Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 11624

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q59203

  • Attested title :
    • Ambrosius Mediolanensis, Opera — Ambrosius Autpertus, Libellus de conflictu vitiorum atque virtutum.
  • Other Form of the Shelfmark :
    • Département des manuscrits, Latin, 11624
    • Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 11624
    • Paris. BnF, Latin 11624
  • Held at : Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
  • Date of Origin :
  • Place of Origin :
  • Script :
    • Écriture minuscule caroline de plusieurs mains.
  • Decoration :
    • Au f. 143r, représentation de saint Ambroise, dessiné à l’encre et laissé en réserve.
      Initiales décorées à rinceaux, avec éléments humains ou animales, colorées en rouge, vert, argent et bleu : f. 1ra Tantum (9 lignes) ; f. 6va Diem (6 lignes) ; f. 9rb Dies (8 lignes) ; f. 11vb Discedente (7 lignes) ; f. 17rb Qui (8 lignes) ; f. 22ra Vestita (8 lignes, historiée : le Christ assis bénissant) ; f. 31vb Sextus (9 lignes) ; f. 40rb Et (6 lignes) ; f. 50va De (6 lignes) ; f. 65ra Non (6 lignes) ; f. 79ra Superiori (7 lignes) ; f. 87ra David (6 lignes) ; f. 94vb De (11 lignes, historiée : le Christ assis bénissant) ; f. 97vb De (8 lignes) ; f. 103rb Sicut (7 lignes) ; f. 104vb Nabuthe (6 lignes, anthropomorphe) ; f. 110va Apostolica (7 lignes) ; f. 115ra Apologiam (8 lignes) ; f. 122va Mirum (7 lignes) ; f. 125rb Sanctorum (10 lignes) ; f. 132rb Primum (20 lignes) ; f. 138ra Deduximus (14 lignes) ; f. 143va Superiori (14 lignes).
      Initiales de couleur à l’encre rouge et bleue claire ; rubriques à l’encre rouge et bleue. Premiers mots de chaque texte en lettres capitales, à l’encre brune.
  • Support Material : Parchemin.
  • Composition :
    • 155 ff., précédés et suivis d’une garde en parchemin moderne.
  • Dimensions :
    • 445 x 313 mm (justif. 335 x 240 mm).
  • Codicological details :
    • 21 cahiers s’ouvrant sur le côté poil, tous quaternions sauf les cahiers 19 (f. 145-146, un bifeuillet factice), 20 (f. 147-152, un quaternion manquant des deux derniers feuillets) et 21 (f. 153-155, un binion manquant du dernier feuillet). Signature des cahiers ajoutée en chiffres romains à l’encre brune dans la marge inférieure de la dernière page des cahiers 1-2, 4-10, 12-16 (signés II-III, V-XI, XIII-XVII). Foliotation moderne en chiffres arabes à l’encre noire dans la marge supérieure externe du recto.
    • France (Saint-Bénigne de Dijon)155 ff., précédés et suivis d’une garde en parchemin moderne445 x 313 mm (justif. 335 x 240 mm).
  • Ruling :
    • Réglure à la pointe sèche sur le côté poil, Rand « new style » (Muzerelle 2-2-111/0/2-2/JJ) ; 43 lignes sur deux colonnes.
  • Binding :
    • Reliure de conservation réalisée en 2017 sur ais de bois en veau tanné à l’alun ; dos à six nerfs ; contre-gardes et gardes en parchemin moderne.
      Défets de reliure : demi-reliure en veau fauve, plats en carton couvert de papier moucheté ; dos décoré par des poinçons avec titre sur étiquette rouge : « S. Ambrosii Opera quaedam mss. Lat. IX saec. ». Contre-gardes et gardes en papier.
  • Stamp :
    • Aux f. 1r et 155v estampille de la « Bibliothèque Nationale » identique au modèle Josserand-Bruno n° 17 (1792-1802).

IIIF collection

IIIF Manifests in this collection

Digitization type not specified

Full digitisation

Contents

Data Source: BnF Archives et manuscrits

  • F. 1ra-40rb : Ambrosius Mediolanensis, Hexameron, inc. « Tantum ne opinionis adsumpsisse homines… », expl. « … Ipse enim requievit qui fecit, cui est honor gloria… » (CPL 123 ; éd. C. Schenkl, 1897, CSEL 32,1, p. 3-231).
    F. 40rb-50va : Ambrosius Mediolanensis, De paradiso, inc. « Et plantavit Deus paradisum… », expl. « … ea que sunt spiritalia » (CPL 124 ; éd. C. Schenkl, 1897, CSEL 32,1, p. 263-336).
    F. 50va-61va : Ambrosius Mediolanensis, De Cain et Abel, inc. « De paradiso in superioribus pro captu… », expl. « … nisi eum prematura pena rapuisset » (CPL 125 ; éd. C. Schenkl, 1897, CSEL 32,1, p. 339-409).
    F. 61va-64vb (addition) : Passio sanctorum Nazarii et Celsi : f. 61va-b Prologus, inc. « Virtutum laudes et belli gloriosa certamina… », expl. « …studium inferamus » ; f. 61vb- Passio, inc. « Beatus igitur Nazarius genitus… », expl. « … secum gaudia reportare cognoscant, prestante… » (BHL 6039).
    F. 65ra-94vb : Ambrosius Mediolanensis, De officiis ministrorum, inc. « Non arrogans videri arbitror… », expl. « … plurimum instructionis conferat » (CPL 144 ; éd. M. Testard, 2000, CCSL 15).
    F. 94vb-97vb : Ambrosius Mediolanensis, De mysteriis, inc. « De moralibus cotidianum sermonem habuimus… », expl. « … veritatem regenerationis operetur, amen » (CPL 155 ; éd O. Faller, 1955, CSEL 73, p. 89-116).
    F. 97vb-104va : Ambrosius Mediolanensis (?), De sacramentis, inc. « De sacramentis quae accepistis… », expl. « …ad premia virtutum pervenire possitis, per dominum… » (CPL 154 M ; éd. O. Faller, 1955, CSEL 73, p. 15-85).
    F. 104vb-110va : Ambrosius Mediolanensis, De Nabuthae, inc. « Nabuthae historia tempore vetus est… », expl. « … promissa accipere mereamur » (CPL 138 ; éd. C. Schenkl, 1897, CSEL 32,2, p. 469-516).
    F. 110va-114vb : Ambrosius Autpertus, Libellus de conflictu vitiorum atque virtutum, 1-26, inc. « Apostolica vox clamat per orbem… », expl. « … inanes efficiat » (éd. R. Weber, 1979, CCCM 27B, p. 909-931).
    F. 115ra-122rb : Ambrosius Mediolanensis, De apologia prophetae David, inc. « Apologiam prophetae David presenti… », expl. « … ut Christi sibi gratiam mercarentur, cuie st honor… » (CPL 135 ; éd. C. Schenkl, 1897, CSEL 32,2, p. 299-355).
    F. 122va-124ra : Gregorius Illiberitanus (?), De Salomone, inc. « Mirum satis est dilectissimi fratres, quod in hoc capitulo… », expl. « … dicit se nihil mali fecisse » (CPL 555 ; éd. V. Bulhart, 1967, CCSL 69, p. 253-259).
    F. 124rb-125rb : Ambrosius Mediolanensis, De Spiritu Sancto, I, 1-16, inc. « Hieroboal cum sub arbore… », expl. « … illaesis possimus calcare vestigiis » (CPL 151 ; éd. O. Faller, 1964, CSEL 79).
    F. 125rb-132rb : Ambrosius Mediolanensis, De Ioseph, inc. « Sanctorum vita ceteris norma vivendi est… », expl. « … audite Israhel patrem vestrum » (CPL 131 ; éd. C. Schenkl, 1897, CSEL 32,2, p. 73-122).
    F. 132rb-137ra : Ambrosius Mediolanensis, De patriarchis, inc. « Primum omnium quantam discimus parentibus… », expl. « … ego plantavi, Apollo rigavit » (CPL 132 ; éd. C. Schenkl, 1897, CSEL 32,2, p. 125-160).
    F. 137v : blanc.
    F. 138ra-152vb : Ambrosius Mediolanensis, De excessu fratris sui Satyri, inc. « Deduximus fratres karissimi hostiam meam… », expl. « … mortem iam timere nequeamus » (CPL 157 ; éd. O. Faller, 1955, CSEL 73, p. 209-325).
    F. 153ra-155va (addition, XIIe siècle) : Passio sancti Thomae apostoli : f. 153ra : Prologus, inc. « Beatus Thomas cum reliquis discipulis… », expl. « …et ecclesiam roboraret », f. 153ra-155va : Passio, inc. « Igitur cum saepe a domino commoneretur… », expl. « … et factum est gaudium magnum inter fratres » (BHL 8140).

    Isidorus Hispalensis, De ortu et obitu patrum (CPL 1191), excerpta :
    F. 155va : LXVIII, inc. « Symon Petrus filius Iohannis frater Andreae… », expl. « …ad orientalem plagam » (PL 83, 149-150).
    F. 155va-b : LXIX, inc. « Paulus qui ante Saulus apostolus gentium… », expl. « …contra orientalem plagam » (PL 83, 150).
    F. 155vb : LXXII, inc. « Iohannes apostolus et evangelista… », expl. « … ad superiora pulvis ebulliat » (PL 83, 151-152).

Texts in this manuscript

Data Source: Mandragore

Illuminations and decoration

Participants

Former owners

Formerly part of

Provenance

Data Source: BnF Archives et manuscrits

  • Le manuscrit a été produit à l’abbaye Saint-Bénigne de Dijon ; il figure dans l’inventaire de cette abbaye du XIe siècle (ms. Dijon, Bib mun., 51, f. 227v : « Volumen I exameron Ambrosii in quo multi libri eius ») ; il a appartenu ensuite à l’abbaye Saint-Germain-des-Prés (cf. cote ancienne au f. 1r, « N. 48 »), et entra dans la Bibliothèque Nationale avec d’autres manuscrits de Saint-Germain, entre décembre 1795 et février 1796.
    Cote ancienne non identifiée au f. 1r, « 86 ».

    Ms. restauré en 2017 grâce au mécénat de la Fondation Polonsky (dossier BnF 2018-042228-01).

Life cycle of this book

Data sources