Avranches. Bibliothèque municipale Edouard Le Héricher, Ms. 81

Codicological aspects

  • Parch., XIIe s., I + 112 ff. (au f. 1, essai de plume ; les f. 1 et 112 servent de feuillets de garde et font partie du manuscrit), 227 X 155 mm., just. 168 X 105 mm. 27 long lignes, réglure à la pointe sèche. Cahiers : 1-148, signés III, V-IX, XI-XIIII en marge inf. du premier feuillet de chaque cahier, sans réclames, quelques notae. Table ancienne au f. 1 v° ; manuscrit entaché et rongé par l’humidité.

    inc. : « sed non erat... » (f. 3).

    expl. : «... post baptismum committimus » (f. 110 v°).

    : Nemo se circumueniat... » (f. 111).

    (Source : Persée - DER-IRHT, XLI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XLI

  • ~ f. 2-84 : AVGVSTINVS, In Iohannis epistulam ad Parthos (Clavis n° 279).

    à la fin : « Explicit tractatus sancti Augustini episcopi » et en marge, add. contempor. : « Expliciunt tractatus decem Sancti Augustini super epistolam Iohannis Apostoli ».

    ~ f. 84-85 v° : ‹Ps. FAVSTVS REGIENSIS›, Sermo de resurrectione Domini (Clavis n° 966).

    titre : « Sermo honorandi patris Aurelii Augustini in sanctissima sollempnitate pasche legendus » (éd. d’après ce manuscrit, F. Ravaisson, Rapports au ministre de l'Instruction publique sur les bibliothèques des départements de l’Ouest, suivis de pièces inédites, Paris, Joubert, 1841, p. 318-320).

    ~ f. 85 v°-89 v° : Ps. AVGVSTINVS, Sermones (Clavis n° 372).

    f. 85 v°-87 : Sermo IV de resurrectione Domini (sermo 85).

    titre : « Sermo inlustrissimi doctoris sancti Augustini de resurrectione Domini nostri Ihesu Christi dedicatus » (éd. d’après ce manuscrit, F. Ravaisson, op. cit., p. 321-323).

    f. 87-88 : Sermo : « Deus rex noster... » (Sermo 74).

    titre : « Item omelia Augustini episcopi de sancta Pascha ».

    f. 88-89 v° : Sermo : « Passio uobis recitata... » (Sermo 79).

    titre : « Item sermo sancti ac reuerentissimi patris Augustini de Pascha pretiosa celebritate ».

    ~ f. 89 v°-109 v° : ALCVINVS, De uirtutibus et uitiis.

    titre : « In hoc codice continentur sententiae ordinatae per Albinum magistrum ad Widonem comitem ».

    expl. incomplet : «... Dei gloriam perpetualiter possidere dignus efficietur » (chap. 35 — P. L., 101, col. 638).

    ~ f. 109 v°-110 v° : Ps. AVGVSTINVS, Sermones ad fratres in eremo commorantes : sermo LXVIII (Clavis n° 1225).

    titre effacé.

    ~ f. 110 v°-111 v° : ‹Ps. AVGVSTINVS› Sermo : « De peccatis que... ».

    titre : « De peccatis que post baptismum committimus ».

    inc. f. 111 (taché) : « Nemo se circumueniat, fratres, quia omnis homo... ».

    expl. (incomplet?) : «... contra Dei praecepta fecimus defleamus et emendemus. Amen ».

    f. 111 v°-112 v° : (add. de plusieurs mains du XVe s.).

    ~ — Sententia.

    « Non est consilium quod fit in ore trium » (cf. H. Walther, Proverbia, n° 17548).

    ~ — ‹GREGORIVS MAGNVS›, Moralia in Iob (Clavis n° 1708, extrait).

    « Neque enim ualde laudabile bonum esse cum bonis... bonum etiam inter malos extitisse » (I, chap. 1 — P. L., 76, col. 529).

    ~ — ‹Biblia›.

    « Omni custodia serua cor tuum » (Prov. 4. 23).

    — ‹ Textus›.

    « Vniuerse pecunie naufragium feci in mari / bene habet quod ipse unius nobis enatasti / praestat pecunie iacturam facere quam uite / leuius est dispendium pecunie quam fame / Si non est quod edas est quod esurias tamen nemo sit esuriendo satur / Istam petulantiam te facile dedocebo / Multa in me contulisti beneficia est mihi bone fidei / ».

    — ‹HORATIVS, De arte poetica› (extrait).

    « Multa renascentur que iam cecidere » (v. 70 — cf. H. Walther, Proverbia, n° 15417).

    — ‹TERENTIVS, Comoediae (extrait).

    « Omnium rerum uicitudo [sic] est » (Eunuchus, v. 276 — cf. H. Walther, Proverbia, n° 20263 b) (ces deux citations sont emboîtées et suivent sans séparation ce qui précède).

    Le texte continue (autre main).

    « Arathostenes ait : Vniuersium orbem in circuitu habere 25200 stadia hoc est 17298 lieux 72000 stadia 3642 leucas 1000 stadia ualent 102 lieux et demye 7000 stadia 495 leucas ».

    ~ f. 112-112 v° : ‹Biblia› (extraits parmi lesquels).

    1) « (effacé) Dominum Deum Domine refugium factus es nobis a generatione in genera‹tionem› (. Ps. 89, 1-2).

    2) « Omnis qui non credit qu‹oniam› Ihesus sit Christus non ‹ui›uat qua propter ex Deo natus est » (I, Iohan, V, 1, répété en partie quelques lignes après).

    3) « Qui se humiliat exaltabitur qui se exultat humiliabitur » (Luc. 14, 11 ; 18, 14).

Former owner

Formerly part of

Origin

  • Origine : nord-ouest de la France, abbaye du Mont-Saint-Michel vraisemblablement ; additions d’une écriture semi-cursive en arrondie certaines gardant quelques traits de l’écriture de chancellerie.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XLI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XLI

  • Possesseur : abbaye du Mont-Saint-Michel d’après les cotes « A 7 » (f. 1) de Le Michel et « n° 139 » (f. 1 v°) de Montfaucon ; au f. I v° et 2, ex-libris d’une main récente : « Ex monasterio Sancti Michaelis in periculo maris » ; autres ex-libris aux f. I v°, 2, 84, 89 v°, 112 : « Ex Bibliotheca Abricense ».

Notes

Data Source: Biblissima

Bibliography

    • Cat. gén., in-4°, 4, Paris, 1872, p. 464-465 ; in-8°, 10, Paris, 1889, p. 36-37
    • G. Nortier Les bibliothèques médiévales des abbayes bénédictines de Normandie, Caen, 1966, p. [70] n. 55, [85], [89] et [194].

Life cycle of this book

Data source