Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Borg.lat.326

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q86716

Codicological aspects

  • Parch., II + 206 ff., 240 X 155 mm.

    Recueil de trois parties: 1) f. 1-99: XIIe s.; 2) f. 100-159: XIIIe-XIVe s.; 3) f. 106-206: XIIe-XIIIe s. Nombreuses gloses marginales aux f. 1-159; au f. II v°, table du contenu (XIVe s.).

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • 1 - f. 1-71: Seneca, Epistulae ad Lucilium (1-52, 63-88).

    titre (add. du XIVe s.): «Epistule Senece».

    f. 45 v°: «... si modo iacueris ipso //» (Ep. 71, 5).

    2 feuillets manquent.

    f. 46: «// ut nostrorum omne tempus sit...» (Ep. 71, 36).

    f. 67 v°: «... duobus modis dispositum mag //» (Ep. 86, 17).

    2 feuillets manquent.

    f. 68: «// diuitiis imputatis ille neminem laudunt...» (Ep. 87, 30).

    expl. incomplet f. 70 v°: «... cum sapientia non sit in litteris» (Ep. 88, 32 -la fin de l'ep. est complétée d’une autre main un peu plus récente à la suite et en marge du f. 71).

    ~ f. 71-77 v°: Palladivs Helenopolitanvs, Commonitorium (transl. lat.).

    f. 78-82 v°: Ps. Alexander Magnvs, Collatio Alexandri Magni et Dindimi regis Bragmanorum de philosophia per litteras facta.

    précédée de deux vers: «Gens Bragmana quidem nitisque moribus extat

    Hic legitur lector mente fidem uiuat» (Alcvinvs, Carmen LXXXI, v. 1-2 - éd. P.L., 101, col. 1375; E. Duemmler, dans M.G.H., Poet. lat. aevi carol. 1, 1881, p. 300; C. W. Barlow, Epistulae Senecae ad Paulum et Pauli ad Senecam, Rome, 1938, p. 96).

    titre: «Incipiunt epistule Alexandri ad Dandamum [sic] et Dandami ad Alexandrum» (éd. B. Kuebler, Iuli Valeri, Alexandri Polemi res gestae Alexandri Macedonis..., Leipzig, Teubner, 1888, p. 169-189).

    f. 82 v°: Ps. Alexander Magnvs, Epistula ad Aristotelem de itinere suo et de situ Indiae (fragment).

    pas de titre.

    expl. mutilé: «... prioribus litteris significaueram //» (éd. B. Kuebler, op. cit., p. 190-191, l. 25; W. W. Boer, Epistola Alexandri ad Aristotelem ad codicum fidem edita, La Haye, 1953, p. 1-3, l. 1).

    f. 83-99 v°: Macrobivs, Saturnalia (extrait: liv. VII).

    pas de titre.

    inc. (la première phrase manque): «Pretestatus. Solet inquit cibus cum sumitur...».

    expl.: «... lunari repugnat humori. EXPLICIT».

    2 - f. 100-159: Cicero, Opera.

    f. 100-109: De senectute.

    titre: «Incipit dyalogus de senectute».

    f. 109-119 v°: De amicitia.

    titre (add. en marge): «Tullius de amicitia».

    inc.: «Quintus Mutius augur Sceuela [sic] multa...».

    expl.: «... amicitia prestabilius putetis».

    f. 119 v°-124: Paradoxa ad Brutum.

    à la fin: «Explicit Tullius de paradoxis».

    f. 124-159 v°: De officiis (ms. o d’Atzert).

    f. 155 v°: «... Periclitemur si placet et in hiis //» (III, 73).

    1 feuillet manque.

    f. 156: «// idem faciunt quod qui etiam...» (III, 82).

    à la fin: «Explicit Tullius de officiis».

    3 - f. 160-182 v°: Cicero, De inuentione (famille des integri).

    pas de titre.

    f. 182 v°-206: Ps. Cicero, Rhetorica ad Herennium.

    division en 4 livres.

    à la fin: «EXPLICIT RHETORICA».

    f. 206 v° (add.): Vergilivs, Aeneis (extraits).

    texte: «Arma uirumque cano Troye qui primus ab oris

    Italiam fato proffugus Lauiniaque uenit» (I, 1-2).

    «Postquam introgressi coram data copia fandi» (I, 520).

Former owners

Formerly part of

Origin

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: Fabrizio Orsini de’ Rilli († 1826), dont l’ex-libris se lit au f. 206 v°: «Equitis Fabritii ex comitibus Orsini de Rillis»; le cardinal Borgia (cote 178); la congrégation De propaganda fide (cote M.V.33).

Notes

Data Source: Biblissima

Bibliography

    • C. Atzert, M. Tullii Ciceronis... De officiis..., Teubner, 1963, p. xxiii-xxiv
    • L. D. Reynolds, The Medieval Tradition of Seneca's Letters, Oxford, 1965, p. 72 et 109 (lui attribue une origine française)
    • M. Testard, Notes critiques sur le «De officiis» (Rev. ét. lat., 44, 1966, p. 230)
    • R. Badali, Sui codici dei «Paradoxa» di Cicerone (Riv. cult. class. e med., 10, 1968, p. 53), simple mention
    • J. Fohlen, Trois manuscrits parisiens des «Epistulae ad Lucilium» de Sénèque (Rev. hist. textes, 1, 1971, p. 80, 82), simples mentions.

Life cycle of this book

Data source