Carpentras. Bibliothèque inguimbertine, Ms. 361

Codicological aspects

  • Papier (filigrane Briquet 6269 : Venise, 1454), XVe s. (milieu), I (parch.) + 143 ff. + 1 f. (parch.) (+ f. 84 bis ; f. 40-40 v° et 143-143 v° blancs ; les f. I et [144] sont des feuillets de garde du XIIe s. remployés en travers et écrits sur 2 col.), 290 X 220 mm., just. : 195 X 123 mm., 30 long. lignes, réglure à la pointe sèche. Cahiers : 1-1410, 154, signés A-O à la fin de chaque cahier et aussi sur le 1er feuillet de chaque cahier suivant à partir du f. 31, sans réclames. Au f. 1, initiale d’or ; au f. 41, initiale rouge filigranée avec encadrement mauve et fond quadrillé de petits carreaux décorés de rosaces rouges, bleues, vertes et mauves ; au f. 74, initiale filigranée rouge et bleue avec encadrement rouge sur fond mauve à dessins blancs, autres initiales rubriquées, titres et souscriptions finales en capitales rubriqués. Quelques gloses marginales de la fin du XVe s. en écriture humanistique italienne cursive aux f. 41-108 v° seulement. Reliure ancienne sur ais de bois nus avec trace de deux fermoirs cloutés, attaches aux ais par des lanières cloutées, dos à trois nerfs recouvert récemment de parchemin avec titre à l’encre : « Catullus ».

    inc. : « loquente saepe sibilum... » (f. 2).

    expl. : «... iam diximus illum » (f. 141 v°).

    : « Sic merda est... » (f. 142).

    (Source : Persée - DER-IRHT, XLI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XLI

  • f. 1-39 v° : CATVLLVS, Carmina.

    titre : « CATVLLI VERONENSIS LIBER.I. INCIPIT AD CORNELIVM ».

    ordre des Carmina : 1-24, 49-62, 25-48, 63-116.

    f. 39 v° : ‹BENEVENVTVS CAMPESANVS, Epigramma de resurrectione Catulli›.

    inc. : « Ad patriam uenio longis erroribus exul... » (6 v. — éd. M. Schuster, Catulli Veronensis liber, Teubner, 1949, p. 100; B. L. Ullman, The transmission of the text of Catullus (Studi in onore di L. Castiglioni), Florence, 1960, p. 1036; cf. H. Walther, Initia carminum, n° 413).

    f. 41-73 v° : TIBVLLVS, Elegiae.

    titres et subdivisions en livres laissés en blanc, sauf I, 4.

    ordre des livres : I f. 41-54 v°, II f. 54 v°-61 v°, III f. 62-73 v°.

    (gloses) inc. f. 41 marge droite : « Priapus uir fuit ex Lampsaco urbe Elesponti...» (I, 1, 18).

    f. 45 v°, titre : « Ad Priapeum de amoribus puerorum et execratur petentes pecuniam pro uenere » (I, 4).

    f. 67, III, 6 suivie de III, 18, 1.

    (gloses) expl. f. 68 v° marge gauche : «... a qua magna cum difficultate discessit » (III, 7, 77).

    à la fin : « FINIS TIBVLLI ».

    f. 74-141 : PROPERTIVS, Elegiae.

    division en quatre livres et titres rubriqués pour chaque élégie.

    titre : « Titi Propertii nautae elegiarum liber primus incipit. AD CINTHIAM ».

    ordre des livres : I f. 74-85, II f. 85-108, III f. 108-125, IV f. 125-141.

    (gloses) inc. f. 75 marge droite : « Hippodamia fuit Oenomi regis filia formosissima...» (I, 2, 20).

    (gloses) expl. f. 108 v° marge gauche : «... Pegasides muse a monte Pegaseo ubi habitant » (III, 1, 19).

    ~ f. 141 v°-142 : ‹ANTONIVS RAVDENSIS, Meretrices Papienses ad Mediolanenses (extrait)›.

    inc. : « Plaudite lenones mertrices [sic] plaudite uester... » (cf. H. Walther, Initia carminum n° 14164).

    expl. incomplet : «... Sic merda est uano quam bene iuncta suo » (v. 30).

Text in this manuscript

Data Source: Initiale

Illuminations and decoration

Former owner

Formerly part of

Origin

  • Origine : italienne, probablement vénitienne d’après l’écriture humanistique ronde, le filigrane et la décoration.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XLI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XLI

  • Possesseur : Marco Donato, juriste et avocat vénitien, d’après l’ex-libris du f. [144] : « Marci Donati iurisconsulti patricii Veneti » (XVe s.).

Notes

Data Source: Biblissima

Data Source: Initiale

  • F. 41-73v : Tibulle, 'Divitias alius fulvo sibi congerat auro...' ; f. 74-109v : 'Sexti Propertii elegiarum liber primus incipit. Ad Tullum'. Seuls textes ornés de cet ouvrage hétérogène.

Bibliography

    • Cat. gén., 34, Paris, 1901, p. 172-173
    • M. Zacari, Ricerche sulla tradizione manoscritta di Catullo (Bollettino del Comitato per la preparazione della edizione nazionale dei classici greci e latini, n. s., 1958, p. 84)
    • D. F. S. Thomson, Catullus. A critical edition, Chapell Hill, 1978, p. 44 et 45 n° 12
    • J. L. Butrica, The manuscript Tradition of Propertius (Phoenix. Supplementary vol. 17), Toronto, 1984, p. 98-100 et 214-215 n° 13.
  • L. DUHAMEL, Carpentras (CGM 34), Manuscrits 1-1720, 1901 (Catalogue général des manuscrits des bibliothèques publiques de France)

Life cycle of this book

Data sources