Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Reg.lat.1826

  • Other Form of the Shelfmark :
    • Reg. lat. 1826
    • Biblioteca Apostolica Vaticana, MSS_Reg.lat.1826
    • Bibliothèque vaticane, Reg. lat. 1826
    • Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Reg.lat.1826
  • Held at : Vatican. Biblioteca apostolica vaticana
  • Date of Origin :
  • Place of Origin :

IIIF manifest

Codicological aspects

  • Papier (filigranes peu visibles, f. 2, 5, 8, 9: var. Briquet 14799 ?, f. 105: var. Briquet 6027 ?), XVe s., I + 188 ff. (f. 92-92 v°, 113-113 v°, 187 v°-188 blancs), 210 x 150 mm. Gloses marginales et interlinéaires abondantes aux f. 13-109 v°. Au f. 188 v° table du contenu contemporaine en capitales.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 1-6 v°: Vita Ouidii.

    titre: «Vita Ouidii» (la suite est effacée).

    inc.: «FVIT igitur poeta noster claris parentibus ex ordine equestri procreatus eodem quarto tristium sic scribente:

    Si quid id a proauis ‹Tristia , IV, 10, 7›...».

    f. 1-3 longues citations des œuvres d’Ovide notamment des Tristia.

    expl.: «... iussit et eidem ut hoc epitaphium ab eo compositum marmoreo tumulo inscribendum curaret videlicet:

    Quosque legat uersus oculo properente uiator...

    ... Dicere Nasonis molliter ossa cubent» (Tristia , III, 3, 71-76).

    ~ f. 6 v°: ‹Carmina›.

    1) inc.: «Fortuna immitis quem mansueta uocari...» (2 v., cf. Walther, Initia carminum, 1959, n° 6809).

    2) texte: «Sisiphus Eolides clarum generauit Vlixem

    Non quem Laertes publica fama canit».

    3) texte: «Pastor oues et arator agros et prelia miles

    Instruxi ęterno dignus honore Maro» (cf. supra, Reg. lat. 1679, f. 233).

    4) texte: «Pascua rusque canens peragratam bella sequebar

    Nundum finieram Virgilius perii». (éd. A. Riese, Anthologia latina, 2, Teubner, 1906, p. 385).

    ~ f. 7-8: Lavrentivs Rvbevs Bononiensis, Oratio in Nasonem.

    inc.: «Ciceronem Romanȩ patrem facundiae in oratoriis institutis scriptum...».

    f. 8: Ps. Avsonivs seu Ps. Cato, Nomina Musarum (Anthol. lat. 664).

    titre: «Nomina nouem musarum cum uersibus earum».

    add. de 2 vers après le v. 10: «Diuus Apollo nouem Musarum nomina signat».

    et à la fin: «Cerne superfitiem lector pariterque medullam» (éd. A. Riese, op. cit. 2, p. 134 et 135 n. ; cf. aussi supra, Reg. lat. 1495, f. 83-83 v°).

    — ‹Epitaphia Vergilii›.

    1) texte: «Ecce Maro cuius diuino carmen musa

    Per siluas et agros ad fera bella uenit» (cf. Walther, Initia carminum, n° 5107).

    2) texte: «Silua [sic] rura acies cecini mihi Mantua mater

    Nomen Virgilius Parthenope tumulus» (éd. A. Riese, op. cit. 2, p. 386).

    f. 8 v°-9: Franciscvs de Magistris, Pisaurius, ‹Carmina de Ouidio›.

    1) inc.: «Tristia cum gemitu Nasonis carmina legi...» (14 v.).

    2) «Idem Franciscus Manfredo».

    inc.: «Inclita Nasonis genuit (?) natura poetam...» (8 v.).

    3) «Franciscus d. M. Pisaurius Manfredo».

    inc.: «Carmina nunc legi Peligni dulcia uatis...» (12 v.).

    f. 9-9 v°: Bernardvs Moretvs Bononiensis, ‹Carmen de Ouidio›.

    titre: «Viri doctissimi Berardi Moretis (?) bononiensis».

    inc.: «Nasonem iuuenes hortor celebrare poetam...» (36 v.).

    f. 9 v°: ‹Benevenvtvs Campesanvs, Epigramma de resurrectione Catulii›.

    titre: «Catulli».

    inc.: «Ad patriam uenio longis et (?) finibus exul...» (6 v. - éd. M. Schuster, Catulli Veronensis liber, Teubner 1949, p. 100 ; B. L. Ullman, The transmission of the text of Catullus dans Studi in onore di L. Castiglioni, Florence, 1960, p. 1036).

    f. 9 v°-10: Epitaphium Senecae (Anthol. lat. 667).

    titre: «Senece».

    inc.: «Crura [sic] labor...» (6 v.).

    f. 10: Anthol. lat. 609.

    titre: «Ciceronis».

    ~ —Epitaphium Hyle.

    titre: «Hilas epytaphium».

    inc.: «Musa mihi uocem dederat Cyllenius artem...» (4 v. - cf. H. Walther, Initia Carminum, n° 11.506).

    — Anthol. lat. 787.

    titre: «Lucretiȩ nobilissime».

    inc.: «Qvom foderet cultro (en marge «gladio»)...».

    expl.: «... Alter apud manes alter apud superos» (6 v., avec les 3 vers édités par A. Riese, op. cit., 2, p. 267 en note).

    — Anthol. lat. 786.

    titre: «Hermafroditi».

    inc.: «Dum mea me genitris [sic]...» (10 v.).

    f. 10 v°: Anthol. lat. 709.

    titre: «Pueri Thracis» (v. 1-6, avec variantes).

    ~ f. 10 v°-11: Franciscvs Fanestrivs (?), ‹Carmina›.

    1) titre effacé: Francisci (?) Fanestri (?)».

    inc.: «Tempus adest iuuenes linquendi carmina cuncta...» (10 v.).

    2) «Idem F. in Cosmum medicem florentinum».

    inc.: «Quis non nouit opes (?) quis non tua numina (?) Cosme...» (8 v.).

    f. 11-12 v°: Commentarius (seu Glossae) in Ouidii Artem amatoriam (extrait).

    pas de titre.

    inc.: «Tiphys fuit teste Plinio li‹br›o VII hystoriarum arte carpentaria gloriosus et primus adminicula gubernandi naues...» (cf. I, 6 et 8).

    dernières citations soulignées: Ascra (I, 28), Hector (I, 15), Achilles (I, 11).

    expl.: «... actiuum (?) in ea ut Lucanus li‹br›o X° Famulumque tyranni terribilem uisu transegit Achillea ferro» (Lvcanvs, De bello ciuili, X, 522-523).

    suivi de ces lignes rubriquées: «Octauia Augusti Cesaris soror mortuo filio suo Marcello quem ex C. Marcello conceperat templum erexit et bibliothecam dedicauit tam quam iusta persolueret».

    f. 13-109 v°: Ovidivs, Opera.

    f. 13-71: Ars amatoria.

    titre: «P. Ouidii Nasonis Sulmonensis poetȩ clarissimi primi libri de arte amandi principium».

    (gloses) inc. en marge: «Autummedon fuit Achillis armiger seu auriga ut Vir‹gilius› II en‹eidos›: Equorum agitator Achillis armiger Autummedon ‹Vergilivs, Aeneis, II, 476-477)...» (cf. I, 5, même glose que dans le commentaire du f. 11).

    f. 71 v°-91 v°: Remedia amoris.

    titre: «P. Ouidii Sulmonensis poete clarissimi primi libri de remedio amoris principium».

    (gloses) inc. en marge: «Fingit ingeniosus poeta amorem sibi apparuisse et titulum de remedio cum legisset dixisse bella mihi...».

    f. 93-104 v°: Fasti.

    titre: «Ouidii Nasonis poetae Sulmonensis fastorum libri ad Germanicum Caesarem».

    (gloses) inc. en marge: «Fastorum libri appellantur in quibus totius anni fit descriptio fe. pom. (?)...».

    (texte) expl. mutilé: «... Quas quotiens proflat spirare Typhęa credas //» (I, 573), réclame: «Et rapidum».

    f. 105-109 v°: Heroides XV (Sapho ad Phaonem).

    titre: «Sapphos uatis Pelasgide Mitilene Lesbie Epistola ad Phaona Siculum Amatorem suum Incipit lege feliciter».

    inc.: «NVMquid ubi aspecta est studiossę [sic]...»

    f. 109 v°-110: Franciscvs de Magistris, Pisaurius, Conquestio de amissis sex ultimis libris Fastorum Ouidii ad M. Matheum Gipsum.

    inc.: «Hei mihi non ualeo tristes retinere querelas...» (30 v.).

    f. 110: Anthol. lat. 261.

    titre: «Virgilius».

    expl.: «... Amodo securum carpe uiator iter» (2 v.)

    suivi d’une glose: «Balista fuit magnus latro qui mortuus et sepultus fuit in uia sub lapidibus».

    — ‹De Ouidio›.

    texte: «Dum Octauianus interrogaret Ouidium sedentem inter Oratium et Virgilium: quid facis Ouidi. Respondit: sum inter lachrimas et suspiria, habuit enim Oratius oculos lippos et Vir‹gilius› pectus annelum [sic] seu bulsum (?)» - (peut-être extrait, non identifié).

    f. 110 v°: Epitaphium Claudiae Homoneae.

    titre: «Super sepulcrum Homononeȩ [sic] puellae uxoris (?) Athimati».

    inc.: «Tu qui secura procedis mente parumper...» (v. 1-12, 19-26 - cf. supra, Reg. lat. 1428, f. 124-124 v°).

    ~ f. 110 v°-111: Nicolavs de Longo, ‹Carmen›.

    titre: «Nicolaus de Longo F. Zennensi».

    inc.: «Ad me ludorum nuper uenere magistri...» (18 v.).

    f. 111-112: Avsonivs, Monosticha de XII Caesaribus (I-IV).

    inc.: «Cesareos proceres...» (éd. Peiper, p. 183-186).

    ~ f. 112-112 v°: ‹Epistula Phaonis ad Sappho› (cf. supra, Chigi H. IV. 121, f. 93).

    à la suite addition: «Est amor hic pictus cuius pictura figurat» (la fin de la page est restée blanche en vue de la figure annoncée).

    f. 114-187: Ovidivs, Ex Ponto.

    titre: «P. Nasonis ex ponto Liber primus ad ‹amorem›. Incipit Bruto thesauro».

Former owner

Formerly part of

Origin

  • Origine: italienne, écritures humanistiques cursives aux f. 1-12 et 109 v°-112 v°, les vers des f. 8-11 et 109 v°-112 v° sont de la même écriture cursive très penchée, de même, à ce qu’il semble, les gloses marginales des f. 13-91 v° ; écritures humanistiques assez rondes avec a cursifs aux f. 13-109 v° et 114-187.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: les Théatins de S. Silvestre au Quirinal à Rome dont le timbre est estampillé au f. 1 (cf. supra, Reg. lat. 349).

Notes

Data Source: Biblissima

  • E. Pellegrin, J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, avec la coll. d'A. Marucchi, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 1re partie. Fonds Patetta et Fonds de la Reine par E. Pellegrin, Paris, 1978, p. 432 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1978_cat_21_21)

Bibliography

  • J. Bignami Odier, Le fonds de la Reine..., 1962, p. 178 n. 4 (brève mention).

Life cycle of this book

Data source