Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3214

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q63272

  • Attested titles :
    • Gerardus Iterii
    • Gesta Pilati
    • Hugo de Sancto Victore
    • S. Gregorius Magnus
    • Vincentius Bellovacensis
  • Other Form of the Shelfmark :
    • Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3214
    • Paris. BnF, Latin 3214
  • Held at : Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
  • Languages : Latin
  • Author : Vincent de Beauvais (1190?-1264) | Hugues de Saint-Victor (1096?-1141) | Grégoire I (pape, 0540?-0604) | Origène (0185?-0254?)
  • Date of Origin :
  • Support Material : Vélin.
  • Composition :
    • 190 ff. et f. 131bis à 2 colonnes.
  • Format :
    • 310 × 225 mm.
  • Codicological details :
    • « per manum magistri Johannis Anglici de pontificatu Lincolniensi in anno Domini millesimo CCC° tricesimo secundo » (122v). Initiales violettes et rouges à filigranes et à antennes ; rubriques ; titres courants en couleurs du f. 140 au f. 190. — Réclames (souvent ornées de dessins à la plume) à chaque cahier. Mentions de scribe, de la même main : « Ite procul laici, non est locus vester issi || sed stabunt issi qui sunt altaris amici » (139v) ; « Qui scripsit scribat semper, cum Domino vivat » (190). Notes marg. et corrections contemp. — Foliotation ancienne. — Au f. (de garde) Iv, table des traités contenus dans le ms., d'une autre main, écriture méridionale, et note : Detur pro precio CL s. » ; au bas du f. 149v, mention : « XVII letras » (XIVe s.). — Au f. 1, cote du XIVe s. : D inscrit dans un carré, et signature du XVe s. : « Petrus (?) Doto... (?) » semblable à celle qui se trouve au f. 1 du ms. Latin 3186.190 ff. et f. 131bis à 2 colonnes.310 × 225 mm.
  • Binding :
    • Reliure veau raciné, dos basane rouge au chiffre de Louis XVIII ; titre au dos : « Vincentius, De poenitentia etc. ».

Contents

Data Source: BnF Archives et manuscrits

  • F. 1-84v VINCENTIUS [BELLOVACENSIS] : « Liber fratris Vincentii de penitencia, totus ex dictis sacrorum doctorum collectus ». Prol. : « Quia peccantibus mortaliter post baptismum sola penitencia remedium est... — ... ipsum opusculum per CXCV. capitula. subjecta distinguere » (1) ; table des 195 chapitres (1-2v) ; « Omnis arbor que non facit fructum bonum... Ex duobus enim ecclesia constat... — ... que audiebat Marthe que ministrabat » (2v-84v) ; cf. Quétif-Echard, Script. Ord. Praed., I, 239-240.

    F. 85-96 [GERARDUS ITERII] « Liber Hugonis de Sancto Victore de institutione noviciorum ». Prol. : « Quia, fratres, largiente Domino, de vana conversatione... — ... vos instruamus » (85-85v) ; « Primum igitur scire debetis quod hanc viam... — ... bonitatem vero orate ut vobis det Deus. Amen » (publié sous le nom d'HUGUES DE SAINT-VICTOR dans P. L., CLXXVI, 925-952) ; cf. Hauréau, Not. et extr., XXIV2, 247 ; Les oeuvres d'Hugues de Saint-Victor, 116, 124.

    F. 96-97 HUGO DE SANCTO-VICTORE : « Hec sunt abstracta de libro arche Noe [mystice] Hugonis de Sancto-Victore. Sancta ecclesia in fidelibus suis... — ... carnis affliccio mactat. » (P. L., CLXXVI, 681-704, passim) ; cf. Hauréau, Les oeuvres d'H. de St.-V, 78-95.

    F. 97-122v De archa Noe morali libri IV : « Incipit liber primus de archa Noe pro archa sapientum, archa ecclesie pro archa matris gracie Hugonis de S. Victore... ». Prol. : « Cum sederem aliquando in conventu fratrum... — ... aut parum aut nichil proderit » (97-97v) ; « Inter amorem hujus mundi et amorem Dei... — ... in contemplacione veritatis » ; épilogue : « Breviter dicturus eram, sed fateor... — ... domum Dei in te edificatam esse leteris. » (122v) (P. L., CLXXVI, 617-680) ; cf. Hauréau, ibid.

    F. 122v-130 « Soliloquium Hugonis de S. Victore de arra anime. Loquar secreto anime mee... — ... hoc totis precordiis concupisco » (P. L., CLXXVI, 951-970) ; cf. Hauréau, ibid., 124-130.

    F. 130-131, 131bis-132v [PSEUDO-]ORIGENES : « Hic incipit omelia Originis [sic]. Maria stabat ad monumentum foris plorans. In presenti sollempnitate locuturus... — ... hoc dixit michi, est honor et gloria cum Patre et Spiritu sancto in secula seculorum. Amen » (éd. dans un recueil qui commence par : Zenonis Veronensissermones luculentissimi, Venetiis, 1508, in-4° , ff. n.c. 152v-157v.

    F. 132v-139v Gesta Pilati, Evangelii Nicodemi pars IIa : « Passio Domini nostri J. C. secundum hoc quod Pilatus a Judeis inquisivit et postea in libris suis scripsit et Romano regi transmisit. Quod inventum est in publicis codicibus pretorii Poncii Pilati, scriptum in anno IIII° ducentesimo secundo Olinpiandis... Annas autem et Cayphas et alii summi sacerdotes... — ... et omnia in nostris codicibus prenotabimus, quoniam ipsius est regnum et potestas in s. s. Amen » ; cf. F. Stegmüller, Repertorium Bibl. M. Ae???., I, 149, n° 179, 12 ; texte présentant des var. importantes par rapport à celui publié par Tischendorf, Evangelia apocr., 333-416.

    F. 140-190 S. GREGORIUS MAGNUS, Liber regulae pastoralis, divisé en 2 livres précédés chacun d'une table des chapitres : « Incipit liber primus pastoralis cure editus a b. Gregorio papa urbis Rome, ad b. Johannem Ravennatensem episcopum » (140-155v) ; l. II (156-190) (P. L., LXXVII, 13-128).

    F. 85-96. HUGO DE SANCTO VICTORE, De Institutione novitiorum ; cf. bibliographie du ms. Latin 3640, f. 50 et J. Ehlers, Hugo von St Viktor, Wiesbaden, 1973, 189.

Participants

Other participants

Provenance

Data Source: BnF Archives et manuscrits

  • Provient de la bibliothèque de Benoît XIII ; cf. Faucon, Librairie des Papes d'Avignon, II, p. 108-109, n° 511 et du collège de Foix à Toulouse ; cf. Delisle, Cab. des Mss, I, 508.

    Recueilli avec d'autres manuscrits de Benoît XIII par le cardinal Pierre de Foix qui le légua au Collège de Foix à Toulouse ; cf. Delisle, Cab. des mss., I, 503, n° 127 de la liste des mss. de ce collège envoyés à Colbert le 7 octobre 1680.

Subjects and themes

Data Source: BnF Archives et manuscrits

  • Annas autem et Caiphas et alii summi sacerdotes, Datan videlicet et Gamaliel...

    f. 132v

    [...] Ex duobus enim Ecclesia constat ut autem peccare nescias...

    f. 2v

    Ite procul laici, non est locus vester // Sed stabunt ISSI qui sunt altaris amici //...

    f. 139v

    Incipit du lemme biblique

    Maria stabat ad monumentum... (Joh. XX, 11).

    Incipit

    In praesenti sollemnitate locuturus auribus vestrae caritatis...

    f. 130

    Incipit du lemme biblique

    Omnis arbor quae non facit fructum... (Mt. VII, 19).

    Incipit

    Ex duobus enim Ecclesia constat ut autem peccare nescias...

    f. 2v

    Qui scripsit scribat semper cum Domino vivat //...

    f. 190

    Quia peccantibus mortaliter post baptismum sola paenitentia remedium est...

    f. 1

    Quod inventum est in publicis codicibus praetorii Pontii Pilati scriptum...

    f. 132v

    Respondens Joseph dixit ad principes sacerdotum Annae et Caiphae : Vere et juste admiramini...

    f. 137

    Sancta Ecclesia in fidelibus suis ab initio cepit et usque in finem...

    f. 96

    BIBLIA SACRA -- Apocrypha Novi Testamenti Evangelium Nicodemi, partes I (Gesta Pilati) et II
    COLBERT (Jean-Baptiste) -- Possesseur
    Cotes anciennes non identifiées -- En lettres
    DÉCORATION -- Initiales filigranées (XIIIe et XIVe s.)
    GREGORIUS Magnus I (s.), papa -- Regula pastoralis
    HUGO DE SANCTO VICTORE -- De Archa Noe morali
    HUGO DE SANCTO VICTORE -- De Archa Noe mystica. Excerpta
    HUGO DE SANCTO VICTORE -- De Institutione novitiorum
    HUGO DE SANCTO VICTORE -- Soliloquium de arrha animae
    JOHANNES RAVENNATENSIS ep. -- Traité à lui dédicacé
    Manuscrits -- Prix des manuscrits
    MARIA MAGDALENE (s.) -- Homilia Pseudo-Origenis
    ORIGENES -- Homilia de Maria Magdalene
    PETRUS (?) DOTO [... ?] -- Signature (XVe s.)
    PETRUS DE FUXO, card. -- Possesseur
    PETRUS DE LUNA (Benedictus XIII, antipapa) -- Possesseur
    Réclames ornées d'un encadrement à la plume
    Réclames ornées de dessins à la plume (feuillages, filigranes, grotesques)
    RELIURE -- Reliures au chiffre de Louis XVIII
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- De Sanctis et festis Maria Magdalene
    TOULOUSE (Haute-Garonne) -- Collège de Foix. Possesseur
    Vers anonymes latins -- Colophons
    VINCENTIUS BELLOVACENSIS -- De Paenitentia

Data source