Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.1611

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q96536

  • Other Form of the Shelfmark :
    • Vat. lat. 1611
    • Bibliothèque vaticane, Vat. lat. 1611
    • Vatican. BAV, Vat.lat.1611
    • Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.1611
  • Held at : Vatican. Biblioteca apostolica vaticana
  • Date of Origin :
  • Place of Origin :

Codicological aspects

  • Papier (filigranes f. 1-84, 87-90, 93-98: var. Briquet 7686, Venise-Naples-Florence, etc., 1426-1435; f. 85-86, 91, 100 et 101-150: var. Briquet 15909, Naples, 1452; f. 151-220: var. Briquet 6277, Venise-Rome, 1460-1474), XVe s., 220 ff. (f. 94-100v°, 150-150v°, 178 sauf une note rubriquée et 220v° blancs), 204 x 147 mm. Recueil de 3 parties: 1) f. 1-100; 2) f. 101-150; 3) f. 151-220. Gloses marginales éparses de plusieurs mains contemporaines surtout aux f. 5-53. Les f. 151-160 (un quinion) sont à lire dans l’ordre suivant: 151, 154-155, 152-153, 158-159, 156-157, 160.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 2://Natureque decus

    1 - f. 1-94: Propertivs, Elegiae (ms. B de Hosius).

    titre: «Propertii Liber primus ad Cynthiam Amicam».

    (gloses) inc. f. 5 en marge: «Tullus in Asia consul iturus erat et uolebat Propertium secum iturum. Iste uero hoc denegabat...» (cf. I, 6, 1).

    2 - f. 101-141v°: Tibvllvs, Elegiae.

    division en 3 livres.

    titre: «Albius Tibullus eques Romanus elegiae Princeps».

    f. 133-133v°, l'El. III, 18 (= IV, 12) est copiée sans intervalle après l'El. III, 6 et de nouveau à sa place au f. 141, suivant sans séparation l'El. III, 17 (= IV, 11).

    f. 141v°: Domitivs Marsvs, Epitaphium Tibulli.

    pas de titre.

    à la fin: «Albii Tibulli poetȩ illustris liber tertius et is nouissimus fuit. Laus deo Agatur».

    f. 142-146v°: Ovidivs, Heroides XV (Sapho ad Phaonem).

    titre (add. en haut): «SAPHO / PHAON».

    inc.: «NVNQvid ubi aspecta est studiose lictera dextre...».

    ~ f. 146v°: ‹Epitaphia Saphus›.

    1) inc.: «TANTVM ego carminibus superaui Sapho puellas...» (2 v. - éd. R. Sabbadini, Classici e umanisti da codici Ambrosiani, Florence, 1933, p. 8 - cf. H. Walther, Initia carminum..., n° 19020 qui n'indique pas d'édition).

    2) inc.: «Tantum omnes nobis doctȩ tribuere puellae...» (4 v. - éd. A. Cinquini et R. Valentini, Poésie latine inedite di A. Beccadelli..., Aoste, 1907, p. 8 - cf. H. Walther, op. cit. supra, n° 19023).

    ~ f. 146v°-149v°: ‹Carmen›.

    inc.: «‹P›ERFIDE Quintili si te tenet aduena pelex...» (154 v. - cf. H. Walther, op. cit. supra, n° 13980).

    3 - f. 151-220: Avsonivs, Opuscula (extraits - ms. v de Schenkl; ms. I de Prete).

    titre: «avsonii poetae viri consvlaris epigrammatvm et aepistolarvm [sic] fragmenta».

    f. 151-151v°, 154: Epigrammata de diuersis rebus (extraits).

    inc.: «‹P›hoebe potens nvmeris pręses Tritonia bellis...» (epigr. 26; 25 v. 6-8; 27-30, éd. R. Peiper, p. 320-322; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 296-299).

    f. 154: Epitaphia (extrait).

    titre: «In tumulum hominis felicis» (epit. 31 - éd. R. Peiper, p. 83; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 67).

    f. 154-154v°: Epigrammata de diuersis rebus (extraits).

    1) titre: «De rege Agathocle modesto» (ep. 2).

    2) titre f. 154v°: «In statuam Rhetoris semiuiri et elinguis» (ep. 9 - éd. R. Peiper, p. 311 et 314; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 287 et 290).

    f. 154v°-155: Libri de fastis conclusio (extraits).

    titre: «De fastis compositis Ad Gregorium» (n° 1,3-4- éd. R. Peiper, p. 194-195; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 212).

    f. 155-155v° et 152: Epigrammata de diuersis rebus (extraits).

    titre: «De fonte Danubii iussu Valentiniani Aug.» (epigr. 31; 3; 32-33 - éd. R. Peiper, p. 322-323, 311-312 et 323-324; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 299, 287-288, 299-300).

    f. 152: Epitaphia (extrait).

    titre: «Epithaphium Anitiȩ puellȩ mortuę» (epit. 35 - éd. R. Peiper, p. 85; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 69).

    f. 152-153v°, 158-159: Epigrammata de diuersis rebus (extraits).

    titre: «Ad Gallam Puellam iam senescentem».

    f. 158v° titre seul: «Libero patri» (ep. 49).

    titre seul: «In coridonem Marmoreum» (ep. 50) (epigr. 34-42; 14; 43-45; 53; 46; 47 v. 1 et 3; 49 et 50 titres seuls; 51 v. 1; 52; 1 - éd. R. Peiper, p. 310-331, passim; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 286-308 passim).

    f. 159-159v°: Epitaphia (extrait).

    titre: «De nomine Lucio insculpto» (epit. 32 - éd. R. Peiper, p. 84; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 67).

    f. 159v°, 156-157: Epigrammata de diuersis rebus (extraits).

    titre: «Versus De Sabina textrice et carmina faciente» (epigr. 54-56; 57 v. 2 et 4; 59; 7; 12-13; 8; 61; 10-11; 62 - éd. R. Peiper, p. 313-335, passim; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 289-312, passim).

    f. 157: Epitaphia (extraits).

    titre: «In Diogenis Cynici sepulchrum super quod erat canis sculptus» (epit. 28; 30 v. 1-2 - éd. R. Peiper, p. 82 et 83; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 65 et 66).

    f. 157-157v°, 160-166: Epigrammata de diuersis rebus (extraits).

    titre: «In signum marmorum Niobes» (epigr. 63-79; 24; 80-81; 4; 82-87; 60; 88-90; 15-20; 92-94; 22-23; 58; 95-96; 48; 97-105 - éd. R. Peiper, p. 312-350, passim ; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 288-327, passim).

    f. 166-166v°: Domestica (extrait).

    titre: «De Sanctma solennitate pascę» (n° 2 - éd. R. Peiper, p. 17-19; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 82-83).

    f. 166v°-168v°: Epistularum liber (extraits).

    titre: «liber epistularum incipit Paulino suo s. p. d.».

    f. 167, titre: «Inuitatio ad Paulum» (ep. 6).

    f. 168, titre: «Rescriptum Paulo suo».

    expl.: «... ego autem quaecunque fortuna esset semel erubescerem» (ep. 4, 6 et 7 incomplète - éd. R. Peiper, p. 225-226, 228-231 1. 25; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 238-240 = ep. 4 et 5 incomplète).

    f. 168v°-169: De bissula (extrait).

    titre: «Ad lectorem» (n° 2 - éd. R. Peiper, p. 115; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 123 = n° 3).

    f. 169-179: Epistularum liber (extraits).

    titre: «Ad Paulum suum».

    inc.: «vide mi Paule quam ineptum lacessieris in uerbis...».

    expl. f. 179: «... Vale ualere si uoles me iam ueni. finit primus liber epistularum» (ep. 7 [fin]; 23; 13; 25-26; 11-12; f. 178 blanc sauf «Greca in loco uacuo» en rouge; 10 - éd. R. Peiper, p. 231, l. 25-232, 266-268, 243-244, 269-275, 236-243, 235-236; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 240, l. 30-241, 265-267, 251-252, 267-273, 245-251 et 244-245 = ep. 5, 19, 11, 21-22, 9, 10 et 8).

    f. 179v°: Eclogarum liber: XXV, Monosticha de aerumnis Herculis (Anthol. lat. 641).

    titre: «De laboribus Herculis» (éd. R. Peiper, p. 106-107; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 112-113 = n° 24).

    f. 179v°-180v°: Monosticha de XII Caesaribus (I-IV).

    titres, I: «Hesperio suo filio s.p.d.».

    II: «Monostica de ordine Imperatorum...» (éd. R. Peiper, p. 183-186; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 202-204).

    f. 180v°-181: Tetrasticha de XII Caesaribus (XIII-XVIII).

    titre: «De Caesaribus post Tranquillum. Nerua» (éd. R. Peiper, p. 190-192; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 208-209).

    f. 181-181v°: Epigrammata de diuersis rebus (extrait).

    titre: «In Poligitonem qui multa scabie uexabatur» (epigr. 106 - éd. R. Peiper, p. 350-351; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 327-328).

    f. 181v°: Eclogarum liber. XIX, De mensibus et quattuor anni temporibus.

    titre: «De mensibus et quatuor anni partibus» (éd. R. Peiper, p. 103; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 109-110 = XVIII).

    f. 181v°-182: Epigrammata de diuersis rebus (extraits).

    titre f. 181v°: «De quodam Siluio bono qui erat brito et eius carmina lacessebat».

    inc. f. 182: «Siluius...» (epigr. 107-112 (copiées sans intervalle) - éd. R. Peiper, p. 351-352; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 328-329).

    f. 182-182v°: Ephemeris (extrait).

    titre: «De notario in scribendo uelocissimo» (n° 7 - éd. R. Peiper, p. 12-13; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 350-331 = In notarium).

    f. 182v°-196: Gratiarum actio ad Gratianum imperatorem.

    titre: «Ausonii Burdigalis gratiarum actio ad Gratianum imperatorem pro consulatu». inc.: «ago tibi gratias Imp. Auguste...» (éd. R. Peiper, p. 353-376; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 214-232).

    f. 196-199v°: Technopaegnion (extraits).

    titre: «De monosyllabis» (n° 2-12, 14 - éd. R. Peiper, p. 156-165, 167-168; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 216-135 et 136-137).

    f. 199v°-203: Griphus ternarii numeri.

    titre: «Incipit Crippus de ternario numero. Ausonius Symaco s.p.d.» (éd. R. Peiper, p. 196-205; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 150-158).

    f. 203-208v°: Cento nuptialis.

    titre: «Incipit cento nuptialis. Pauli suo s.p.d.» (éd. R. Peiper, p. 206-219; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 159-169).

    f. 208v°-211: Epistularum liber (extraits).

    titres: «Theoni s.p.d.».

    f. 210v°: «Paulino s.p.d.» (ep. 14 et 24 - éd. R. Peiper, p. 245-249 et 268-269; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 253-257 = XII, et 267 = XX).

    f. 211-212v°: Ephemeris (extrait).

    titre: «Precatio matutina ad omnipotentem deum» (n° 3 - éd. R. Peiper, p. 7-11; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 7-10).

    f. 212v°-213v°: Domestica (extrait).

    titre: «De uita sua et conditione».

    inc. (la praef. manque): «Nomen ego Ausonius...» (n° 4 - éd. R. Peiper, p. 21-24; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 86-88).

    f. 213v°-216: Epistularum liber (extrait).

    titre: «Protrepticus. Ausonius Hesperio filio suo» (ep. 22 - éd. R. Peiper, p. 259-266; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 72-78).

    f. 216v°-219: Cupido cruciatur.

    titre: «Gregorio s.p.d.» (éd. R. Peiper, p. 109-113; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 116-121 = Cupido cruciatus).

    f. 219-220: De bissula (extraits).

    titres: «Paulo suo s.p.d.».

    f. 219v°: «Prefatium de uersibus bissule quos ad Paulum miserat».

    inc.: «Vt uoluisti...».

    expl.: «... Ęmula Cecropias ars imitetur apes» (ep. 1,3-6- éd. R. Peiper, p. 114-117; éd. S. Prete, op. cit. infra, p. 123-125 = II, IV-VII).

    ~ f. 220 (add.): Epitaphia.

    1) titre: «AEPITAPHION [sic] ANGELI».

    inc.: «Angelus hic sum ego romanȩ gloria gentis...» (2 v. - éd. d'après ce manuscrit B. Nogara, Codices Vaticani latini, 3, 1912, p. 109; cf. H. Walther, Initia carminum..., n° 993, cite seulement ce manuscrit).

    2) titre: «Epithaphium Aemilii».

    inc.: «Quintilio uictus iacet hic Aemilius igni...» (2 v. - éd. d'après ce manuscrit B. Nogara, op. cit. supra, p. 109; cf. H. Walther, op. cit. supra, n° 16042, cite seulement ce manuscrit).

    3) titre: «Epithaphium porcii».

    inc.: «Festa dies infesta mihi cum saucia cursu...» (8 v. - cf. H. Walther, op. cit. supra, n° 6467, cite seulement ce manuscrit).

Origin

  • Origine: italienne, 1-3 - écritures humanistiques cursives, plus anguleuse et légèrement penchée aux f. 151-220.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseur: le manuscrit est attesté pour la première fois dans l'inventaire de 1550.

Notes

Data Source: Biblissima

  • E. Pellegrin, F. Dolbeau, J. Fohlen, J.-Y. Tilliette, avec la coll. d'A. Marucchi et P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome III, 1re partie. Fonds Vatican latin, 224-2900, Paris, 1991, p. 211-215 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1991_cat_21_31)

Bibliography

    • R. Peiper, Die handschriftliche Ueberlieferung des Ausonius (Jahrb. f. class. Philol., Suppl. 11, 1880, p. 202), brève description
    • R. Peiper, Decimi Magni Ausonii... Opuscula, Leipzig, Teubner, 1886, p. LXXV-LXXVI
    • C. Schenkl, D. Magni Ausonii Opuscula (M.G.H. Auct. antiq., 5, 2), Berlin, 1883, p. XXIV-XXV (brève description)
    • C. Hosius, Die Handschriften des Properz (Rhein. Mus., N.F. 46, 1891, p. 577-588), cite des variantes
    • Th. Simar, Les manuscrits de Properce du Vatican (Le Musée belge, 13, 1909, p. 88-89)
    • A.C. Ferguson, The manuscripts of Propertius, Chicago, 1934, p. 32-33 et 67 (cite quelques variantes)
    • S. Prete, Decimi Magni Ausonii Burdigalensis opuscula, Leipzig, Teubner, 1978, p. XXVIII et sqq., XLIV, LXXVI et LXXVII (brèves mentions)
    • J. Fohlen, Les manuscrits classiques..., 1985, p. 22 et 44 (simples mentions).

Life cycle of this book

Data source