Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Pal.lat.1490

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q89423

Codicological aspects

  • Papier (filigrane var. Briquet 6597: Chiavenna, 1465), XVe s. (f. 111-146: a. 1466), II +146 ff. (f. 109-110 v° blancs), 223 x 163 mm.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Heidelberger historische Bestände – digital

  • Langue(s) des textes dans le manuscrit : latin

    Titre(s) :
    1r-108v - Cicero: Orationes
    1r-5r - Pro M. Marcello
    5rv - Antonius Luschus: Argumentum in Ciceronis orationem pro M. Marcello
    5v-10v - Pro Q. Ligaro
    10v-16v - Pro rege Deiotaro
    16v-21v - Pro A. Licinio Archia poeta
    21v-22r - Antonius Luschus: Argumentum in Ciceronis orationem de imperio Cn. Pompei
    22r-32v - De imperio Cn. Pompei
    32v-33r - Antonius Luschus: Argumentum in Ciceronis orationem pro T. Annio Milone
    33r-48v - Pro T. Annio Milone
    48v - Antonius Luschus: Argumentum in Ciceronis orationem pro L. Flacco
    48v-62r - Pro L. Flacco
    62r-74r - Pro M. Caelio
    74r - Antonius Luschus: Argumentum in Ciceronis orationem pro P. Quinctio
    74r-86r - Pro P. Quinctio
    86r-102r - Pro Cn. Plancio
    102r-108v - Pro P. Sulla
    111r-146v - Cicero: In C. Verrem actiones (IV)

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 1-108 v°: Cicero, Orationes.

    les Orationes pro M. Marcello, de imperio Cn. Pompei, pro T. Annio Milone, pro L. Flacco et pro P. Quinctio sont accompagnées des Argumenta d’ Antonius Luschus.

    f. 1-5: Pro M. Marcello.

    titre: «Oratio Marci Tulii Ciceronis ad C. Cesarem pro Marco Marcello incipit feliciter ».

    f. 5-5 v°: Antonivs Lvschvs, Argumentum in Ciceronis orationem pro M. Marcello.

    titre: «Argumentum in orationem M.T.C. pro Marco Marcello incipit ».

    inc.: «M. Marcellus Ro. ciuis amplissimus et clarissimus in dissensione ciuili fuit cum Pompeis...».

    expl.: «...non possit dignitas rei pu. nec restitui nec saluari » (éd. Q. Asconii Pediani, Commentarii ... in ... M.T. Ciceronis orationes... Antonii Luschi... in XI Ciceronis orationes commentarii..., Paris, 1520, p. 255).

    f. 5 v°-10 v°: Pro Q. Ligario.

    titre: «M.T. Ciceronis oratio pro Q. Ligario incipit feliciter ».

    f. 10 v°-16 v°: Pro rege Deiotaro.

    titre: «M.T. Ciceronis oratio pro rege Deiotaro incipit feliciter ».

    f. 16 v°-21 v°: Pro A. Licinio Archia poeta.

    (argum. A. Luschi) inc.: «‹A›ulus Licinius Archia poeta Antiochie natus Rome uixit... ».

    (argum.) expl.: «...de poetis et comendatione musarum dixit» (cf. op. cit., p. 248).

    (texte) titre: «MARCI TVLII CICERONIS PRO AVLO LICINIO ARCHIA ORATIO INCIPIT FELICITER ».

    f. 21 v°-22: Antonivs Lvschvs, Argumentum in Ciceronis orationem de imperio Cn. Pompei.

    titre: «Oratio in deligendo GN. Pompeium an illud bellum Asiaticum contra Luscum conficiendum sit ».

    inc.: «‹C›icero creatus pretor Romanus duo persuadere nititur... ».

    expl.: «...et pene celesti eloquentia contraria argumenta confutat. Finit argumentum» (op. cit., p. 158-159).

    f. 22-32 v°: De imperio Cn. Pompei.

    titre: «Incipit oratio feliciter ».

    f. 32 v°-33: Antonivs Lvschvs, Argumentum in Ciceronis orationem pro T. Annio Milone.

    titre: «Argumentum in orationem pro Tito Annio Milone».

    inc.: «‹T›itus Annius Milo ciuis Romanus sibi infelicissimum et inimicissum Romanum ciuem Publium Clodium habuit... ».

    expl.: «...atque notabilem ex summo artificio singularem. Finis argumenti» (op. cit., p. 177-178).

    f. 33-48 v°: Pro T. Annio Milone .

    titre: «Incipit oratio pro Milone ».

    f. 48 v°: Antonivs Lvschvs, Argumentum in Ciceronis orationem pro L. Flacco.

    titre: «Incipit argumentum orationis pro Flacco Valerio ».

    inc.: «‹L›VCIVS Flaccus ciuis Romanus unus de adiutoribus Ciceronis et defensoribus patrie... ».

    expl.: «...testimonio lesus a Cicerone hac notabili oratione defenditur» (op. cit., p. 306-307).

    f. 48 v°-62: Pro L. Flacco.

    titre: «Oratio Marci Tulii Ciceronis pro Flacco Valerio ».

    lacunes des manuscrits recentiores aux § 47-53 et 75-82.

    f. 62-74: Pro M. Caelio.

    titre: «Incipit oratio Marci Tulii Ciceronis pro M. Celio ».

    f. 74: Antonivs Lvschvs, Argumentum in Ciceronis orationem pro P. Quinctio.

    titre: «Incipit argumentum in orationem pro Quintio et Sexto Neuio feliciter ».

    inc.: «‹Q›VINTIVS ET SESTIVS NEVIVS Romani ciues societatem... ».

    expl.: «...Cicero pro Quintio perorauit hac elegantissima oratione» (op. cit., p. 306).

    f. 74-86: Pro P. Quinctio.

    titre: «M.T.C. oratio pro Quintio incipit feliciter ».

    f. 86-102: Pro Cn. Plancio.

    titre: «Sequitur pro CN. PLANTIO ».

    f. 102-108 v°: Pro P. Sulla.

    titre: «Eiusdem pro P. Silla incipit feliciter ».

    expl. inachevé: «...excusationes iniure tue iratus animus tuus» (16, 47).

    f. 111-146 v°: Cicero, In C. Verrem actiones (IV).

    titre (marge inf.): «M.T. Ciceronis in Verrem liber 6s de signis incipit feliciter».

Participants

Former owners

Formerly part of

Origin

  • Origine: italienne; f. 1-108 v°: écriture humanistique cursive; f. 111-146 v°: écriture gothico-humanistique. Le deuxième copiste, G. Salinus signe et date au f. 146 v°: «Laus deo Papie 1466 Idubus [sic] septembris per me G. Salinum Alamanum ».

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: Jan Koetteritius, qui a donné le manuscrit à Jan Gruter (1560-1627), d’après la mention du f. II: «nob. viro Jano Grutero J. consulto Janus Kotteritius »; bibliothèque palatine de Heidelberg (au f. II cote ancienne: 2180, et cote du transfert: C. 74/1830).

Notes

Data Source: Biblissima

  • E. Pellegrin, J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, avec la coll. d'A. Marucchi et de P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 2me partie. Fonds Palatin, Rossi, Ste-Marie Majeure et Urbinate par J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, Paris, 1982, p. 148 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1982_cat_21_22)
  • J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 2me partie. Fonds Palatin, Rossi, Ste-Marie Majeure et Urbinate, Paris, 1982 (https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/fohlen1982/0176)

Bibliography

    • K. Halm, Ueber die Handschriften des Cicero..., p. 175
    • G. Lopez et L. Piacente, Inventario dei manoscritti delle orazioni ciceroniane contro Verre (Arcadia, Accademia letter. ital., Atti e mem., ser. 3a, vol. 6, 1973, p. 93, n° 64), brève description.

Life cycle of this book

Data sources