Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.1612

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q96537

  • Other Form of the Shelfmark :
    • Vat. lat. 1612
    • Bibliothèque vaticane, Vat. lat. 1612
    • Vatican. BAV, Vat.lat.1612
    • Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.1612
  • Held at : Vatican. Biblioteca apostolica vaticana
  • Date of Origin :
  • Place of Origin :

Codicological aspects

  • Papier (filigranes f. 1-30: Briquet 3388?, Florence, 1475-1479; f. 31-79: Briquet 7834, Rome, 1470), XVe s. (a. 1480), 79 ff. (f. 79v° blanc), 235 x 165 mm. Au f. 1v°, initiale d'or à «bianchi girari»; gloses marginales et interlinéaires très abondantes jusqu’au f. 66v°.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 2://En agedum

    f. 1: Excerpta.

    ~ 1) titre?: «Lege aurea».

    inc.: «Mali ingenii argumentum est in his uersari diutius quae circa corpus sunt. Nimis exerceri, nimis esse, nimis potare...» (6 lignes -non identifié).

    2) Seneca, Epistulae ad Lucilium (extraits).

    titre: «Seneca in Epistolis».

    a) inc.: «Aliquid quotidie aduersus paupertatem aliquid aduersus mortem ... -... quod illo die conquoquas [sic]» (4 lignes -ep. 2, 4).

    b) «Omnia mi Lu‹cili› aliena sunt tempus tantum nostrum est» (ep. 1, 3).

    3) Horativs, Carmina seu Odae (extrait).

    titre: «horativs oda IIII».

    inc.: «Pallida mors ęquo pulsat pede pauperum tabernas...» (I, 4, 13-15).

    4) Apvleivs, Florida (extrait).

    titre: «L. App.».

    inc.: «Nihil quicquam homini tam prosperum diuinitus datum...».

    expl.: «... coniugatione quadam mellis et fellis; ubi tuber ibi uber» (5 lignes -chap. 18, éd. R. Helm, Teubner, 1921, p. 34, l. 28-35, l. 3).

    5) Macrobivs, Saturnalia (extrait).

    pas de titre.

    texte: «Qui suos dolores anxietatesque dissimulant perueniunt patientiae beneficio ad maximam uoluptatem» (I, 10, 8).

    f. 1v°-77v°: Propertivs, Elegiae.

    titre: «Propertii Aurelii Nautae Monobyblos Ad Cynthiam Liber primus incipit feliciter Ad Tullum».

    (gloses) inc. en marge: «A tempore atque exemplo que prodit‹us› (?) amor (?) indicat et Cy. difficultates (?) ostendit que cum nulla arte uinci possit...».

    (liv. II) titre f. 15: «... Eiusdem Incipit secundus non minus iucunde quam scite. Ad Mecenatem».

    (gloses) inc. f. 15 en marge: «QVERITIS. Secundum uolumen a Mecenate auspicatur qui cum plurime auctoritatis esset...».

    (liv. IV) dernière glose f. 66v° en marge: «Nube ait [IV, 4, 90]. Ironica permissio est non inquit mihi nupseris nec meum talamum proditionis».

    f. 77v°-78: Nota de Propertio.

    inc.: «Qui quidem dicitur monobyblos a monos unus uel solus et byblos iuncus marinus...».

    expl.: «... Fuit autem familiaris Ouidio Nasoni nostro uti patet apud eundem in tristibus in hunc modum: Saepe suos solitus recitare Propertius ignes

    Iure sodalitii qui mihi iunctus erat.

    Deo laus et honor» (Ovidivs, Tristia, IV, 10, 45-46 - éd. partielle d'après ce manuscrit C. Hosius, op. cit. infra, p. 587-588; cf. supra, Barb. lat. 58, f. 68-68v°, même texte).

    ~ f. 78: Antonivs Tridento, Carmen.

    titre (légèrement gratté): «Vale Tridentine», en marge: «A. Tridentoni».

    inc.: «Qui nostras placido est solatus carmine curas...» (4 v. - cf. H. Walther, Initia carminum..., n° 15586, cite seulement ce manuscrit).

    ~ — Iacobvs Bononiensis, Carmen.

    titre en marge: «Iacobus Bonon‹iensis›».

    inc.: «Incipit a teneris nimio succensus amore...» (4 v. - cf. H. Walther, op. cit. supra, n° 9185, cite seulement ce manuscrit).

    ~ f. 78v°-79: Epitaphium Sardanapali.

    inc.: «SARDANAPALLVS ANACYN. DARAXIS FILTVS. ANCHIALAM (?) ET TARSVM VNA CONDIDIT...».

    à la fin: «SARDANAPALLI EPITAPHION» (16 lignes, en capitales rouges).

Participants

Origin

  • Origine: italienne, écriture humanistique cursive assez ronde; les gloses sont d'une fine écriture anguleuse penchée qui emploie parfois, au début des mots, le g oncial du cercle de Pomponio Leto. Au f. 78 souscription datée dont le nom du copiste, qui semble avoir été primitivement: «Iohannes [...] Hyspalen‹sis›» a été gratté et remplacé par celui de Gaspar Manius de Rome. «Scripsi ego Gaspar Manius Romanus (ces 3 mots récrits sur grattage) et ultro et iucunde anno MCCCCLXXX fauente mihi clarissimo atque sanctissimo uate («Petreio ac Pomponio omnium sapi‹entissimo›», récrits sur grattage et raturés) principe meo B.M. cuium etiam habui emendatissimum exemplar eius propria manu confectum». Simar, op. cit. infra, attribue le manuscrit à la main de Joviano Pontano (de même pour le ms. Barb. lat. 58, cf. supra) à tort comme le démontre B.L. Ullman, op. cit. infra.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseur: le manuscrit a été acquis par la Bibliothèque Vaticane entre 1550 et 1566 car il est décit dans une liste complémentaire étblie après 1566 par les Ranaldi.

Notes

Data Source: Biblissima

  • E. Pellegrin, F. Dolbeau, J. Fohlen, J.-Y. Tilliette, avec la coll. d'A. Marucchi et P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome III, 1re partie. Fonds Vatican latin, 224-2900, Paris, 1991, p. 215-217 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1991_cat_21_31)

Bibliography

    • C. Hosius, Die Handschriften des Properz (Rhein. Mus., N.F. 46, 1891, p. 578, 580, 587-588), brèves mentions
    • Th. Simar, Les manuscrits de Properce du Vatican (Le Musée belge, 13, 1909, p. 93-95)
    • B.L. Ullman, The manuscripts of Propertius (Class. Philol., 6, 1911, p. 298-299)
    • A.C. Ferguson, The manuscripts of Propertius, Chicago, 1934, p. 67 (brève mention)
    • R. Weiss, In obitu Ursini Lanfredini. A footnote to the literary history of Rome under pope Innocent VIII (Ital. med. e uman., 2, 1959, p. 361, n. 2).

Life cycle of this book

Data source