An entry point to the written heritage of the Middle Ages and the Renaissance in Western Europe, from the 8th to the 18th century.
A search engine of interoperable digitized manuscripts and rare books
Collaborative platform to manage and publish Biblissima authority data
Help for reading and learning classical languages, XML editing tools and environments
Expertise service around IIIF standards
Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q90612
IIIF manifest
Digitisation:
Parch., IXe s., sauf additions du Xe s. aux f. 1-3, 159 v°-161 et des XIe et XIIe s. aux f. 161-161 v°, I + 165 ff., 2 col., 3 col. au f. 2 v°, 375 x 315 mm. Initiales ornées d’entrelacs et palmettes, quelquefois d’animaux stylisés, de couleurs mauves et jaunes. Les f. 1-2 ont été placés, volontairement semble-t-il, entre les f. 10 et 11. Quelques notes marginales du XVIe s. (celle du f. 46 cite Luther). Au f. I table du contenu de la main d’Alexandre Petau.
Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI
~ f. 1-2 (add.): ‹Annales Engolismenses (a. 815-999)›.
f. 2 v° (add.): Notitia prouinciarum.
titre: «INCIPIVNT NOMINA XI REGIONVM continencium intra se prouincias CXIII Italia Gallia... Aegiptus Britania. Nomina prouinciarum uel ciuitatum quarundam premissarum regionum».
inc.: «in Italia sunt prouinciae XII. Campania in qua est Capua...».
expl.: «... Flauia Maxima Valenciana» (éd. Mommsen, op. cit. infra, p. 535-542).
f. 2 v°-3 (add.): Notitia Galliarum.
titre: «INCIPIVNT NOMINA CIVITATVM prouinciarum Galliae».
inc.: «Prouincia Viennensis prima habet ciuitates XIIII. Metropolis ciuitas Viennensium...» (prov. XI, suivi des prov. XV, XVI, XII-XIII ; f. 3: prov. XIV, XVII, V-VIII, I-IV, IX-X).
expl.: «... Ciuitas Vallenuum id est Octodorus» (éd. cit. Mommsen, p. 584-612, qui n’a pas remarqué le f. 2 déplacé et qualifie à tort ce manuscrit de «mutilus in principio»).
~ f. 3 v°-4: ‹Arbor consanguinitatis›.
~ f. 4 v°: De senioribus conciliis.
~ f. 4 v°-8: Ivstinianvs, imperator, ‹Constitutio «Semper studium...»›.
~ f. 8-9: Evtychivs Hierosolymitanvs patriarcha, Epistula ad Vigilium papam (éd. P.L. 69, 64-66).
~ f. 9-9 v°: Vigilivs, papa, Epistula ad Eustochium Hierosolymitanum (cf. éd. P.L. 69, 66).
~ f. 9 v°-10 v°: «Pontifices Sanctae Romanae Ecclesiae» (usque ad Paschalem I).
~ f. 10 v°: ‹Annales Engolismenses (praefatio)›.
~ f. 11-11 v°: ‹Symbolum Athanasianum «Quicumque...»›.
~ f. 11 v°-12 v°: ‹Interrogatio de fide catholica› (Clavis Patrum n° 1755).
~ f. 12 v°-14: ‹Pelagivs, haereticus, Libellus fidei›.
~ f. 14-15: ‹Gennadivs Massiliensis› De ecclesiasticis dogmatibus (extraits: 10-20, 77-79).
~ f. 15-16: Statuta ecclesiae antiqua (praefatio).
~ f. 16-20: Gregorivs Tvronensis, ‹Historia Francorum› (extraits: I, 43-44 ; VI, 5 et 40).
~ f. 20-20 v°: Ps. Hieronymvs presbyter, Rescriptum ad Damasum.
~ f. 20 v°: Praefatio conciliorum.
inc.: «Concilium sacrum uenerandi culmine iuris...» (10 v. - cf. H. Walther, Initia carminum..., n° 3091).
~ f. 20 v°-31: ‹Liber Pontificalis› (abrégé félicien).
f. 31-31 v°: Notitia Galliarum.
titre: «IN PROVINCIS [sic] GALLICANIS QVE CIVITATES SINT METROPOLITANE».
inc.: «Prouincia Lugdonensium. I. Ciuitas Lugdonensium...».
expl.: «... Ciuitas Cemelensium. Ciuitas Vinsiciensium» (cf. supra, f. 2 v°-3).
~ f. 31 v°: De urbibus gallicis (seu De nominibus Gallicis).
titre: «DE VERBIS GALLICIS».
inc.: «Lugdum. [sic] desideratum montem arae muraci [sic]...».
expl. incomplet: «... Nam rho nimium dan iudicem hoc et gallice hoc et hebrei dicit» (4, mêmes variantes que dans le ms. Paris, Bibl. nat., lat. 1451 ; éd. Mommsen, op. cit. infra, p. 613 ; éd. crit. Itinera et alia geographica (Corpus Christianorum, Series latina CLXXV) Turnhout, 1965, p. 409).
f. 31 v°-32: Notitia prouinciarum.
titre (avant le texte précédent): «IN PROVINCIIS NV‹MERO› XVI CIVITATES CXV». (après le texte précédent): «OMNIVM NOMINA PROVINCIARVM ROMANARVM».
inc.: «in Italia prouincias Num‹ero› XV. Campania in qua est Capua...».
expl.: «... Pontus Egyptus Britania N‹umero› X» (cf. supra, f. 2 v°).
~ f. 32-152 v°: ‹Collectio canonum S. Mauri Fossatensis›.
~ f. 152 v°: ‹Iohannes II papa, Epistula ad Caesarium Arelatensem› (extrait: «Capitula de diuersis canonum») (éd. P.L. 66 col. 29 C).
~ f. 152 v°-154: ‹Hormisdas, papa seu Caesarivs Arelatensis, Epistula ad omnes Galliarum episcopos› (éd. P.L. 63, col. 527-529).
~ f. 154-158 v°: ‹Canones diuersorum conciliorum ; Edictum Gunthramni regis...›.
~ f. 159-159 v°: ‹Statuta ecclesiae antiqua› (praef. et cap. 1-10, 12-17).
~ f. 159 v°-160 v° (add. de plusieurs mains du Xe s.): ‹Canones conciliorum et decretalia diuersorum pontificum›.
~ f. 161 (add. Xe s.): ‹Favstinvs et Marcellinvs, Libellus precum› (extraits).
~ f. 161-161 v° (add. de plusieurs mains du XIe s. ?): ‹Concilia Pictauiense et Carrofense ; Benedictio synodi›.
~ f. 161 v° (add. des XIe et XIIe s.): Nomina episcoporum ‹Engolismensium› (usque ad 1159).
~ f. 162-164 v°: Passio Septem dormientium (BHL. 2313).
~ f. 165 (add.): Regula formatarum ‹Attici›.
— ‹Epistula formata (secundum regulam Attici)›.
~ f. 165 v° (add.): ‹Canon ?›.
inc.: «Placuit ut credimus a deo...» (29 lignes).
~ — (add.): ‹Hymnus› de natiuitate Dei (cum graeco textu et neumis, Chevalier n° 4648).
~ —Ant‹iphona› ad regem suscipiendum (cum neumis).
inc.: «Dominus dedit ymperium regi suo...».
Origine: française, belles écritures régulières arrondies, avec a semi-onciaux, qui rappellent celles de la région de Tours ; f. 2 v°-3 petite écriture un peu anguleuse. Le manuscrit est une copie du ms. La Haye, Museum Meermanno-Westreenianum, 10.B.4 (VIIIe s.), actuellement mutilé au début, qui contient les mêmes textes que ceux copiés aux f. 20-154 v°, et il est apparenté au ms. Paris, Bibl. Nat., lat. 1451 (VIIIe-IXe) qui contient les mêmes textes que les f. 3 v°-152 v° ; les f. 173-182 v° du ms. Paris, Bibl. nat., lat. 2400 (XIe s.) seraient une copie partielle de ce manuscrit.
Possesseurs: l’abbaye Saint-Cybar d’Angoulême, au moins depuis le début du XIe s., d’après les additions concernant Angoulême ; Jean du Tillet, greffier du Parlement de Paris († 1646), d’après Sirmond qui cite ce manuscrit sous l’appellation de «Codex Tilianus Engolismensis». Alexandre Petau, ex-libris autographe daté de 1647 au bas des f. I et 1: «Alexander Pauli filius Petauius senator Parisiensis anno 1647» (correspond au n° 58 de son catalogue manuscrit: Leyde, Voss. lat. Q. 76, f. 30 v°, 40, 41 v°, 43, 50, etc.); Reine Christine de Suède (correspond au n° 249 du catalogue de Montfaucon).
Data Source: Biblissima
RDF exports to come…
You can view and manipulate this document directly on this site, compare it to others using the Mirador viewer, or drag and drop this icon into the IIIF viewer of your choice. Read more about IIIF