Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Ross.929

IIIF manifest

Codicological aspects

  • Papier (filigranes: deux haches croisées, var. Briquet 7529: Milan, 1427; tête de boeuf, var. Briquet 14176: Beaufort, 1415), XIVe s. (fin), 134 ff. (f. 134 v° blanc), 278 x 185/188 mm. Gloses marginales et interlinéaires de diverses mains plus récentes assez nombreuses aux premiers feuillets. Toutes les marges extérieures et une partie du texte des premiers feuillets sont tachées et délavées par l’humidité; les marges extérieures droites des f. 1, 131-134 sont restaurées.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 1-127: Terentivs, Comoediae.

    f. 1: Epitaphium Terentii (Anthol. lat. 487c).

    titre: «Terrentii Affri comici poete Andria incipit ».

    f. 1-22 v°: Andria.

    titre: cf. supra.

    (gloses) marg. sup. tirées du commentaire de Iacobinvs Mantvanvs: «Auctor est Terentius ‹...› (rogné) Materia est humilis stillus, loquitur enim de humili materia quod ‹...› (rogné) de lenonibus, de dominis, de seruis... » (éd. E. Franceschini, Studi e note di filologia latina medievale, V, Il commento di Giacomino da Mantova al prologo dell'Andria di Terenzio, Milan, 1938-1946, p. 165).

    marge gauche: «Tragedia est ircina laus uel ircinus cantus id est fetidus... tractat de rusticis rebus (?) Vgutio in compositione de‹riuationum ?› O/dor/ris ».

    f. 1 v°, marge de gauche et inférieure (rognées): «dicta est Andria ab insula que / ta est Eunuchus ab eunucho / ab officio ut (?) dicta est / Eautontimorumenos id est excrucians se ipsum. Vnde notandum est quod omnis comedia, in quinque actus diuiditur / in quinque partes uoluerunt... ».

    expl. f. 2, marge supér. : «... inducitur enim cum Simone quidam seruus nomen Sosias et tacitus ».

    f. 22 v°-46: Eunuchus.

    titre et didascalie: «Incipit Eunuchus. Acta ludis megalensibus... ».

    avec aussi le deuxième argument: «MEretrix adoloscentem... » (éd. cf. supra, Pal. lat. 1621, f. 16 v°).

    (glose) inc. f. 23 marge de droite: «Premittit prologum sub persona Caliopii in quo quadrupe / captat beniuolenti / a persona propria a / per / aduersarii... ».

    (argum. I) expl. incomplet f. 24: «...frater collocat uiciatam ephebo».

    f. 46-67: Heautontimorumenos.

    titre et didascalie: «... Incipit Heautontimorumenon. Acta ludis Megalensibus... ».

    f. 66-88: Adelphoe.

    titre et didascalie: «... Incipit Adelphe. Acta ludis megalensibus funebribus... ».

    (argum.) expl. remanié f. 67 v°: «‹Exor›ato suo patre duro Demea » (cf. supra, Ross. 445, f. 54 v°).

    f. 88-105: Hecyra.

    titre et didascalie: «...Incipit Hechira. Acta ludis romanis...».

    avec aussi le deuxième argument: «ADulescens qui meretricis... » (éd. cf. supra, Pal. lat. 1623, f. 61 v°).

    f. 105 v°-127: Phormio.

    titre et didascalie: «Incipit Phormio. Acta ludis romanis...».

    avec aussi le deuxième argument: «Ex duobus fratribus... » (éd. cf. supra Pal. lat. 1623, f. 74).

    ~ f. 127-128 v° (add. contemporaine): ‹Antonivs› Ravdensis, Imitationes ‹rhetoricae› seu Dictionarium elegantiarum (extraits).

    inc.: «‹C›omedia: nomen est compositum oda siquidem est cantus seu laus...».

    f. 129-131 v°, 132 v° (add. de la même main): Commentarius in Terentii comoedias.

    pas de titre.

    1) f. 129-130: Andria.

    inc.: «‹P›rimum dubium est prologus Andrie cuius particulas sic expediam. Cum dicit appulit (v. 1) id est inducit... ».

    2) f. 130-131 v°, 132 v°: Eunuchus.

    inc.: «Decimum est prologus Eunuci qui ex parte non tantum est totus dubiosus cum dicit, tum (v. 4) id est deinde... ».

    3) f. 132 v°: Heautontimorumenos.

    inc.: «Sextum decimum est prologus Heantontumerumenos [sic] cum dicit, cur partes et cetera (v. 1). Hoc dicit quia recitatio fabularum communiter... ».

    expl. inachevé: «...date crescendi copiam nouarum (v. 28-29) scilicet illis, qui spectandi (v. 29) cum dicit, ne pro, non, ille scilicet Lauinius, pro se dictum existumet (v. 30) scilicet quod faciat fabulas, sine uiciis (v. 30) ».

    f. 132: Terentivs, Heautontimorumenos (extrait).

    pas de titre.

    inc.: «Qui tu te tecum ? Dicam ut ut erat... ».

    expl.: «...atque hec sunt tum ad uirtutem omnia. Verum ubi» (v. 200-208; 9 v. biffés de 2 traits: première copie inachevée et rejetée du texte du f. 50).

    f. 133-133 v°: Iacobinvs Mantvanvs, Commentarius in Terentii Andriam (extrait).

    pas de titre.

    inc.: «Circha expositionem huius libri qui Terentius dicitur quedam prelibanda sunt... ».

    expl. inachevé: «... quia commendabilior quilibet habetur si per alium lau‹datur quam si se ipsum laudaret› » (éd. E. Franceschini, op. cit. supra, p. 165-168 l. 17).

    f. 134: Antonivs Broianicvs, Carmina II.

    1) inc.: «Annua cur reddentur hec bachanalia miror... » (32 v. en l’honneur de S. Martin).

    2) inc.: «Carmina nostra Thomam cecinerunt edita nuper...» (14 v.).

Former owner

Formerly part of

Origin

  • Origine: nord de l’ Italie, écritures gothico-humanistiques arrondies sauf f. 133-134, écriture humanistique cursive.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: au f. 127, ex-libris d’un certain Pierre Facho dont les bouts de ligne effacés ont été lus aux rayons ultra-violets: «Iste liber est mei Petri Facho quem em‹i ab Isaya› ebreo qui manebat in arco et fuit combitatus [sic] fuit («fuit » barré) ex arco ‹et uenit... ?› pro precio cum uno ysopo carte capriginis. Videlicet libre 15 tridentes ? ‹ipse que ?› liber habet in totum cart‹as› 126 (barré) 127».

Notes

Data Source: Biblissima

  • E. Pellegrin, J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, avec la coll. d'A. Marucchi et de P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 2me partie. Fonds Palatin, Rossi, Ste-Marie Majeure et Urbinate par J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, Paris, 1982, p. 484 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1982_cat_21_22)

Bibliography

  • E. Gollob, Die Bibliothek..., p. 15.

Life cycle of this book

Data source