Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.1485

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q96412

  • Other Form of the Shelfmark :
    • Vat. lat. 1485
    • Bibliothèque vaticane, Vat. lat. 1485
    • Vatican. BAV, Vat.lat.1485
    • Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.1485
  • Held at : Vatican. Biblioteca apostolica vaticana
  • Date of Origin :
  • Place of Origin :

Codicological aspects

  • Parch., XVe s., 100 ff. (les 35 et 36 peut-être blancs manquent), 294 x 215 mm. Au f. 1, initiale d’or à «bianchi girari», en bas large bandeau à «bianchi girari» contenant le blason entouré d'une couronne de lauriers; ensuite initiales laissées en blanc.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 1: ... accen//

    f. 2:// autem unus

    f. 1-7v°: Ps. Priscianvs, De accentibus.

    titre: «PRISCIANI CAESARIENSIIS GRAMMATICI .V. CLARISSIMI DE ACCENTIBVS LIBER INCIPIT FOELICITER».

    à la fin: «Finis, Θεω ΚΑΡΙΝ» (éd. H. Keil, Gramm. lat., 3, 1859, p. 519-528).

    f. 7v°-13: Priscianvs, De figuris numerorum.

    titre: «PRISCIANI VIRI CLARISSIMI DE NVMERIS ET PONDERIBVS LIBELLVS INCIPIT FOELICISSIME».

    (praef.) inc.: «‹O›mni te Symmache...» (éd. Keil, op. cit., p. 405-417).

    f. 13v°-20v°: Priscianvs, Praeexercitamina.

    titre: «PRISCIANI DE PRAEEXERCITAMENTIS LIBELLVS INCIPIT FOELICITER. DE FABVLA».

    à la fin du texte: «Prisciani de praeexercitatione rhetoricis secundum Hermogenem uel Libanium explicit foeliciter» (éd. Keil, op. cit., p. 430-440).

    f. 20v°-23: Servivs, De centum metris.

    titre: «MAVRI SERVII GRMMATICI [SIC] DE CENTVM METRORVM [SIC] GENERIBVS LIBELLVS INCIPIT».

    f. 22, 1. 15-16, le texte passe de: «... ut est hoc Indue pallia sirica» (II, 6) à «Ferecraticum constat spondeo dactylo...» (IX, 1 - éd. H. Keil, Gramm. lat., 4, p. 460, l. 25 - 465, l. 7 - cf. supra, Urb. lat. 1180, f. 102v°-103).

    à la fin: «... CENTIMETRA SERVII FINIVNT FOELICITER».

    f. 23-30: Ps. Apvleivs, De nota aspirationis

    titre: «APVLEI DE NOTA ASPIRATIONIS INCIPIT».

    inc.: «‹O›mnis aspirationis nota avt principalis est syllabarum...».

    expl.: «... hic terminus habeatur. τελος. APVLEGII DE NOTA ASPIRATIONIS LIBELLVS FINIT FOELICITER» (éd. F. Osann, L. Caecilii Minutiani Apuleii de orthographia fragmenta et Apuleii minoris de nota aspirationis et de diphtongis libri duo, Darmstadt, 1826, p. 87-119).

    f. 30-34v°: Ps. Apvleivs, De diphtongis.

    titre: «INCIPIT EIVSDEM LIBER DE DIPHTONGIS».

    inc.: «‹D›iphtongi quibus ueteres utebantur latini quattuor...».

    expl.: «... ut fex faux plenus etiam (?) et cȩtera».

    (plus bas): «Apuleii fragmentum de diphtongis. Quod in uetustissimo codice repertum est finit foeliciter...» (éd. F. Osann, op. cit. supra, p. 120-146).

    ~ f. 37-38v°: Gvarinvs Veronensis, Opera.

    ~ f. 37-38: ‹Carmen de prosaicis pedibus› seu «De distinctione orationis».

    ~ f. 38: ‹Epistula ad Nicolaum et Carmen de septem sapientibus Graeciae›.

    ~ f. 38-38v°: ‹Carmen de ponderibus›.

    f. 39-67v°: Fortvnatianvs, Ars rhetorica (I-III).

    titre: «CONSVLTI CHIRII FORTVNATIA TIANI [sic] ARTIS RHAETORICE SCHOLASTICE LIBER PRIMVS INCIPIT FOELICITER» (éd. C. Halm, Rhetores latini minores, Leipzig, 1863, p. 81-134).

    ~ f. 67v°-76: ‹Avgvstinvs Hipponensis, Principia rhetorices›.

    suit sans séparation le texte précédent, titre en marge: «Cap‹itulu›m .V. de offitio oratoris».

    f. 76-79v°: Martianvs Capella, De nuptiis Philologiae et Mercurii (extrait).

    pas de titre, suit sans séparation le texte précédent.

    inc. f. 76, 1. 12: «Nunc locutionis cura est intimanda quae quom constet...».

    expl.: «... alioquin status incipit esse non figura, CONSVLTI DE ARTE RHAETORICA LIBER III («PRIMVS» exponctué) FINIT». (V, 508-525 - extrait souvent joint dans les manuscrits à Fortunatianus et aux deux Principia de S. Augustin; cf. supra, Chigi H. VI. 186, f. 130v°-134v° et G. Billanovich, op. cit. infra, p. 140-143).

    ~ f. 79v°-90: Avgvstinvs Hipponensis, Principia dialecticae>.

    titre: «INCIPIT QVARTVS DE DIALECTICA FOELICITER.

    f. 90v°-100v°: Priscianvs, Institutio de nomine, pronomine et uerbo.

    titre: «INSTITVTIO PRISCIANI GRAMMATICI DE NOMINE INCIPIT FOELICITER».

Participants

Former owner

Formerly part of

Origin

  • Origine: italienne, écriture humanistique cursive. Le manuscrit est la copie du ms. Urb. lat. 1180 (cf. supra), écrit vers 1446 par Niccolo Perotti († 1480) pour William Gray: il contient les mêmes oeuvres dans un ordre différent et reproduit ses souscriptions avec quelques erreurs, f. 23: «PER NICOLAVM PEROCTVM CENTIMETRA... ANG GALLINA/COELLI.LAVS NIK.» (ces derniers mots depuis «ANG» sont reproduits f. 30 après le titre du De diphtongis), f. 34v°: en rouge: «... Per Nicolaum Peroctum quam [sic] Ferrariȩ apud magnificum et generosissimum uirum D. Gulielmum. Gr. [= Gray] esset duodeuicesimumque aetatis suȩ annum ageret». La décoration est de l'enlumineur Gioacchino de Gigantibus (cf. Survie..., cit. infra).

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: le cardinal Jean Jouffroy, évêque d’Arras puis d'Albi († 1473), dont les armes sont peintes au bas du f. 1 : fascé d'or et de sable de six pièces, la première fasce de sable chargée de deux croix de gueules; le manuscrit est attesté dans les inventaires de 1475, 1481 (f. 51, 1. 14-20), 1518 (f. 23 v°, 1. 12-15), 1533 et 1550 (où il portait le n° 867).

Notes

Data Source: Biblissima

  • E. Pellegrin, F. Dolbeau, J. Fohlen, J.-Y. Tilliette, avec la coll. d'A. Marucchi et P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome III, 1re partie. Fonds Vatican latin, 224-2900, Paris, 1991, p. 69-71 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1991_cat_21_31)

Bibliography

    • H. Keil, De Vaticanis grammaticorum latinorum codicibus (Rhein. Mus., n.s. 2, 1847, p. 316), description détaillée
    • R. Sabbadini, Spogli Ambrosiani latini (Studi it. filol. class., 11, 1903, p. 287, n. 2), brève mention
    • G. Mazzini, Il codice Vaticano latino 3313..., 1924, p. 214 et 215), simples mentions
    • G. Mercati, Per la cronologia della vita e degli scritti di Niccolὸ Perotti, Rome, 1925, p. 31 n. 4 et 146 (Studi e Testi, 44), brèves mentions
    • G. Mercati, Una lettera di Vespasiano da Bisticci à Jean Jouffroi vescovo di Arras e la biblioteca romana del Jouffroi (Mélanges Félix Grat, 1, Paris, 1946, p. 366), brève mention, réimp. dans G. Mercati, Opere minori, 6, Vatican, 1984, p. 198 (Studi e Testi, 296)
    • C. Leonardi, I codici di Marziano Capella (Aevum, 34, 1960, p. 476, n° 216), brève description
    • G. Billanovich, Il Petrarca e i retori latini minori (Ital. med. e uman., 5, 1962, p. 143), brève mention
    • M. Oberleitner, Die handschriftliche Uberlieferung der Werke des heiligen Augustinus. 2/2, Italien... Vienne, 1970, p. 277 (description partielle)
    • C. Jeudy, L'«Institutio de nomine, pronomine et uerbo» de Priscien. Manuscrits et commentaires médiévaux (Rev. hist. textes, 2, 1972, p. 139), description sommaire
    • Survie des classiques latins..., Vatican, 1973, p. 76, n° 155
    • M. Passalacqua, I codici di Prisciano, 1978, p. 331-332 (brève description)
    • A. Lanconelli, La biblioteca romana di Jean Jouffroy (Scrittura, Biblioteche e Stampa..., 1980, p. 287), brève mention
    • J. Fohlen, Les manuscrits classiques..., 1985, p. 15 et 43 (simples mentions).

Life cycle of this book

Data source