Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Chig.H.V.153

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q87854

Codicological aspects

  • Parch., XIIIe s. sauf add. du XIVe s. aux f. 66 v°, 109 v°-110 v°, 168-168 v°, 168 ff. (+ f. 134 bis et 162 bis), 2 col., 265 x 167 mm. Foliotation et, au f. 168 v° table du contenu, de la main de Celso Cittadini.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 1-109 v°: Seneca, Epistulae ad Lucilium (1-124).

    en 2 parties de deux mains différentes.

    1) f. 1-66: Ep. 1-88.

    titre: «Incipit liber Annei Senece ad Lucilium».

    f. 66 v° (add. du XIVe s.): titres des Ep. 1-27.

    2) f. 67-109 v°: Ep. 89-124, 71.

    titre (add. du XIVe s.): «liber 16 in ordine omnium est 90a».

    f. 108-109 v°: l’ep. 124 est suivie d’une seconde copie de l’ep. 71.

    inc.: «Tu bene [sic] me de rebus singulis...».

    expl.: «... qui uictores gentium uincit. Vale».

    f. 109 v°-110 v° (add. du XIVe s.): Seneca, Epistulae ad Lucilium (extraits).

    pas de titre.

    inc.: «Sextium ecce cum maxime lego...» (59, 7).

    suivi d’extraits des ep. 59; 58, 25-32; 64, 8 -fin et 65, 17-24.

    expl.: «... quidem est aut finis aut transitus» (65, 24).

    f. 111-167 v°: Seneca, Dialogi.

    tous les titres sont des add. du XIVe s., le plus souvent en marge.

    f. 111-114 v°: De prouidentia.

    titre: «Liber Annei S‹enece› ad Lucillum cum mundus diuina prouidentia regatur quare multa mala bonis uiris accidant. De dei prouidentia».

    f. 114 v°-119 v°: De constantia sapientis.

    titre: «Liber II Annei Senece ad Serenum quomodo in sapientem nec iniuria nec contumelia cadat».

    f. 119 v°-140: De ira.

    titre: «Incipit liber Annei Senece ad Nouatum de ira liber primus».

    f. 140-148: Ad Marciam de consolatione.

    titre: «Liber Annei Senece ad Martiam de consolatione filii sui».

    f. 148-155, col. 1, l. 36: De uita beata.

    titre: «Liber Annei Senece ad Gallionem de uita beata».

    f. 155 col. 1, l. 36-157: De otio.

    suit sans séparation le texte précédent.

    f. 157-162 bis v°: De tranquillitate animi.

    titre: «Liber Annei Senece ad Serenum de tranquillitate animi».

    expl. mutilé: «... sicut illa inutilis humanitas flere quia //», réclame ajoutée: «aliquis» (15, 5).

    plusieurs feuillets manquent.

    f. 163-167 v°: Ad Heluiam de consolatione.

    inc. mutilé: «// eque splendent. Et hoc cogitandum...» (9, 2).

    f. 167 v°, col. 2: Epitaphium Senecae (Anthol. lat. 667).

    pas de titre.

    f. 168-168 v° (add. XIVe s.): Seneca, Epistula 32 ad Lucilium (extrait).

    inc. (les premiers mots manquent): «Seneca Lucilio suo salutem. Qui agas ubi et cum quibus...».

    expl.: «... qui uiuit uita peracta. Vale».

Former owners

Formerly part of

Origin

  • Origine: italienne, écritures gothiques assez arrondies; les additions du XIVe s. sont d’une écriture semi-cursive.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: le couvent des franciscains de Sienne, d’après une note du f. 167 v° en partie grattée et lue aux rayons ultra-violets: «Epistulae Senece ad Lucillum ‹ad usum fratrum minorum de Senis› G. C.» (XIIIe-XIVe s.); Celso Cittadini (1553-1627), dont les armes sont peintes au f. 1 (cf. supra, Barb. lat. 97); le cardinal Fabio Chigi (cote moyenne 2071).

Notes

Data Source: Biblissima

Bibliography

    • L. D. Reynolds, The medieval tradition of Seneca's «Dialogues» (Class. Quart., N. S., 18, 1968, p. 364), souligne l’importance de ce manuscrit dont le ms. Berlin, Staatsbibl. Preuss. Kulturbesitz, lat. fol. 47 (XIVe s.) serait une copie
    • M. C. di Franco Lilli, La biblioteca manoscritta..., p. 34, n° 36 (date le manuscrit du XIVe s.)
    • J. Fohlen, Trois manuscrits parisiens des «Epistulae ad Lucilium» de Sénèque (Rev. hist. textes, 1, 1971, p. 78, n. 4, 79, n. 1, 81, 83 et n. 1, 90 et 91, n. 1).
    • J. Fohlen, Manuscrits démembrés des « Epistulae ad Lucilium » de Sénèque (Rev. hist. textes, 3, 1973, p. 245), simple mention.

Life cycle of this book

Data source