Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Barb.lat.135

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q85498

Codicological aspects

  • Papier, deux parties anciennement réunies d’après l’ancienne foliotation: 1) f. 1-18 (filigrane var. Briquet 7327: Pistoie et Lucques, 1329-1334), XIVe s. (a. 1340). Gloses marginales et interlinéaires de la main du copiste; 2) f. 19-32 (filigrane: char, manque dans Briquet), XVe s., II + 32 ff. + 1 f. blanc (f. 15 v° et 18 v° blancs, ancienne foliotation de 55 à 86), 290 X 218 mm.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • 1 - f. 1-15: Stativs, Achilleis.

    division en 5 livres.

    titre: «Statii Papiniani Sursuli Achilleidos liber primus incipit».

    (gloses) inc. f. 1 en marge: «Achilles fuit filius Pellei, Peleus filius Eaci, Eacus filius Iouis...».

    à la fin: «Explicit Quintus et ultimus liber Statii Papiniani Sursuli Tholosanensis Achilleidos. Deo gratias referamus. Amen».

    f. 16-18: Compendium Statii Achilleidos.

    (Vita) titre en marge: «STATII uita».

    inc.: «HOC ex ordine rectius puto, ut priusquam ad libelli presentis expedictionem...».

    expl. f. 17: «... ad libri ergo exponendam materiam transitus fiat».

    (Summaria) inc.: «Summarie Statius in hoc libro quem in quinque libellos siue tractatus diuisit...».

    expl.: «... sub Chyrone magistro narrantis succinte conclusis liber quintus et ultimus explicatur».

    suivi d’une note rubriquée: «Habes pollicitam libelli presentis intentionem, summa nam que libet compendiose narrata tibi tamen aperiet intellectum» (éd. C. Jeudy et Y.-F. Riou, op. cit. infra, p. 161-166).

    2 - f. 19-30: Avsonivs, Opuscula.

    f. 19-22: Cento nuptialis.

    titre: «Incipit Cento nuptialis uiri clarissimi Ausonii» (éd. R. Peiper, Teubner, 1886, p. 206-219).

    f. 22-22 v°: De Bissula (extraits).

    titre: «Incipit bissula» (ep. et nos 1, 3-6; op. cit., p. 114-117).

    f. 22 v°-24 v°: Griphus ternarii numeri.

    titre: «Incipit Cripus [sic] de Ternario Ausonii Cos. v.c. ad Simmacum» (op. cit., p. 196-205).

    f. 25-25 v°: Epigrammata de diuersis rebus (extraits).

    pas de titre.

    inc.: «‹P›Hoebe potens numeri prarpes [sic] tritonias bellis...» (epigr. 26; 25, 6-8; 27-30 - op. cit., p. 320-322).

    f. 25 v°: Epitaphia (extrait).

    titre: «In tumulo hominis felicis».

    expl.: «... Felix seu memini siue nihil memini» (epit. 31 - op. cit., p. 83).

    — Epigrammata de diuersis rebus (extrait).

    titre: «Exhortatio ad modestiam» (epigr. 2 - op. cit., p. 311).

    f. 25 v°-26: Libri de fastis conclusio (extraits).

    titre: «Consulari libro subiciendi quem Ausonius ex cunctis consulibus unum coegi gregorio pref.» (nos 1, 3, 4 - op. cit. p. 194-195).

    f. 26-27 v°: Epigrammata de diuersis rebus (extraits).

    titre: «Ad fontem Danuuii iussu Valentiani [sic] Augusti» (epigr. 31, 3, 33, 34, 38-41 - op. cit. p. 322-323, 311-312, 324-325 et 326-328).

    f. 27 v°: Epitaphia (extrait).

    pas de titre (epit. 35 - op. cit., p. 85).

    f. 27 v°-30: Epigrammata de diuersis rebus (extraits).

    titre: «In statuam rhetoris Rufi semiuiri et elinguis» (epigr. 9, 7, 12, 13, 8, 61, 10, 11, 63, 52, 64-75, 48, 32, 101, 99, 100, 97, 102-105, 79, 24, 14, 59, 94, 60, 88, 90 - op. cit., p. 313-350).

    f. 30-32: Priapea (I-XIX).

    pas de titre.

    inc.: «Carmen incompti lusus lecture procaces...».

    expl.: «... Priuignum quoque sed mouere Phaedrae» (éd. F. Vollmer, Poetae latini minores, II, 2, Teubner, 1923, p. 43-49 et I. Cazzaniga, Carmina ludicra Romanorum. Peruigilium Veneris, Priapea, Turin, Paravia, 1959).

    ~ f. 32: ‹Carmina›.

    1) «Sepe Vulcano lintea ueste exiens Priapus

    Nimirum ingens ostendit nemus

    Dum latum capere linteum non potest».

    2) «Queritet lactea ubera patris Veneris filia

    Postea gnatis ubera plena leta parabit».

    — Gellivs, Noctes Atticae (extrait).

    titre: «Ex libro VIII [sic] Auli Gellii».

    inc.: «Vulgo et scriptum et creditum est...».

    expl.: «... alias digitis pelli alias sonare» (IX, 7).

    — Vita Ciceronis (extrait).

    pas de titre.

    inc.: «Tullius in iocandi genere ualde facetus fuit...».

    expl.: «... dimidius est maior quam totus» (cf. Macrobivs, Saturnalia, II, 3, 3-4; pour le texte de la Vita Ciceronis, cf. infra, Chigi H. VI. 187, f. 157-160 v°).

    f. 32 v°: Florvs, Epitoma de Tito Liuio (extrait).

    pas de titre.

    inc.: «Catilinam luxuria primum quantum hinc conflata egestas rei familiaris...».

    expl.: «... pulcherrima morte si pro patria sic concidisset» (II, 12 = IV, 1).

    — Vegetivs, Epitoma rei militaris (extrait).

    pas de titre.

    inc.: «Directa acies solum hoc agere debet aut petere...» (III, 17).

    expl.: «... ex plurimis uel plenitudo fidei deesset in paruis» (III, début).

Participants

Former owner

Formerly part of

Origin

  • Origine: 1 -italienne, écriture gothique arrondie, copié à Pise en 1340 par Benvenuto Casini, notaire de Todi, qui signe au f. 15: «Iste Statius est ser Benvenuti ser Casini notarii de Tuderto qui fuit scriptus per eum in ciuitate Pisana ipso existente ibidem officiali ad portam Sancti Marci sub annis Domini M. IIIC. XL».

    2 -italienne, écriture humanistique cursive. Au f. 32, en marge, notes de la main du copiste: «Ioannes Petrus Lauentinus .IIa. die Junii incipiet Titi Liuii decadem de .II°. bello punico in auditorio suo hora post diuina officia .XXa», et en dessous: «Reuerendissimo in Christo patri et domino d. Iacobo tituli sancti Crisogoni presbitero cardinali domino suo colendissimo». Ce manuscrit formait la dernière partie du ms. Barb. lat. 330 (Iohannes Boccacivs, De montibus...), XVe s., 54 ff. qui portait le même n° antico: 815.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseur: le cardinal Barberini (n° antico 815).

Notes

Data Source: Biblissima

Bibliography

    • C. Schenkl, D. Magni Ausonii opuscula, (M.G.H., Auct. antiq., 5, 2) Berlin, 1883, p. xxvii sous la cote 815
    • R. Peiper, Decimi Magni Ausonii Burdigalensis opuscula, Leipzig, Teubner, 1886, p. lxxvii (sous la cote 815)
    • R. D. Sweeney, Prolegomena to an edition of the Scholia to Statius (Mnemosyne, Suppl. 8), Leyde 1969, p. 44 (brève mention)
    • C. Jeudy et Y.-F. Riou, L’Achilléide de Stace au Moyen Age: Abrégés et Arguments (Rev. hist. textes, 4, 1974, p. 154-255).

Life cycle of this book

Data source