinatio Sancti Dunstani archiepiscopi 25. Added, Crispini et Crispiniani

    Note : (13) November 2. Added, Vigoris confesssoris et Eushahii (!) cum sociis 6. Added, (red) Leonardi 7. Added, Wilebrordi Episcopi 20. Added, eadmundi regis et martyris 25. Added, katerine virginis et martyris. Obitus Siwordi monachi et conuersi

    Note : (14) December 3. Depositio Sancti birini episcopi 6. Added in red. Sanctissimi presulis Nicholai 8. Conceptio Sanctae dei genitricis MARIAE 13. Capitals. Iudoci confessoris 16. Added, Obitus Sægiþe m(atris) Lauer...

    Note : (15) Tables

    Note : (1)

    rubric : (15) Ieiunium primum in prima ebdomada quadragesime

    Note : (2)

    rubric : (16) Terminus II lune initii quadragesime

    rubric : (16) Incipit Epistola sanctus (!) Pacomii

    incipit : (16) Legimus in epistolis grecorum

    rubric : (17) Terminus XIIII lune pascalis

    Note : (18) Tables

    Note : On p. 22 a table for the years 1064-1093

    Note : On p. 24 a full-page drawing of David crowned seated facing R. and harping. Outline, washed with colour (red, green, and black). David is on a rich seat, curtains hang above. There is a frame of acanthus-pattern with red, black, and yellow colouring

    Note : (25) Psalter (Gallican)

    rubric : (25) Prima diuisio. vox spiritus sancti. De corpore christi

    Note : (25) (red, purple, and green capitals)

    Note : (25) Beatus - abiit is in red, green, and purple capitals. The initial B is large. It has some plaited work and is filled with patches of red, blue, purple, green, and yellow

    Note : Initials to Psalms are green, blue, and red. Ps. xiii (xiv) 1-6 re-written in cent. xii

    Note : p. 82 blank

    Note : (83) Quid gloriarishas large plain green initial

    Note : p. 144 blank

    Note : (145) Domine exaudihas large plain blue initial

    Note : (163) Dixit dominus, rather large green initial

    Note : On p. 202, Ps. cli Pusillus eram and Cantica

    Note : (202) Above it is added, in a hand of cent. xiii: Sancta trinitas unus deus conuerte tribulationem meam in gaudium et leticiam exultationis(?) eterne ut uiuens benedicam te. Amen

    Note : Nunc dimittis is followed by Gloria in excelsis, Pater, Credo (p. 217), Quicumque (p. 218) and Litany p. 221. Most of the Litany is re-written

    Note : (221) In the Litany, rewritten: Sancte Iohannes baptista Omnes patriarche, etc.

    Note : (222) Apostles re-written after Thomas, viz. Iacobe, Simon, Taddee, Mathia, Barnaba, Luca, Marce

    Note : (222) Martyrs: Stephen is the only original entry, in capitals. They include Albane, Osuualde, Kenelme, #198;dmunde, #198;duuarde, #198;lfege

    Note : (222) Confessors: none original left. Begin with Siluester, Martialis, and include Augustine cum sociis, Osuualde (ii), Birine, Stuuithune (!), #198;theluuolde, Dunstane, Eguuine, Vigor, Audoene, Nicolae, Remigi, Cuthberte, Cedda, Wilfride, Pauline, Antoni, Ieronime, Benedicte (ii), Maure, Columbane, Wandregisile, Egidi, Guhtlace, Beda (end)

    Note : (225) Virgins: all rewritten, include #198;theldritha, Mildritha, Milburga, Uuereburga, Edburga, Brigida, Helena, Caterina, Fidis, Prisca, Eufemia (end)

    Note : Preces and Collects are added on p. 226 in a hand of cent. xiii


    227-294 - Hymns and Canticles

    Note : In double columns

    rubric : (227) Incipiunt hymni ambrosiani canendi per singulas horas secundum constitutionem patris nostri Benedicti

    incipit : (227) O lux beata trinitas

    Note : Neumes are given for the first verses of many hymns and, in one or two cases, throughout the hymn

    Note : (252) After Pentecost is added (xii) a hymn, de Sanctis Petro et Paulo

    incipit : (252) Felix per omnes festum mundi cardines

    Note : (253) Hymns for Saints

    rubric : (255) De Sancto Osuuold Episcopo

    incipit : (256) Rex angelorum dominator orbis

    rubric : (256) ad nocturnum

    incipit : (256) Celi uernantem patriam

    rubric : (257) ad matutinum

    incipit : (257) Inclite pater super astra pollens

    rubric : (257) De Sancto Cuthberhto

    incipit : (257) Magnus miles mirabilis

    Note : (264) Aue maris stella written over erasure (xii?)

    Note : (265) for Bartholomew, re-written

    Note : (269) Common of Saints

    Note : The latter part of Uirginis proles and the whole of Iesu corona uirginum (p. 275), Festum colentes celebre In magdalene nomine (p. 276), Letus hoc festum, Largitas Christi veniam dat illi, Urbs beata ierusalem (p. 277) are added

    Note : (279) Cantica, single lines

    Note : (293) Hymn for Transfiguration added (xiii?)

    incipit : (293) Celestis forma glorie

    incipit : (293) O sator rerum

    incipit : (294) O nata lux de lumine

    Note : (294) Cantica, in another hand over earlier writing

    incipit : (294) Vos sancti uocabimini

    incipit : (294) Fulgebunt iusti

    incipit : (294) Reddet deus mercedem


    295-560 - Collectar || Collectarius

    Note : Capitulum, Respond, Versicle, Antiphon (these with neumes) and Collect

    Note : (Temporale)

    rubric : (295) Dominica I de aduentu domini. Capitula ad uesperum

    incipit : (295) Erit in nouissimis diebus

    Note : (373) At p. 373 the second hand appears

    rubric : (446) Capitula cotidianis diebus

    rubric : (447) Collecte cotidianis diebus

    rubric : (448) Orationes pro peccatis dicende

    rubric : (449) Collecte matutinales cum antiphonis

    rubric : (451) Orationes uespertinales

    Note : (452) Collects for the Hours

    rubric : (453) Preces ad uesperas uel ad matinas quadragesime dicende

    Note : Some of these added later

    Note : (454) Sanctorale, beginning with Stephen and going to Andrew

    Note : So far with music. Then follows

    rubric : (496) II kalends Iunii (!) Nativitas Siluestri Episcopi

    Note : Collects only; going as far as S. Thomas Apostle

    Note : On p. 536 an insertion (xii) of a collect for S. Oswald Bishop

    Note : Common of Saints

    rubric : (544) Ordo in natale plurimorum apostolorum pariterque martyrum Confessorum atque omnium sanctarum virginum

    Note : (544) (red, purple, green and blue capitals)

    Note : (559) Ends with Dedicatio Ecclesiae, without music


    560-580 - Exorcisms and blessings

    rubric : (560) Incipit exorcismus aque benedictae. Cum reliquis collectis per officina monasterii dicende

    Note : (562) Oratio in sacrario, in dormitorio, in refectorio, in quoquina, in cellario, in lardario, in domo infirmorum, ad introitum templi, quando ingressi fuerint in monasterium

    rubric : (565) Incipit adiuratio ferri ad iudicium dei faciendum

    rubric : (569) Missa de eadem re

    rubric : (571) Incipit exorcismus panis ordeacei et casei quorum apensio unius sit uncie

    rubric : (575) Adiuratio hominis

    rubric : (576) In uia dirigendis

    rubric : (577) In aduentu fratrum

    rubric : (577) Benedictio herbarum

    rubric : (578) Benedictio ung(u)enti

    rubric : (578) Benedictio uue uel fabe

    rubric : (579) Benedictio pomorum

    rubric : (579) Benedictio noui panis

    rubric : (579) Benedictio noui domus

    rubric : (579) Benedictio ad omnes fructus

    rubric : (580) Benedictio pro exeuntibus de quoquina

    rubric : (580) Benedictio pro ingredientibus

    Note : At bottom of p. 580 a hand like the first resumes


    580-620 - Private devotions

    Note : A collection of private devotions extending to p. 620

    Note : It begins with short Collects

    rubric : (580) Aufer quesumus domine ab hoc famulo tuo spiritum elationis

    Note : On p. 582 begin longer prayers

    incipit : (582) Domine Iesu Christe fili dei uiui qui es uerus

    rubric : (583) Ad Spiritum Sanctum

    incipit : (583) Domine spiritus sancte Deus omnipotens

    rubric : (583) Ad deum patrem

    incipit : (583) Domine deus omnipotens eterne et ineffabilis

    rubric : (583) De eadem re

    incipit : (583) Domine Iesu Christe rex uirginum

    rubric : (583) Ut supra

    incipit : (583) Domine Iesu Christe qui in hunc mundum propter nos

    rubric : (588) Oratio et confessio

    incipit : (588) Domine deus omnipotens. Ego humiliter te adoro

    rubric : (590) Oratio Sancta

    incipit : (590) Dominator domine deus omnipotens qui es trinus

    rubric : (591) Oratio

    incipit : (591) Domine Iesu Christe mane cum surrexero

    rubric : (592) Oratio ad Sanctam Crucem

    incipit : (592) Crux christi ego te diligo

    rubric : (593) Ad Sanctam dei genitricem

    incipit : (593) O sancta et gloriosa

    rubric : (593) Ad Sanctum Michahelem

    incipit : (593) Tu es Michael

    rubric : (593) Ad Gabrihelem et Raphahelem

    incipit : (593) Beate Michael

    rubric : (594) Item alia

    incipit : (594) Deus qui lapso lucifero

    rubric : (594) Oratio patriarcharum et prophetarum

    incipit : (594) Deus qui patriarchas

    rubric : (594) Apostolorum principis Oratio beatissimi Petri

    incipit : (594) Rogo te beate

    rubric : (594) Oratio Sancte Johannis Baptistae

    incipit : (594) Sancte Iohannes baptiste

    rubric : (595) Oratio Sancti Pauli apostoli

    incipit : (595) Sanctissime paule

    rubric : (595) Oratio Andreae sanctorum mitissime

    incipit : (595) O Andreae sancte

    rubric : (596) Oratio sancti Andreae

    incipit : (596) Sancte Andreae apostole

    rubric : (596) Oratio xii apostolorum

    incipit : (596) Sanctissimi apostoli electi

    rubric : (596) Oratio Sancti Petri apostoli

    incipit : (596) Sanctissimi apostoli domini mei Iesu Christi

    rubric : (596) Oratio Sancti Stephani

    incipit : (597) Obsecro te beatissime Stephane

    rubric : (597) Oratio ad Sanctum Georgium

    incipit : (597) Oro te sanctissime et deo dilecte martyr Georrii

    rubric : (597) Ad deum

    incipit : (597) Obsecro te domine Iesu Christe per euuangelium tuum

    Note : (the Seven Sleepers are mentioned)

    rubric : (598) Ad sanctos martyres

    rubric : (598) Ad Sanctum patrem Benedictum

    rubric : (598) ad Sanctum Martinum

    rubric : (598) Alia

    incipit : (598) Gemma presulum martine, dux monachorum benedicte, Apostole Anglorum Gregori · Egcwini · Oswaldi · hieronimi · Siluestri · Swithuni · Athelwoldi · Dunstani · Audoeni · Wilfridi · Iohannis · Ceadde · Nicholai · cum ... Birino Grimbaldo et sociis

    rubric : (599) Incipit oratio Sancti Gregorii. Quicumque hanc orationem in die cantauerit sicut ipse Sanctus Gregorius dixit quod nec malus homo nec diabolus numquam nocere poterit nec ad animam nec ad corpus

    incipit : (599) Domine exaudi orationem meam quia iam cognosco

    rubric : (601) Anglice

    incipit : (601) Drihten for þinre þære miclan mildheortnesse

    Note : On the English prayers in this MS. see Zupitza in Archiv 84, 327 and 88, 361

    Note : Cameron B12.4.3.1

    rubric : (603) Ad sanctos Birinum, Swithinum

    incipit : (603) O presules semper in Christo summo honore colendi Birine et Swithune et Sancte Athelwolde

    rubric : (604) Confessio pura

    incipit : (604) Confitebor tibi domine omnia peccata

    rubric : (604) Alia oratio unde supra

    incipit : (604) Dominator domine deus omnipotens qui es trinitas

    rubric : (607) Item alia

    incipit : (607) Deus qui es omnium sanctorum

    rubric : (607) Unde supra

    incipit : (607) Miserere nobis miseris misericors trinitas

    rubric : (608) Alia oratio ad deum deuote cotidie dicenda

    incipit : (608) Miserere domine miserere christe

    rubric : (609) Hic decanta .vii. penitentiales psalmos

    Note : (609) (Titles follow)

    rubric : (609) Oratio ad crucem

    incipit : (609) Domine Iesu Christe adoro te in cruce ascendentem

    Note : A series of prayers on the Cross and Passion follow. English equivalents are given on p. 611

    Note : Cameron B12.4.4

    Note : Hand changes certainly to the first hand on p. 613

    Note : These prayers end p. 616. A confessio follows

    incipit : (616) Ego uolo esse confessus

    Note : (616) but ends imperfectly (a leaf gone)

    Note : p. 617 resumes in the Absolution form. After two Collects a later hand (xii) adds

    incipit : (617) Gyf Ðe ðynce þæt ðine fynd þƿyrlice ymbe þe drydian ðonne gang þu on gelimplicere stoƿe 7 þe ða halgan rode to gescyldnesse geciig 7 asete þe aðene dum earmum 7 cƿæð þus ærest. Aue alma crux

    Note : Cameron B23.1.7

    Note : (618) Preces follow in the same hand

    Note : pp. 619, 620 blank


    621-712 - Offices

    Note : In a hand of the style of the first

    Note : (621) Full Office (Matins as well as Day-Hours) for Common of Saints, with neumes

    Note : (656) Gloss = Cameron C73.2

    Note : (661) Lessons and Responds for Sundays after Trinity, with neumes

    Note : (685) Full Office for Trinity Sunday and the ferial week following

    rubric : (700) Feria VI de Sancta Cruce

    rubric : (702) Sabbato (de) Sancta Maria

    Note : Change of hand at p. 705

    Note : (705) Vigils of the Dead, without music

    Note : Collects are added by a later hand on pp. 711, 712


    713-724 - Prognostics

    Note : In the first hand (?)

    Note : (713) Prognostics in Anglo-Saxon, beginning imperfectly

    incipit : (713) kinungum 7 ricum mannum bið mycel syb þy geare

    Note : Cf. Cockayne, Leechdoms III 166, l. c. (from MS. Junius 23). Also M. Förster, Archiv 117 p. 369, 120 p. 45, etc.

    Note : Cameron B23.2.1

    Note : On p. 718 is a Latin section

    incipit : (718) Luna I quicquid uideris in gaudium conuertitur. Beatus uir qui non abiit. Luna II, luna III effectum habent nec in animo ponas. Adstiterunt reges terre. Tu autem domine suscepisti

    explicit : (720) Luna xxx In triduum fiet somnum caue. (D)iligite dominum omnes sancti eius

    Note : Continues

    incipit : (720) Ƿonne se mone bið anre nihte eald sƿa hƿæt sƿa þu ge sihst þæte kymð to gefean

    explicit : (721) þæt sƿefen agæð butan srecednesse

    Note : Compare the very similar prognostics in Cockayne, Leechdoms III 154 and 158, from other MSS

    Note : (721) Then four lines in the tremulous hand (see on no. 12, etc.) on days for blood-letting

    incipit : (721) þreo daƿes beoþ on tƿeolf moneþ. þ.. / beoþ sƿuþe unhaleƿende monne oþer / nutene. blod vnto forletene. oþer drue to / drinkene. þet is þe æftemeste monandai

    Note : (unfinished)

    Note : (721) Lower part of the leaf cut off. p. 722 blank

    Note : On p. 723, in a hand like the first, are Responds for the Sundays in Advent, and the seven O's, ending in O clauis dauid. The last page (p. 724) was pasted over

Provenance

Data Source: Parker on the Web

  • From Worcester. At bottom of p. 1 in large red letters of cent. xiv? Liber S. Marie Wygornens. ecclesie per S. Oswaldum. A note next to it in John Joscelin's hand given by Nasmith follows: Est ementita inscriptio, nam post Oswaldi mortem librum fuisse scriptum hinc patet, quod in eo sunt preces dicendae in festo translationis Oswaldi.

Notes

Data Source: Parker on the Web

  • Research: The Community of Benedictine nuns at Stanbrook in Worcestershire have work in hand upon this book. Mr W. H. Frere gives a list of contents, which I have used, in Wordsworth and Littlehale's Old Service-Books of English Church, p. 75 note. Mr Edmund Bishop in The Bosworth Psalter gives many extracts from the Kalendar. The music has been examined recently by the Benedictines of Solesmes.

Data source