Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.1687

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q96609

Codicological aspects

  • Papier (filigrane var. Briquet 2667 ou 2669 ?), XVe s., I + 184 ff. (+ f. 46bis; le f. 174 est numéroté 178 par erreur; ancienne foliotation en chiffres romains au verso en haut à gauche des ff., depuis Iv° = 1 jusqu’à CLXXXVI = 184v°), 288 x 210 mm. Quelques brèves gloses éparses, certaines en grec (f. 5, 7v°), de plusieurs mains du XVe s.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 2: //usque ad noctem

    f. I (add. du XVe s.): ‹Sententiae›.

    1) texte; «Lento enim gradu ad uindictam diuina procedit ira Tarditatemque suplicii grauitate compensat» (Valerivs Maximvs, Facta et dicta memorabilia, I, 1, Extr. §3 fin).

    2) «Nichil tam utilius est ad temperantiam omnium rerum sicut frequens cogitacio breuis eui» (Seneca, Epistulae ad Lucilium, ep. 114, 27, var.).

    (suivi de deux lignes en grec).

    3) «Si uis uincere disce pati quia Paciencia uincit» (non identifié).

    f. 1-184v°: Cicero, Epistulae ad familiares (I-XVI).

    les livres ont un titre mais pas de numéros, sauf en titres courants en chiffres romains.

    titre f. 11v°, à la fin du liv. I: «Marci Tullii Ciceronis Epistolarvm ad Pvblium Lentulum libeR Explicit. iNcipit eivsdem Ad consulem Curionem feliciter».

    depuis le livre II chaque livre est précédé d'une table des lettres avec noms des destinataires et incipit.

    f. 85v°-91, transposition des ep. 2, 1 à 9, 3 du liv. VIII après l'ep. 15 du liv. IX.

    f. 91: «... puto etiam sui illam spem» (VIII, 9, 3).

    suivi de: «aut in tecto uitii cetera michi probabuntur» (IX, 15 fin - cf. supra, Vat. lat. 1685).

    à la fin. «Marci Tvllii Ciceronis Epistolarum Ad TyroNEM Explicit FEliciteR».

Former owners

Formerly part of

Origin

  • Origine: italienne, (du Nord ?), écriture humanistique cursive anguleuse serrée et peu soignée.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: Agapitus Grillus acheta le manuscrit à Famagouste (Chypre), ex-libris au f. Iv°: «Liber epistollarum [sic] Marci Tullii Ciceronis mei Agabiti (?) Grilli / Emptum Famaguste precio ducatorum ‹decem›» (XVe s.), son nom a été raturé et remplacé au-dessus par celui de «Karoli Gilgli» (Gigli, cf. infra, Vat. lat. 1746 et 4602), on lit aussi en haut du f. I: «CAROLI», et plus bas à l'envers: «Karole Zili»; puis sans doute son fils Giovanni, f. I en bas «Giovanni di Καρωλη»; le manuscrit a été acquis par la Bibliothèque Vaticane entre 1550 et 1590.

Notes

Data Source: Biblissima

  • E. Pellegrin, F. Dolbeau, J. Fohlen, J.-Y. Tilliette, avec la coll. d'A. Marucchi et P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome III, 1re partie. Fonds Vatican latin, 224-2900, Paris, 1991, p. 301 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1991_cat_21_31)

Life cycle of this book

Data source