Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Ott.lat.1586

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q84815

  • Other Form of the Shelfmark :
    • Ottob. lat. 1586
    • Bibliothèque vaticane, Ottob. lat. 1586
    • Vatican. BAV, Ott.lat.1586
    • Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Ott.lat.1586
  • Held at : Vatican. Biblioteca apostolica vaticana
  • Date of Origin :
  • Place of Origin :

Codicological aspects

  • Papier (filigrane var. Briquet 11696: Florence, Palerme, Pise, 1424-1426), XVe s., I + 191 ff. (f. 144 v° blanc), f. 32-45: 2 col., 277 x 200 mm. Aux f. 94 v° et 95 croquis à la plume du cheval de Troie et des murailles de la ville; f. 37-42 nombreuses gloses marginales grecques rubriquées.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 1-22 v°: Plinivs maior, Naturalis historia (extraits).

    suite des extraits copiés plus bas aux f. 157 v°-189.

    titre (en partie effacé): «Ex Plinio (?) naturalis historiȩ Libro XXXVII. c. III».

    inc.: «M. Naseas [sic] Affrice locum Scicione [sic] appellat...» (XXXVII, § 38).

    suivi d’extraits des liv. XXXVII, XXX, X et IX.

    expl. mutilé (?): «... summa aqua annatates [sic] in sublime nimbos efflant //» (IX, § 16).

    f. 23-31 v°: Gellivs, Noctes Atticae (extraits).

    1) pas de titre.

    inc.: «Si quid autem posset remedii fore ut...».

    expl. f. 23: «... Et postquam non succendit reduxit copias» (XV, 1, 3-7).

    2) titre: «A. Gellius Li‹br›o XI. c. 8».

    inc.: «Quid senserit dixeritque M. Cato quod A. Albinius Gręco sermone res romanas ...» (XI, 8, titre).

    expl. mutilé: «... factum esset iustum id non fuisse //» (XIV, 7, 7).

    ~ f. 32-35 v°: Vibivs Seqvester, De fluminibus, fontibus, lacubus, nemoribus... (fragment).

    ~ f. 36-36 v°: Iacobvs de Bracellis, Epistula ad Andreolum Iustinianum (a. 1428).

    f. 37-112: Dictys Cretensis, Ephemeris belli Troiani (ms. D de Franceschini).

    (Epistula Septimii) titre: «PROLOGVC [sic] SEPTIMII IN DITEM CRETENSEM».

    inc.: «SEPTIMINVS [sic] QVINTO Arabio salutem dicit. Effamenidem [sic] belli troiani Ditis...».

    le prologue manque.

    (texte) titre: «LIBER DITIS CRET. IN BELLO TROIANO».

    inc.: «CVNCTI REGES...».

    à la fin: «EXPLICITVS DITIS CRETENSIS LIBER EST. ΤΕΓΟC ΤΟΥ ΔΙΤΟΥ ΤΟΥ ΚΡΙΤΟΠΟΛΟΥ ΒΙΒΓΟC ΕCΤΗΝ».

    f. 112 v°-114 v°: Livivs, Ab Vrbe condita (extraits).

    1) titre: «Ex Liuii DECA III Libro X° oratio Mā (sic pour «Hannibalis») ad P. Scip‹ionem›».

    inc.: «SI HOC ITA FATO DATVM ERAT...» (XXX, 30, 3).

    2) titre f. 114: «Responsio P. Scipionis».

    inc.: «Non me fallebat Hannibal...».

    expl.: «... pacem non potuistis» (XXX, 31, 1-9).

    f. 115: Gellivs, Noctes Atticae (extrait).

    titre: «A. GELIVS IN LIBRO NOCTIVM ACTIKARVM de Lucinio Dentato».

    inc.: «LVCINIVM Sicinium Dentatum qui TR. pl. fuit...».

    expl.: «... triumphos nouem» (II, 11).

    — Historia Augusta (extrait).

    titre: «Haellius Spartianus de Antonino Caracalla».

    inc.: «Opera Romae reliquit thermas...».

    expl.: «... id ipsum fieri negent dicti mathematici» (XIII, 9, 4-5).

    f. 115 v°: Gellivs, Noctes Atticae (extrait).

    titre: «A. GELIVS DE AETATE HOMERI ET HESIODI».

    inc.: «SVPER AETATE Homeri atque Hesiodi...».

    expl.: «... faciunt sacra» (III, 11).

    ~ f. 116-144: Iohannes Boccacivs, De claris mulieribus (extraits).

    ~ f. 144: ‹Ps. Franciscvs Petrarca›, Versus.

    inc.: «Vos quibus alta datur tractare negocia patres...» (14 v. - éd. P. de Nolhac, Pétrarque et l'humanisme, 2, Paris, 1907, p. 299-300).

    ~ f. 145-152: Homervs, Batrachomyomachia (transl. lat. Caroli Marsuppini).

    ~ f. 152 v°-153: Flavivs Iosephvs, De bello iudaico (transl. lat. Rufini Aquileiensis; extrait).

    ~ f. 153: Flavivs Iosephvs, Antiquitates iudaicae (transl. lat.; extrait XIX, 1: De C. Caesare).

    f. 153 v°-156: Ivstinvs, Epitoma historiarum Philippicarum Pompei Trogi (extraits).

    pas de titre.

    inc.: «Postremum bellum illi fuit cum Zoroastre...» (I, 1, 9).

    expl.: «... ut eosdem et reges et sacerdotes haberent» (non identifié).

    f. 156: Svetonivs, Vita Plinii.

    titre: «Plinii operis Argumentum».

    inc.: «Plinius Secundus Veronensis [sic] equestribus...».

    suivi de l’addition: «Hic in hiis libris... et species continet titulorum» (éd. cf. supra, Arch. S. Pietro C. 131, f. 1).

    f. 156 v°-157 v°: Livivs, Ab Vrbe condita (Decas III: extrait).

    pas de titre.

    inc.: «Cum hęc Rome atque Italia geruntur Nuncius uictorię...» (XXIII, 11, 7).

    expl.: «... qui in Italia qui Hispania erant supplerentur» (XXIII, 13 fin).

    f. 157 v°-189: Plinivs maior, Naturalis historia (extraits).

    titre: «Ex Plinio libro XXXIIII et ex c. XIII circa finem. Hęc de Magnete Lapide».

    inc.: «De Magnete Lapide Timocrates [sic] architectus Alexandrię..,», (XXXIV, § 148).

    suivi d’extraits des liv., XXXIV à XXXVII.

    expl.: «... excalefactum e limo dare electrum flunitans [sic] //» réclame: «M. Naseas Affrice» (XXXVII, § 38)

    en bas note renvoyant au f. 1 pour la suite: «require in huius uoluminis principio».

    f. 189 v°-190: Anthol. lat. 518, 507-511, 513-517 et 512.

    pas de titre.

    ~ f. 190: Theocritvs, Carmina (transl. lat.).

    — Epitaphium Vergilii.

    titre: «OVIDIVS».

    inc.: «Mantua me genuit...» (2 v. - éd. cf. supra, Chigi H. V. 162, f. 1 v°).

    texte suivi d’une glose: «Anno XXV Augusti imp. decessit Virgilius lumen Poetarum Brundusii. Et postea ossa eius translata fuerunt Neapolim... cum epitaphio Ouidii poetae quod est supra proximum scilicet Mantua me genuit etc.» (4 lignes).

    — Ps. Ovidivs, Argumenta Bucolicon et Georgicon (Anthol. lat. 2).

    titre: «CARmen Tretrasticon [sic] Ouidii Nasonis».

    inc.: «Qualis bucolicis...» (4 v.).

    f. 190 v°-191: Anthol. lat. 672.

    à la fin: «EXPLICIVNT Carmina Octauii Aug.».

    f. 191: Anthol. lat. 653 add.

    inc.: «Iusserat hec rapidis...» (6 v. - éd. cf. supra, Ottob. lat. 643, f. 152).

    — Anthol. lat. 264.

    titre: «SEXTVS PROPONTIVS [sic]».

    — Anthol. lat. 256 et 257 (5 v.).

    f. 191 v°: Cicero, De natura deorum (extrait).

    titre: «M. T. Cicero de natura deoRum Li‹br›o 2°».

    inc.: «Iam uero domina Rerum ut uos soletis dicere Eloquendi uis...».

    expl.: «... quanta opera natura machinata sit» (II, 59, 148-149).

    — (add.) Anthol. lat. 800 (v. 1-2).

    ~ — «Recepta optima secundum Galienum» (8 lignes).

    — (au bas du feuillet) Cicero, Oratio pro L. Flacco (extrait).

    titre: «M. T. pro L. FL.».

    inc.: «Haec enim ratio ac magnitudo animorum in maioribus nostris...».

    expl.: «... in re domestica continenciȩ Laus in publica dignitatis» (12, 28).

Participant

Former owners

Formerly part of

Origin

  • Origine: italienne, écriture cursive assez négligée. Selon Fava, op. cit. infra, le manuscrit a été copié par Ciriaco d’Ancône (1391-1452), à différentes époques.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: le cardinal Sirleto (cote 136 au f. I); Giovanni Angelo duc d’Altemps (ex-libris au f. I); le cardinal P. Ottoboni (cote de Bianchini ?: S. X. 10).

Notes

Data Source: Biblissima

Bibliography

    • V. Ussani, La critica e la questione di Ditti alla luce del codice di Iesi (Riv. filol. e istr. class., 36, 1908, p. 8, 21 et 35)
    • E. Franceschini, Intorno alla tradizione manoscritta di Ditti Cretense (Atti d. R. Istit. Veneto di scienze, lett. ed arti, 97, 1937, p. 144), simple mention
    • L. Bertalot et A. Campana, Gli scritti di Iacopo Zeno e il suo elogio di Ciriaco d’ Ancona (La Bibliofilia, 41, 1939, p. 366 et 369, n. 49)
    • D. Fava, La scrittura libraria di Ciriaco d’ Ancona (Scritti di paleografia e di diplomatica in onore di V. Federici, Florence, 1944, p. 296-297, 301-302, pl. 15 et 16 = f. 37 et 158)
    • P. O. Kristeller, Iter italicum, 2, 1967, p. 418
    • R. Gelsomino, Vibius Sequester, Teubner, 1967, p. xxvi (brève mention).

Life cycle of this book

Data source