Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.1586

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q96511

Codicological aspects

  • Parch., XVe s., I + 95 ff. (f. 83v° et 95v° blancs), 254 x 170 mm. Aux f. 1 et 15, initiales d’or à «bianchi girari»; f. Iv° brève table du contenu contemporaine : «Buccolic [sic] Géorgie [sic] Iuuenilia».

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 2://Nec gemere aerea

    f. 1-51v°: Vergilivs, Opera.

    f. 1-14v°: Eclogae seu Bucolica.

    titre: «Publii Virgilii Maronis buccolicorum [...] prima egloga que dicitur Titirus Incipit».

    f. 14v°-51v°: Georgica (cum argumentis Ps. Ovidii I-IV).

    titre: «Publii Virgilii Maronis Georgicorum ad Mecenatem Liber primus incipit. Argumentum in primo».

    f. 51v°-53v°: Ps. Vergilivs, Moretum.

    titre: «Publii Virgilii Maronis Moreti liber incipit».

    f. 53v°: Anthol. lat. 261.

    titre: «Publii Virgilii Maronis disticon in balistam latronem».

    f. 54: Anthol. lat. 256; 257 (5 v.); 813.

    les 3 pièces se suivent sans séparation.

    f. 54-54v°: Ps. Vergilivs, Copa.

    titre: «Publii Virgilii Maronis liber Cope incipit».

    f. 54v°-55: Avsonivs, Eclogarum liber: IV, ΝΑΙ ΚΑΙ ΟΥ ΠΥΘΑΓΟΡΙΚΟΝ, seu Ps. Vergilivs, De Est et Non (Anthol. lat. 645).

    pas de titre.

    f. 55-55v°: Avsonivs, Eclogarum liber : III, De uiro bono, seu Ps. Vergilivs, Vir bonus (Anthol. lat. 644).

    pas de titre.

    f. 55v°-56v°: Ps. Avsonivs seu Ps. Vergilivs, De rosis nascentibus (Anthol. lat. 646).

    pas de titre.

    f. 56v°-57: Ps. Tibvllvs, Priapea (2).

    titre: «Publii Virgilii Maronis priapeie liber incipit».

    inc.: «Quid hoc noui est quid ira deum nuntiat...» (42 v. - éd. F. Vollmer, op. cit. infra, 1923, p. 71-73; F.W. Lenz, Albii Tibulli aliorumque Carminum libri tres, Leipzig, Teubner, 1937, p. 107-109).

    f. 57-64: Ps. Vergilivs, Culex.

    titre: «Publii Vergilii Maronis Culicis liber incipit».

    f. 64: Anthol. lat. 160 (4 v.).

    pas de titre.

    f. 64-67: Ps. Vergilivs, Dirae -Lydia.

    les deux pièces sont réunies.

    pas de titre.

    f. 67: Martialis, Epigrammata (extrait).

    pas de titre.

    inc.: «Si minimum [sic] fuerat tibi quatuor Helia dentes...» (I, 19-4 v.).

    f. 67v°-76v°: Priapea (I-LXXXI).

    titre: «Publii Virgilii Maronis Mantuani priapeie liber incipit».

    inc.: «CArminis incompti lusus...» (éd. F. Vollmer, op. cit. infra, p. 43-70; I. Cazzaniga, Carmina ludicra Romanorum, Peruigilium Veneris, Priapea, Turin, Paravia, 1959).

    ~ f. 76v°-77: ‹Versus Sibyllae de die iudicii›.

    inc.: «Iudicii signum tellus sudore madescet...» (cf. H. Walther, Initia carminum..., n° 9907).

    ~ f. 77: ‹Versus Sibyllae›.

    inc.: «PRimus ab ethereo proprio de numine natus...» (6 v. - cf. H. Walther, op. cit. supra, n° 14641).

    f. 77-77v°: Anthol. lat. 632.

    pas de titre.

    f. 77v°: Avsonivs, Eclogarum liber: V, De aetatibus animantium Hesiodon (Anthol. lat. 647).

    pas de titre.

    expl. incomplet: «... Cetera secreti nouit deus arbiter ęui» (v. 10).

    — Anthol. lat. 674a.

    pas de titre.

    f. 77v°-78: Ps. Ovidivs, Argumenta Aeneidos (praefatio).

    inc.: «virgilio [sic] magno quantum...» (10 v.).

    f. 78: Anthol. lat. 627.

    pas de titre.

    f. 78-79: Anthol. lat. 591-602.

    pas de titre.

    ~ f. 79-80: ‹Carmen›.

    inc.: «Pergama flere uolo...» (incomplet - cf. H. Walther, op. cit. supra, n° 13985).

    f. 80-80v°: Ps. Avsonivs seu Ps. Cato, Nomina Musarum (Anthol. lat. 664).

    pas de titre.

    f. 80v°: Anthol. lat. 392 et 393.

    pas de titres.

    inc. (392): «Et [sic] belli sonuere...».

    f. 80v°-81v°: Anthol. lat. 567-578.

    titre: «Descriptio temporum et primo ueris».

    on a copié successivement, en 4 pièces de 13 vers, tous les premiers vers, puis tous les v. 2, 3 et 4 des 13 poèmes.

    inc.: VErque nouum stabat circumflorente corona

    Vere sinum tellus aperit floresque ministrat...».

    f. 81v°-82: Anthol. lat. 507-518.

    titre: «Epitaphia plura composita a diuersis pro Virgilio».

    inc.: «Eltiron [sic]...».

    f. 82-82v°: Anthol. lat. 555-566.

    pas de titre.

    f. 82v°-83: Anthol. lat. 242.

    titre: «Egerat [grattage] Virgilius cum Varrone antequam de Italia recessisset ut siquid sibi accederet Eneidam combureret// f. 83 //quod adimplere uolens et Cornelius Gallus hoc sentiens Cesari pro parte romanorum et totius orbis supplicauit ne comburerentur in hunc modum uidelicet».

    f. 83: Anthol. lat. 653 add.

    titre: «Valerius autem Martialis seu ut quidam dicunt Stultitius [sic] Cartaginensis ne Eneida combureretur in hunc modum alloquitur Cesarem».

    inc.: «Iusserat hec rapidis...».

    f. 84-94: Proba, Cento Vergilianus.

    pas de titre.

    inc. incomplet: «Non rastris hominum nullique obnoxia cure (v. 94).

    De opere tertie diei.

    TERtia lux gelidam...» (v. 95 - éd. C. Schenkl, op. cit. infra, 1888, p. 574-609).

    ~ f. 94: Isidorvs Hispalensis, De uiris illustribus (extrait -chap. 18: Vita Probae).

    titre: «Ysidorus de uiris illustribus libro quinto ait».

    inc.: «Proba uxor Adelphi proconsulis inter uiros ecclesiasticos...».

    expl.: «... opusculum inter apocriphas legitur» (éd. P.L. 83, col. 1093 A).

    f. 94v°-95: Anthol. lat. 672.

    pas de titre.

Former owners

Formerly part of

Origin

  • Origine: italienne, écritures humanistiques assez rondes (avec a cursif), autre main (écriture plus petite) aux f. 84-95.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: Minias (?) Pucci de Florence, fils d'Antonio d'après l'ex-libris du f. Iv°: «Iste liber est mei donni Miniatis Antonii Iacobi Iohannis Puccii de Fl‹orenti›a» (XVe s.), suivi d’un autre ex-libris gratté, sans doute antérieur, à peine lisible aux rayons ultra-violets: «Iste (?)... Fabrisi (?)...» (XVe s.); Angelo Colocci († 1549), év. de Nocera: le manuscrit qui figure dans l'inventaire de sa bibliothèque établi en 1558 est également décrit dans une liste complémentaire établie vers 1564-1566 par les Ranaldi.

Notes

Data Source: Biblissima

  • E. Pellegrin, F. Dolbeau, J. Fohlen, J.-Y. Tilliette, avec la coll. d'A. Marucchi et P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome III, 1re partie. Fonds Vatican latin, 224-2900, Paris, 1991, p. 163-165 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1991_cat_21_31)

Bibliography

    • C. Schenkl, Poetae christiani minores (Corpus script. eccles. lat. 16, 1) Vienne, 1888, p. 522 n. 1 (brève mention)
    • Ch. Plésent, Le Culex, poème pseudo-virgilien, édition critique et explicative, Paris, 1910, p. 19-20, 33 (brève mention)
    • F. Vollmer, Poetae latini minores, II, 2, Teubner, 1923, p. 40 (brève mention)
    • S. Lattès, Recherches sur la bibliothèque..., 1931, p. 326, 342, (brèves mentions)
    • R. Giomini, Appendix Vergiliana, Florence, 1953, p. XX (brève mention).

Life cycle of this book

Data source