Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Reg.lat.657

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q90326

Codicological aspects

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • ~ f. 1-37: ‹Ps. Tvrpinvs, Historia Karoli Magni et Rotholandi›.

    ~ f. 37 v°-43 v°: Iohannes presbyter, Epistula ad Manuelem imperatorem.

    ~ f. 44-54: ‹Excidium Troiae› (incomplet).

    inc.: «Tethis dicta est mater Achillis...» (éd. E. Bagby Atwood et Virgil K. Whitaker, Excidium Troiae, Cambridge (Mass.), 1944, qui ignorent ce manuscrit).

    ~ f. 54 v°-55: De Philoctete et De Polymestore.

    inc.: «Paeantius id est Philoctetes filius Paeantis...» (éd. d’après ce manuscrit M. De Marco, op. cit. infra, 1956, p. 46-47).

    f. 55-83 v°: Dares Phrygivs, Historia de excidio Troiae (famille du ms. G = Saint-Gall, Stiftsbibl. 197).

    (prol.) titre: «Hic liber ueterum declamat gesta potenter. Incipit prologus».

    inc.: «Cornelius Nepos Salustio salutem. Dum multa Athenis curiose gererem...».

    (texte) titre, f. 55 v°: «Incipit hystoria Daredis [sic] Frigii de excidio».

    expl.: f. 83 v°, l. 11-12: «... Helenum uel Andromacham et Hecubam secuti sunt homines XII.m̄. hucusque historia Daredis scribitur qui Frigius fuit».

    f. 83 v°-85 v°: Dictys Cretensis, Ephemeris belli Troiani (extrait).

    pas de titre. suit sans séparation le texte précédent.

    inc.: «Igitur Eneas cum adhuc Troiam post profectionem...» (V, 17).

    expl. f. 85, l. 21-22: «... prouecteque etatis neque tamen ualidus [sic] uirium» (fin du l. VI - cf. sur cet extrait qu’on trouve à la suite de Dares Phrygius dans les mss. Saint-Gall, Stiftsbibl. 197 (IXe-Xe s.), Paris, Bibl. nat., lat. 4286 (XIIe s.), Berne, Burgerbibl. 29 (XIVe s.), etc., F. Meister, Daretis Phrygii De excidio Troiae historia, Teubner, 1873, p. VII).

    suivi d’une courte glose: «forsitan lector diuersa requirit uocabula infra scripta cognoscat quod Grai Graiugenes uel arguli greci fuerunt. Achiui uero Greci uel Medi mirmidones Caldei Dardani Troiani qui // f. 85 v° //et Friges. Ilia Troia ab Ilio rege condita. Troia a Troade rege» (même glose à la suite du même extrait dans les mss. cit. supra, Saint-Gall 197, p. 120 et Paris, lat. 4286 f. 141).

    f. 85 v°-108: Ivlivs Valerivs, Res gestae Alexandri Magni (Epitome II).

    titre (addition moderne en marge): «Hinc incipit Vita Alexandri Magni».

    inc.: «Egiptii sapientes sati genere...».

    f. 90 v°: «... ex quo cum draco //» réclame: «erupisse» (I, 11 - éd. Zacher, p. 14, l. 15 ; éd. Hilka, p. 39, l. 171).

    un cahier manque, comme l’indique cette note en français au bas du f. 90 v°: «Cy (?) faut cy apres I cahier» (XVe s.).

    f. 91: «// copia ut si mihi libitum esset...» (I, 36 - éd. Zacher p. 31, l. 3 ; éd. Hilka, p. 46, l. 415).

    expl.: «... et ueneno superatus atque extinctus occumbuit» (éd. J. Zacher, Julii Valerii Epitome..., Halle, 1867 ; A. Hilka, Studien zur Alexandersage, II: Eine zweite Handschrift der erweiterten Epitome des Julius Valerius, dans Romanische Forschungen, 29, 1910, p. 34-69).

    f. 108-128: Ps. Alexander Magnvs, Epistula ad Aristotelem de itinere suo et de situ Indiae.

    titre: «Incipit epistula Alexandri magni regis Macedonum ad Aristotilem magistrum suum de itinere et de situ Indie».

    inc.: «Semper memor sum tui...».

    expl.: «... et industria optime Aristotiles sponde. Explicit epistola Alexandri regis Macedonum quam ab India magistro suo Aristotili misit» (éd. crit. W. W. Boer, La Haye, 1953, qui ne cite pas ce ms.).

    f. 128 v°-138 v°: Ps. Alexander Magnvs, Collatio Alexandri Magni et Dindimi regis Bragmanorum de philosophia per litteras facta.

    titre: «Incipit epistula Alexandri missa ad Dindimum regem Bragmannorum».

    expl. mutilé: «... cur ergo cecitatis uestre tenebras //» réclame: «recte» (éd. B. Kuebler, Iuli Valeri, Alexandri Polemi Res gestae Alexandri..., Teubner, 1888, p. 169-184, l. 15).

Former owner

Formerly part of

Origin

  • Origine: probablement française, écritures gothiques larges, plus ou moins brisées, l’écriture principale depuis le f. 37 v° est légèrement tremblée.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseur: Reine Christine de Suède (cote 987 au f. 1).

Notes

Data Source: Biblissima

  • E. Pellegrin, J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, avec la coll. d'A. Marucchi, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 1re partie. Fonds Patetta et Fonds de la Reine par E. Pellegrin, Paris, 1978, p. 93 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1978_cat_21_21)

Bibliography

    • F. Zarncke, Der Priester Johannes (Abhandl. d. Kgl. sächs. Gesellschaft der Wissensch., 7, 1879, p. 879)
    • A. Poncelet, Catalogus codicum hagiographicorum latinorum Bibliothecae Vaticanae, Bruxelles, 1910, p. 397 (pour f. 1-37)
    • M. De Marco, Codici Vaticani della «Epistola Alexandri ad Aristotelem» (Aevum, 29, 1955, p. 275-276)
    • M. De Marco, Intorno al testo dell'«Excidium Troiae» (Aevum, 30, 1956, p. 36-38, 44-51), description détaillée
    • M. De Marco, Note al testo dell'«Excidium Troiae» (Aevum, 31, 1957, p. 371-380)
    • D. J. A. Ross, A check-list of manuscripts of three Alexander texts: the Julius Valerius «Epitome», the «Epistola ad Aristotelem» and the «Collatio cum Dindimo» (Scriptorium, 10, 1956, p. 132), brève mention
    • C. E. Finch, Two Vatican manuscripts of the Anonymous «Excidium Troiae» (Manuscripta, 1, 1957, p. 131-149).

Life cycle of this book

Data source