Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.1571

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q96496

  • Other Form of the Shelfmark :
    • Vat. lat. 1571
    • Bibliothèque vaticane, Vat. lat. 1571
    • Vatican. BAV, Vat.lat.1571
    • Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.1571
  • Held at : Vatican. Biblioteca apostolica vaticana
  • Date of Origin :
  • Place of Origin :

Codicological aspects

  • Parch., XIVe s., 157 ff. (f. 37v° blanc), 376 x 248 mm. Initiales à feuilles d'acanthe, débordant parfois en marge, sur fond or, f. 38 initiale endommagée contenant un personnage (Virgile?), en robe verte et manteau à capuchon rouge, écrivant un livre, avec feuilles d'acanthe descendant dans la marge; abondantes gloses marginales et interlinéaires contemporaines. En haut du f. 157v°, indication du nombre des pages: «Carte CLVIII».

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 1: ... diuos

    f. 2:// Formosum pastor

    f. 1-37: Vergilivs, Opera.

    f. 1-10v°: Eclogae seu Bucolica.

    pas de titre.

    (gloses) inc. marge supér. à gauche: «/buscolon (?). Dicitur bucolica liber Vergilii in quo agitur de agricultura et dicitur a bus quod est bos et colon quod est cultura...».

    inc. marge gauche: «Titirus interpretatur maior anges gregis qui preit alios cum tintinabulo ad collum et per eum inteligimus Virgüium qui subtilius cecinit aliquo alio poeta...».

    f. 6, marge infér. (add.): ‹Carmen: De nouem Musis›.

    titre: «Versus de nominibus musarum».

    inc.: «Ystorias famosa Clio tribuat michi rectas...».

    expl.: «... Voces Caliope mensura corrige summa» (9 v. - même vers dans le ms. Vat. lat. 9985, f. 22v°, cf. infra.

    (gloses) expl. f. 10v° marge: «... Pars liber est cortex. Pars prior est cortex liber altera media suber» (cf. X, 67).

    f. 10v°-37: Georgica (cum argumentis Ps. Ovidii I-IV).

    (gloses) f. 11 marge gauche, 1) «Georgica dicitur a geos quod est terra et orge quod est cultura et yca (?) scientia et est scientia de cultu terre in quo opere Virgilius inmitatus [sic] fuit Exiodum [sic] poetam».

    2) «Virgilius in hoc libro primo proponit, s‹ecundo› inuocat igitur O uos clarisima etc., tertio narrat et exsequitur materiam suam igitur uere nouo etc.».

    (texte) à la fin: «Finit hic carmen Georgicorum. amen [sic]. amen‹n›. Deo gratias. am ‹en›.

    f. 38: Ps. Ovidivs, Argumentum Aeneidos (I).

    pas de titre.

    inc.: «ENeas primo Libie...» (13 v.).

    — Anthol. lat. 634.

    pas de titre.

    f. 38-157: Vergilivs, Aeneis (cum argumentis Ps. Ovidii II-XII).

    précédé de la Praefatio Aeneidos:

    inc.: «Ille ego qui condam...» (4 v. - éd. cf. supra, Vat. lat. 1570, f. 55).

    (gloses) f. 38 seulement gloses interlinéaires.

    f. 38v° inc. marge: «Super omnes ciuitates Iuno dilexit Cartaginem sed post ipsam dilexit Samo» (ce mot est récrit sur grattage) «in qua nata fuit...» (cf. I, 12 et sqq.).

    f. 54, en marge, en face de II, 566: «Viginti duo uersus fuerunt amoti de hoc loco in quibus continebatur quod ipse Eneas fuerat iratus contra dominam Helenam que fuerat conscia prodicionis Troie».

    à la fin du texte: «Hic Finitur Carmen Eneidarum».

    (gloses) expl. f. 157 en marge: «... indignata scilicet propter Lauiniam et preces uel quia ante tempus naturale separabatur fugit sub unbras [sic] et hic finitur carmen Eneydarum».

    f. 157v° (add.): 1) en haut à droite d'une fine écriture de glose: Vita Vergilii.

    texte: «Vixit autem Virgilius annis quinquaginta tribus et Brundusio obiit, ossa uero eius Neapolim translata sunt, claruit tempore Magni Pompei».

    2) au milieu de la page: Vergilivs, Aeneis (extrait).

    texte: «O socii neque («enim» ajouté au-dessus d'une autre main) ignari sumus ante malorum

    O pasi [sic] grauiora dabit deus his quoque finem» (I, 198-199).

Former owner

Formerly part of

Origin

  • Origine: italienne, écriture gothique rappelant la «bononiensis» en plus allongé; les gloses marginales sont d’une fine écriture anguleuse.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: on lit au f. 157v°, en haut à gauche, une mention de prix: «pretium VIII ducatorum», au même feuillet, après l'extrait de Virgile, traces d’un grattage illisible, et en bas ex-libris en vers (?) en partie gratté, on lit avec l'aide des rayons ultra-violets:

    «Possessor libri satus hercle ‹Iohanne Bernarde (?)›

    Istius sistit (?) qui nec non ‹auribus (?) e...›

    Insonuit cantus cOriadus (?) dicti (?)...›» (XIVe-XVe s.);

    acquis pendant le règne de Sixte IV († 1484), le manuscrit est attesté dans les inventaires de 1481, 1518 (f. 18, l. 17), 1533 et 1550 (où il portait le n° 792).

Notes

Data Source: Biblissima

  • E. Pellegrin, F. Dolbeau, J. Fohlen, J.-Y. Tilliette, avec la coll. d'A. Marucchi et P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome III, 1re partie. Fonds Vatican latin, 224-2900, Paris, 1991, p. 133-134 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1991_cat_21_31)

Bibliography

    • J. Block Friedman, Antichrist and the iconography of Dante's Geryon (Journ. Warb. Court. Inst., 35, 1972, p. 109 n. 5), cite une glose du f. 88
    • C.E. Murgia, Prolegomena to Servius..., 1975, p. 58
    • J. Fohlen, Les manuscrits classiques..., 1985, p. 44 (simple mention).

Life cycle of this book

Data source