Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.1516

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q96442

  • Other Form of the Shelfmark :
    • Vat. lat. 1516
    • Bibliothèque vaticane, Vat. lat. 1516
    • Vatican. BAV, Vat.lat.1516
    • Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.1516
  • Held at : Vatican. Biblioteca apostolica vaticana
  • Date of Origin :
  • Place of Origin :

Codicological aspects

  • Papier (filigranes peu visibles f. 1-80: var. Briquet 6658, Florence-Lucques, 1451-1457; f. 81-120 et 160-165: var. Briquet 5575?; f. 121-159: Briquet 5905, Sienne-Florence, 1450-1454), XVe s. (a. 1457-1458), 162 ff. + 5 ff. blancs sauf [f. 167v°], (+ f. 146bis; f. 80-80v°, 114-114v° et 162v° blancs), f. [167v°] 2 col., 287 x200 mm. Quelques gloses marginales contemporaines éparses, certaines en grec.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 2:// Quiritium qui

    f. 1-79v°: Ps. Acro, Scholia in Horatium.

    titre: «ACRONIS IN ORATII ODIS LIBER INCIPIT».

    texte remanié semblable à celui du ms. Vat. lat. 1515 (cf. supra).

    f. 1 : Vita Horatii I.

    inc.: «ORatius Quintus Flaccus precone patre...».

    — Vita Horatii II

    suit sans séparation la Vita précédente.

    texte remanié.

    inc. l. 30: «Oratius autem iste ex Apulia migrauit in Sabinos. Qui cum pater eum Romam misisset... uicit ingenio. Coluit itaque Mecenatem quoius auxilio non solum seruatus uita sed etiam in Cȩsaris amicitia est susceptus. Qua propter...».

    expl.: «... Scripsit autem carminum libros tres: Oden, Epodon et carmen seculare, poetriam, librum sermonum et epistolarum» (7 lignes).

    f. 1v°-69: Carmina seu Odae.

    titre: cf. supra avant les Vitae.

    inc.: «Mecaenas metrum aschelpiadeum [ sic] constat ex spondeo... -... heroica et duobus dactilis».

    suivi sans séparation d'une note sur la métrique: «heroice amatorie pragmatice... -... tricolos uel tetracolos in qua post duos uel tres uersus alia metra incoantur» (cf. supra, Vat. lat. 1515, f. 1-1v°, même texte après la Vita I).

    puis: «Mecenas atauis edite regibus hominum scribit officia pragmatice monocolos in commemoratione parentum...».

    (liv. II) expl. incomplet f. 38: «... hyperboreosque Scithicos Virg‹ilius›: Solus yperboreas Tanaimque niualem [Georgica, IV, 517]» (cf. II, 20, 16 - variantes).

    (liv. III) expl. f. 59 suivi d'une glose interpolée?: «... Cinge mihi comam Delphica lauro tamquam cui placuerit laurus delphica consecrata Apollini uel poetis. Cinge illiga circunda ut Virg‹ilius›: Baccare frontem cinge ne uati noceat mala lingua futuro [Bucol. VII, 27-28]. Finiunt Odę [sic]».

    (liv. IV) expl. f. 69: «... descendit origine. / Finit quartus liber».

    f. 69-78: Epodon liber.

    pas de titre.

    inc.: «ibis Liburnis inter alta nauium metrum hoc iambicum dicitur primus enim uersus iambicus trimeter est secundus dimeter...».

    expl. incomplet ou inachevé: «... implacabiliter respondentem» (cf. 17, 53), puis glose sur «Inultus» (cf. 17, 56): «uulgata a te ueneficii beneficii usque semper optat quietem» puis: «uectabor portabor curiosus quasi possis et artis me» (cf. 17, 74).

    f. 78v°-79v°: Carmen saeculare.

    inc.: «Phoebe siluarum potens Diana Secularis carminis duplex deuotio esse consueuerat...».

    expl. incomplet: «... quindecim uiri ad responsa captanda quam ad sacrificia offerenda. Finis carmen secularis [sic]...» (var.).

    f. 81-1 13v°: Commentarius in Horatii De arte poetica.

    pas de titre.

    (praef.) inc.: «Materia actoris in hoc opere est ars poetica intentio uero sua est dare precepta de arte poetica. Causa huius inuentionis est duplex...».

    (texte) f. 82v°: «Humano capiti etc. quoniam inter picturam et scripturam et inter pictorem...».

    expl.: «... Sicut ergo irudo non dimittit cutem nisi plena sit sanguinis. Ita ineptus poeta non dimittit quem arripuit donec sacietur tedio suȩ recitationis, finis. Deo gratias» (cf. supra, Reg. lat. 1828, f. 274-291v°, et autres manuscrits indiqués, commentaire avec le même incipit et un explicit différent).

    f. 115-162: Ps. Acro, Scholia in Horatium.

    f. 115-128v°: De arte poetica.

    titre: «ACRONIS IN ORATII FLACCI POETRIAM LIBER INCIPIT FELICITER».

    f. 128v°-161: Sermones seu Saturae.

    titres: 1) «Incipit super sermonibus», 2) (rubriqué): «EIVSDEM ACRONIS IN SERMONIBVS FLACCI INCIPIT FELICITER».

    (liv. I) expl. f. 148v°: «... non aliqua ordinatione compositum dicendo i puer et reliqua».

    (liv. II) inc. avec interpolation: «svnt quibus in satira uidear nimis acer, alii nullius momenti et nimis acrem dicunt satiram meam, alii dicunt sine neruis esse quod scripsi id est sine uiribus ingenii. Egloga hęc omnia [sic] habet Si ad Iouem...».

    à la fin: «Finis Acronis super odis poetria et sermonibus».

    f. 161: Vita Horatii II.

    inc.: «Horatius Flaccus libertino patre natus in Apulia...».

    expl.: «... Acron omnibus melius» (texte non interpolé).

    f. 161-162: Expositio metrica.

    pas de titre, suit sans séparation la Vita II

    expl.: «... Nona decima ode monocolos est que constat trimetro iugi utitur hoc semel: Iam iam efficaci».

    ~ f. [167v°] (add.) ‹Schemata stropharum ac pedum›.

    inc.: «Asclepiadeum carmen / spondeus _ _ / Choriambus _ ⏑ ⏑ ...».

    expl.: «... Quadrisyllabi... Antipastus ⏑ _ _ ⏑ diiambus ⏑ _ ⏑ _ Dichorius _ ⏑ _ ⏑ add.: «et ditrocheus».

Origin

  • Origine: italienne, écritures humanistiques cursives de plusieurs mains: 1) f. 1-113v°, souscriptions datées au f. 79v°: «... die III° octobris 1457» (la date: «die 15 septembris» inscrite en haut à droite du f. 1 est peut-être celle du début de la copie) et f. 113v°: «1458 die XI Iulii», 2) f. 115-115v°; 3) f. 116-162, 4) f. [167v°] autre écriture plus régulière.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseur: le manuscrit a été acquis par la Bibliothèque Vaticane entre 1550 et 1590, car il est décrit dans une liste complémentaire établie par les Ranaldi.

Notes

Data Source: Biblissima

  • E. Pellegrin, F. Dolbeau, J. Fohlen, J.-Y. Tilliette, avec la coll. d'A. Marucchi et P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome III, 1re partie. Fonds Vatican latin, 224-2900, Paris, 1991, p. 95-96 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1991_cat_21_31)

Life cycle of this book

Data source