Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 7316

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q65814

Codicological aspects

  • Papier, 199 f., plusieurs mains contemporaines. Astrologie, à l’exception d’un texte sur les herbes en français et en latin (179r-180v) ; tables des maisons pour Avignon (187r-189v). Blancs : 140v-144v

    (Source : Persée - DER-IRHT, LXXXIV)

Contents

Data Source: BnF Archives et manuscrits

  • 1.° Albumasaris, introductorius major ad judicia astrorum. — 2.° Messahallach, liber de revolutionibus annorum mundi. — 3.° Anonymus de significationibus planetarum, de cogitatione et de interrogationibus. — 4.° Dorotheitractatus de occultis. — 5.° Anonymus de cometis. — 6.° Albumasaris, tractatus decem de magnis conjunctionibus. — 7.° Ejusdem liber florum. — 8.° Alius tractatus de cometis. — 9.° Aggregationes abbreviatae super libros judiciorum astrologiae ; sive, flores authorum de judiciis astrorum. — 10.° Almansorisjudicia astrologica : interprete Platone Tyburtino — 11.° Astrologiae secretorum flores, à Stephano Messanensi collecti. — 12.° Ptolemaeicentiloquium, cum expositione Haly. — 13.° Tractatus cujus titulus : liber imbrium secundùm Indos ; sive, liber de arte prognosticandi varias coeli tempestates, pluvias scilicet, ventos, etc. authore Jafar. — 14.° Messahallachde radicibus revolutionum : interprete Joanne Hispalensi. — 15.° Alkindiliber de mutatione temporum. — 16.° Anonymus de mutatione temporum secundùm Indos. — 17. De la maniere de tirer les quatre élemens de l'herbe qui est appellée, donum caeli, et leurs vertus. — 18.° Les dominations des sept planetes en corps humain, et leurs maladies. — 19.° Messahallachepistola in rebus eclipsis lunae et solis, conjunctionibus planetarum ac revolutionibus annorum, breviter elucidata à Joanne Hispalensi — 20.° Guidonis Bonafors liber abbreviatus per Fratrem Hugolinum de Faventia, ordinis sancti Augustini, qui ea tantùm excerpsit quae ad astrologiam judiciariam pertinebant. Saeculo decimo quinto exaratus videtur.

Data Source: Jonas

  • Anonyme | Médecine astrologique
    Incipit référence de l'oeuvre : Saturne a des membres de cors humain, l'oreille destre, l'esplain, la vessie, la melancolie avoec participation de flecme aicre...
    Folio 179v - 180r

Data Source: Persée - DER-IRHT, LXXXIV

  • 1r-76r Albumasar, Introductorium maius (trad. Jean de Séville) [TK, 813]

    76v-80v Messahallah, De revolutionibus annorum mundi [AAAS, 26 ; Thorndike 1956, 67]

    80v-82r Gergis, De significatione septem planetarum in domibus [AAAS, 30]

    82r-82v Messahallah, De cogitatione

    82v-84r Messahallah, Liber interpretationum [AAAS, 34 ; Thorndike 1956, 56]

    84r-84v Léopold d’Autriche, De astrorum scientia, V. 5.1-21 («Cometa est vapor terreus habens partes grossas — et infortunia propter hoc ») [éd. partielle Thorndike 1957, 131 ; TK, 236]

    85r-132v Albumasar, De magnis coniunctionibus (Versio C) [Yamamoto/ Burnett, xvi]

    133r-140r Albumasar, Flores («… secundum quod exposui tibi si Deus voluerit et ipse est auxiliator. Finit liber florum Albumazar sub laude Dei et eius adiutorio quem succedit liber experimentorum eiusdem Albumazar »)

    145r-145v Ps.-Ptolémée, De cometis et (145r-145v) Dixerunt Ptholomeus et Hermes quod locus Lune… [Thorndike 1956a, 394 n. 24 et 395 n. 27 ; TK, 445 et 1147 ; Thorndike 1957, 128 et 129 n. 50 ; Lemay 1999, 269 et 422 ; MMLB, 133]

    145v-148r «Incipiunt aggregationes abreviate super libros iudiciorum astrologie sive flores auctorum iudiciorum. Scientia astrorum dividitur in duo, in demonstrationes que sunt certe sine errore et in scientia iudiciorum — Saturnus usque ad mortem » [TK, 1400]

    148r-149v «Incipiunt flores Hali in libro de electionibus horarum. Si conceptus hominum noverimus — alicuius territorii adhibeam (?) in quarto » (= Haly Embrani, De electionibus horarum ?) [TK, 1445 ; Dell’Anna, 143]

    149v-150r «Incipiunt flores. Dominus anni est dominus ascendentis — bellum inter millites et regem et disputationem pro sectas et novitates » (diverses configurations de l’horoscope de révolution, liste des étoiles fixes néfastes et signification de Saturne, Jupiter, Mars et la Tête du Dragon dans chacun des 12 signes)

    150v-152v Capitula Almansoris

    152v-154r Hermès, Centiloquium [TK, 453 ; TCEM, 31]

    154r «Scito quod in isto capitulo est magnum secretum quod nescit nec intelligit — earum colubrum occidunt » (10 lignes)

    154v «De partibus omnium fructuum terre. Pars tritici a Sole in Martem, pars aque a Luna in Venerem — introduximus quoque has partes novissimas et si inest eis narratio debilis ne dimitteremus » (15 lignes)

    154v «Pro nubium quidem agnitione habenda conventus oppositionis horas… » (astro-météorologie d’après les mansions lunaires, 31 lignes) [Jenks, 94]

    154v-156r «De aeris mutatione et pluviis. Quotiens igitur de pluviis eorum que — stellis perambulant et de deminata placitio » (texte d’astrométéorologie, apparemment incomplet) [Jenks, 108]

    156r «Sciendum est quod in omni nativitate… » (13 lignes)

    156v «Tabula valens ad plures operationes astrologorum et medicorum » (table des 12 signes indiquant les régions du monde, herbes, pierres, étoiles et des élections médicales (bona-mala) d’après la position de la Lune en signe)

    157r-167r Ps.-Ptolémée, Centiloquium (trad. Platon de Tivoli)

    167r-168v Hermann de Carinthie, Liber imbrium (fragment : « Sexta propositio tertie partis principalis. Item volens scire naturam temporis — Aquarius et Piscis locantur. Explicit liber imbrium Indorum ab astrologo Iafar nomine editus dem... (?) a Allovio Mciuro (?) abreviatus») [Haskins, 77 n. 41; AAAS, 87; Jenks, 10; Jenks, 74 indique Firminus de Bellavalle, Repertorium, III.6-16]

    168v «Si vis scire pluvias in toto anno, aspice quando Sol intrat… » (14 lignes) [Jenks, 136]

    169r-170v Messahallah, Epistola de rebus eclipsium

    170v-177v Alkindi, De mutatione temporum [HMES, I, 647 n. 2 ; Bos/ Burnett, 75]

    177v-178v Jafar, De pluviis et ventis [HMES, I, 652 n. 1 ; Jenks, 110 ; Burnett 2004, 116]

    181r-182r Messahallah, Epistola de rebus eclipsium (dans une version différente de la traduction de Jean de Séville : «Incipit astronomia Moyssaalha (!) in rebus eclipsis Lune et Solis et coniunctionibus planetarum ac revolutionibus annorum breviter elucidata. Et sunt in eo 12 capitula. [1] Primum est de ratione circuli et stellarum et qualiter operantur in hoc seculo. Dixit Moyssalha : Creator creavit terram ad modum rote et extendit rotam in circuitu terre… [2] Ait Moyssalha : Scias quod operationes seu influentie astrorum (?) sunt secundum dispositiones climatum… [3] Signa sunt 12, in unoquoque signo sunt 30 gradus… [4] Cum volueris scire an dispositio temporum fuerit pluviosa aut ventosa vel alia influentia… [5] Cum Sol et Luna et alii planete eclipsantur oportet te scire in toto vel in parte… [6] Cum volueris scire que accident in hiis inferioribus, scias de planetis ponderosis… [7] Scias quod eclipsi Solis habet de… re (?) futura secundum magnitudinem eclipsis… [8] Coniunctio planetarum et eorum effectu‹s›. Complexio [complo.] planetarum dicitur (?) in… (?) futura, unde si planete superiores coniungantur cum inferioribus… [9] Dixit Moyssalha : Magnalia que accidunt (?) in istis inferioribus proveniunt ex coniunctione planetarum superiorum… [10] Ait Moyssalha : Iam diximus quod magnalia que accidunt (?) in istis inferioribus… [11] Cum fuerit mediocris coniunctio, scilicet Saturni et Martis… [12] Ait Moyssalha : Minor coniunctio est Iovis cum Marte, significat turbitatem aeris — aliqua bona stella in coniunctione eorum quod si fuerit bonum significat. Explicit Moyssalha ») [Thorndike 1956, 64 ; TK, 272]

    182r «Notandum est quod quando fit eclipsis Solis — evenerit sicut dixi de complexione planetarum plure (?) alicuius cum eclipsi » (8 lignes)

    182r-184r Zael, Quinquaginta precepta.

    184r-184v Zael, Introductorium, c. 2 et début du c. 3 (« Scito quod invenimus unicuique interrogationi seu rei quesite — nutu Dei ex rebus. Explicit »)

    184v-186v «Incipit recapitulatio totius libri Abhuali Alcayet de locis planetarum. R...tio (?) collectio verborum in iudiciis est ut aspicias unamquamque domorum 12 — certas domus secundum habent modum»

    186v «Si quis voluerit scire de duobus contentionem habentibus quis eorum vincet... » (calcul du vainqueur et du vaincu, avec tables et alphabet numérique)

    190r-199r «Liber abbreviatus per fratrem Hugolinum de Faventia ordinis Sancti Augustini, qui ea tantum excerpsit quae ad astrologiam iudiciariam pertinebant. Omissis multis que spectant ad philosophiam naturalem que in libro Guidonis Bonafors ponuntur...» [HMES, II, 839 ; TK, 980]

    199r-199v « Aries. Nil capiti facias... »

    199v « Omnis questio in qua inveneris Lunam fortem... » (quatre paragraphes)

Text in this manuscript

Data Source: Manuscripta medica

Anonyme : De hora conceptionis et nativitatis [Latin].

Participants

Other participants

Former owners

Formerly part of

Origin

  • française (Avignon ?, cf. f. 187r-189v), Petrus Triboul a copié au moins les f. 46r-132v et 157r-168v

    (Source : Persée - DER-IRHT, LXXXIV)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, LXXXIV

  • Antonello Petrucci (mort en 1487) ; bibliothèque des rois aragonais de Naples (depuis Ferdinand Ier) (selon Mazzatinti) ; François II

Notes

Data Source: Biblissima

  • D. Juste, Catalogus Codicum Astrologorum Latinorum. II. Les manuscrits astrologiques latins conservés à la Bibliothèque nationale de France à Paris (Documents, études et répertoires de l'Institut de Recherche et d'Histoire des Textes, 84), Paris, 2015, p. 95-98 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_2015_cat_84_1)

Bibliography

    • CCMB IV, p. 339-340
    • Delisle 1868-1881, I, p. 191 n. 1
    • Mazzatinti, p. 51-52 (n° 109)
    • Thorndike 1957, p. 131-133
    • Lemay 1995, IV, p. 141-151
    • Lemay 1999, p. 269-270.

Life cycle of this book

Data sources