Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Urb.lat.649

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q91822

Codicological aspects

  • Parch., XVe s., I + 176 ff. + 1 f. blanc (à partir du f. 129 la numérotation repart de 120), 270 x 175 mm. Le f. 1 est un feuillet de garde. Au f. 1 v°, table du contenu en capitale d’or et d’azur dans une couronne de laurier entourée de plusieurs médaillons cerclés d’or dont trois contiennent en capitales d’or ou d’azur le nom des auteurs et le titre d’une oeuvre. Au f. 2, bordure sur trois côtés à «bianchi girari », fleurs, tiges et pastilles d’or; dans la marge inférieure, quatre «putti » présentent les armes des Montefeltro à l’intérieur d'une couronne de laurier cerclée d’or. Titre en capitales d’or. Initiale d’or sur fond turquoise et rose parsemé de perles d’argent noirci avec quelques rinceaux et fleurs. Aux f. 71 et 123 v°, initiales d’or à «bianchi girari» descendant en bordure en marge. Autres initiales d’or à «bianchi girari ».

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 2-70 v°: Stativs, Siluae (ms. U des éditions).

    titre: «PVBLII PAPINII STATII SILVARVM LIBER PRIMVS INCIPIT FELICITER ».

    f. 71-123: Avsonivs, Opuscula.

    f. 71-71 v°: Epigrammata de diuersis rebus (extraits).

    titre: «AVSONII POETAE LIBER PRIMVS INCIPIT » (epigr. 26, 25 v. 6-8, 27-30 - éd. R. Peiper, Decimi Magni Ausonii Burdigalensis Opuscula, Leipzig, Teubner, 1886, p. 320-322).

    f. 71 v°-72: Epitaphia (extrait) .

    titre: «In tumulum homini felicis» (epit. 31 - éd., op. cit. p. 83).

    f. 72: Epigrammata de diuersis rebus (extraits).

    titre: «Exhortatio ad modestiam» (epigr. 2 et 9 - éd., op. cit. p. 311 et 314).

    f. 72-72 v°: Libri de fastis conclusio (extraits) .

    titre: «In libro quem de fastis composuerat ad Gregorium» (n° 1, 3, 4 - éd., op. cit. p. 194-195).

    f. 72 v°-73: Epigrammata de diuersis rebus (extraits).

    titre: «De fonte Danubii iussu Valentini Augusti » (epigr. 31, 3, 32, 33 - éd., op. cit. p. 322-323, 311-312 et 323-324).

    f. 73 v°: Epitaphia (extrait).

    titre: «Epitaphium Anicie puelle mortue» (epit. 35 - éd., op. cit. p. 85).

    f. 73 v°-75 v°: Epigrammata de diuersis rebus (extraits).

    titre: «Ad Gallam puellam iam senescentem » (epigr. 34-36, 37, 38-42, 14, 43-45, 53, 46, 47 v. 1 et 3, 51 v. 1, 52 - éd., op. cit. p. 324-328, 316, 328-329, 332, 330-331).

    f. 75 v°: Epigrammata de diuersis rebus (extraits).

    titre: «Ad bellum suum quid potius uelit Tinea uel carinem» (epigr. 1 - éd., op. cit. p. 310).

    f. 75 v°-76: Epitaphia (extrait).

    titre: «De nomine cuiusdam Lucii scripto in marmore » (epit. 32 - éd., op. cit. p. 84).

    f. 76-77: Epigrammata de diuersis rebus (extraits).

    titre: «Versus de Sabina textrice et carmina faciente » (epigr. 54-56, 57 v. 2 et 4, 59, 7, 12-13, 8, 61, 10-11, 62 - éd., op. cit. p. 313-335 passim).

    f. 77: Epitaphia (extraits).

    titre: «In Diogenis cinici sepulchrum in quo erat sculptus canis » (epit. 28, 30 v. 1-2 - éd., op. cit. p. 82-83).

    f. 77-82 v°: Epigrammata de diuersis rebus (extraits).

    titre: «in signum marmoreum rubes et ex eo repercussum » (epigr. 63-79, 24, 80-81, 4, 82-83, 84-85, 86-87, 60, 88-91, 15-20, 92-93, 94 v. 1-6 + 7-8, 22 + 23, 58, 95-96, 48, 97-105 -les n° 37, 58 manquent - éd., op. cit. p. 312-350 passim).

    f. 82 v°-83: Domestica (extrait).

    titre: «Ausonius de sanctissima pasce solemnitate » (n° 2 - éd., op. cit. p. 17-19).

    f. 83-84 v°: Epistularum liber (extraits).

    titre: «Liber ep‹ist›ularum incipit» (n° 4, 6, et 7).

    expl. incomplet: «... que fortuna esset, semel erebescerem » (éd., op. cit., p. 225-226, 228-231, l. 25).

    f. 84 v°: De bissula (extrait).

    titre: «Ad lectorem» (ep. 2 - éd., op. cit. p. 115).

    f. 84v°-91v°: Epistularum liber (extrait).

    titre: «Ad Paulum ».

    à la fin: «...finit epistularum liber primus» (ep. 7 (fin), 23, 13, 25-26, 11-12, 10 - éd., op. cit. p. 231 l. 25, 232, 266-268, 243-244, 269-275, 236-243, 235-236).

    f. 91 v°-92: Eclogarum liber: XXV, Monosticha de aerumnis Herculis (Anthol. lat. 641).

    titre: «Labores Herculis» (éd. cf. supra, Pal. lat. 883, f. 60 v°).

    f. 92-92 v°: Monosticha de XII Caesaribus (I-IV).

    titre: «Hesperio filio suo s.p.d. » (éd., op. cit. p. 183-186).

    f. 92 v°-93: Tetrasticha de XII Caesaribus (extraits).

    pas de titre (n° 13-18 - éd., op. cit. p. 190-192).

    t. 93-93 v°: Epigrammata de diuersis rebus (extrait).

    titre: «In polygytonum » (epigr. 106 - éd., op. cit. p. 350-351).

    f. 93 v°: Eclogarum liber : XIX, De mensibus et quatuor anni temporibus.

    titre: «De mensibus et quatuor anni partibus» (éd. op. cit., p. 103).

    f. 93 v°-94: Epigrammata de diuersis rebus (extraits).

    titre: «De siluio bono qui erat Brito (epigr. 107-112 - éd. op. cit., p. 351-352).

    f. 94: Ephemeris (extrait).

    titre: «De notario in scribendo uelocissimo » (n° 7 - éd., op. cit. p. 12-13).

    f. 94-104 v°: Gratiarum actio ad Gratianum imperatorem.

    pas de titre.

    inc.: «EGo tibi gratias imperator...» (éd. op. cit., p. 353-376).

    f. 104 v°-107: Technopaegnion (extraits).

    titre: «De monosyllabis» (n° 2-11, 12, 14 - éd., op. cit. p. 156-168).

    f. 107-110: Griphus ternarii numeri.

    pas de titre (éd., op. cit. p. 196-205).

    f. 110-114: Cento nuptialis.

    titre: «Incipit cento nuptialis» (éd., op. cit. p. 206-219).

    f. 114-116: Epistularum liber (extraits).

    titre: «Theoni s.p.d. » (ep . 14 et 24 - éd., op. cit. p. 245-249 et 268-269).

    f. 116-117: Ephemeris (extrait).

    titre: «Precatio ad omnipotentem» (n° 3 - éd., op. cit. p. 7-11).

    f. 117-118: Domestica (extrait).

    titre: «De uita sua et conditione » (n° 4 -la praef. manque, éd. op. cit. p. 21).

    f. 118-120: Epistularum liber (extrait).

    titre: «Protrepticus. Ausonius Hesperio filio suo » (ep. 22 - éd., op. cit. p. 259-266).

    f. 120-122: Cupido cruciatur.

    titre (après l'epistula): «Ausonii egloga in qua cruciatur Cupido» (éd., op. cit. p. 109-113).

    f. 122-123: De bissula (extraits).

    (titre après l'epistula) : «Prefatio de uersibus Bissule quos ad Paulum miserat » (ep. et n° 1, 3-6, éd., op. cit. p. 114-117).

    ~ f. 123 v°-176 v°: Apollinaris Sidonivs, Carmina (extraits).

Participant

Former owner

Formerly part of

Origin

  • Origine: italienne, écriture humanistique ronde. D’après A. Marastoni, éd. cit. infra, p. xc, le manuscrit aurait été écrit par des copistes florentins à Urbino mais d’après M. D. Reeve, op. cit. infra, il aurait été copié à Florence par Niccolò Ricci (cf. supra, Urb. lat. 313).

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseur: Federico da Montefeltro dont les armes simples sont peintes au f. 2 («Indice vecchio » 498) .

Notes

Data Source: Biblissima

  • E. Pellegrin, J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, avec la coll. d'A. Marucchi et de P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 2me partie. Fonds Palatin, Rossi, Ste-Marie Majeure et Urbinate par J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, Paris, 1982, p. 621 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1982_cat_21_22)

Bibliography

    • A. Klotz, P. Papini Stati Siluae..., Leipzig, Teubner, 1921, p. xvi-xvii (brève description)
    • A. Marastoni, Nonnulla de P. Papini Stati Siluarum editionibus (Aevum, 30, 1956, p. 354 sq.)
    • A. Marastoni, P. Papini Stati Siluae, Leipzig, Teubner, 1961, p. xvi-xvii (brève description)
    • S. Prete, I Caesares di Ausonio ed il ms. 81 della Biblioteca comunale di Fermo (Studia Picena, 39, 1972, p. 8, 129), simples mentions
    • M. D. Reeve, Statius’ Silvae in the fifteenth century (Class. Quart., 71, 1977, p. 203-204).

Life cycle of this book

Data source