Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Reg.lat.1472

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q90827

  • Other Form of the Shelfmark :
    • Reg. lat. 1472
    • Bibliothèque vaticane, Reg. lat. 1472
    • Vatican. BAV, Reg.lat.1472
    • Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Reg.lat.1472
  • Held at : Vatican. Biblioteca apostolica vaticana
  • Date of Origin :
  • Place of Origin :

Codicological aspects

  • Papier (filigranes, f. 1-87, 114-116: non identifié, f. 88-113: var. Briquet 2666: Ferrare 1442 ou 2669: Mantoue 1459), sauf f. 15 en parch., XVe s. (a. 1453), I + 116 ff. (f. 2-3 v°, 5 v°-6 v° blancs), 293 x 195 mm. Au f. 99 v° initiale enluminée sur fond bleu à rinceaux. Gloses marginales contemporaines rubriquées et à l’encre de plusieurs mains ; au f. I v° table du contenu d’une main moderne.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 1-1 v°: Cicero, Epistulae ad Atticum (extraits).

    1) Caesar, Epistulae ad Oppium Cornelium (IX, 7 C et 13 A).

    inc. 1): «Caesar Oppio Cornelioque sal‹utem›. Gaudeo me hercule uos...».

    inc. 2): «Caesar Oppio Cornelioque sal‹utem›. Ad VII° Idus Martias...».

    expl.: «... statim uos certiores faciam».

    2) Caesar, Epistulae ad Ciceronem (IX, 16, 2 et X, 8 B).

    inc. 1): «Caesar imperator Ci‹ceroni› sal‹utem›. Recte auguraris de me...».

    expl. incomplet: «... et illos sui».

    inc. 2): «Caesar imperator Sal. d. Ciceroni. Etsi te nihil temere...».

    expl. f. 1 v°: «... contentione abesse. Vale XII. kl. Maias».

    f. 4-5: Iohannes Mansionarivs, Veronensis, Breuis annotatio de duobus Pliniis Veronensibus (ms. h. de Merrill).

    titre: «Breuis annotatio de duobus Pliniis Veronensibus oratoribus ex multis hinc collecta per Ioannem Mansionarium Veronensem».

    inc.: «PLinii duo fuisse noscuntur eodem nomine...».

    expl.: «... que superius memoraui diligens lector inuenit» (éd. E. T. Merrill, op. cit. infra, p. 186-188).

    f. 7-99: Plinivs minor, Epistulae (I-VII, IX -manuscrit de la famille des 8 livres). les livres sont numérotés I-VIII.

    inc. mutilé: «// solano in Penisino [sic] (corrigé en «Perusino») tuo in Narniensi uero...» (I, ep. 4, 1).

    f. 53 v°-64 v°: liv. V, ep. 1-8, 21, 15, 10-14, 16-20, 9.

    f. 64 v°: «... modo furoris nomen accipiunt. Vale» (V, ep. 9 fin).

    f. 87 v°-99: liv. IX: «INCIPIT LIBER OCTAVVS».

    ep. 1-2, 6-7, 9, 12, 17, 21, 24-25, 30-32, 3-5, 8, 10-11, 13-15, 18-20, 22-23, 26-29, 33-40.

    expl.: «... de nocte paruulum acquirunt, VALE. C. PLINII SECVNDI VERONENSIS ORATORIS CONSVMATISSIMI EPISTOLARVM LIBER OCTAVVS EXPLICIT...».

    f. 96 v° et 97 en marge (add.): Gellivs, Noctes Atticae (extraits).

    1) titres, f. 96 v°: «Au. Gell‹ius› noctium Atticarum li‹br›o VII° C° VIII°».

    f. 96 v° et 97 marge infér., en rouge: «DE DELPHINO».

    inc.: «Delphinos esse uenereos et amasios non historiȩ ueteres...».

    expl.: «... in sui pueri sepulchro humatus est» (VI (VII), 8 entier).

    2) f. 97 titre: «Sumpta ex historia Herodoti super fidicine Arione a delphino seruato. Li‹br›o XVI° Auli Gell‹ii› C° ultimo».

    inc.: «Celeri admodum et coibili oratione uocumque filo...».

    expl.: «... Delphinus uehens et homo insidens» (XVI, 19 entier).

    f. 99 v°-116 v°: De uiris illustribus Vrbis Romae.

    titre: «C. PLINII SECVNDI DE VIRIS ILLVSTRIBVS ORNATISSIMVS LIBELLVS INCIPIT LEGE FELICITER».

    (glose) inc. marge supér.: «Cornelii Nepotis de uiris illustribus. Errant autem qui dicunt Plinium fuisse auctorem».

    (texte) expl.: «... odoribus cremandum curauit» (77).

Participant

Former owners

Formerly part of

Origin

  • Origine: italienne, écriture humanistique cursive légèrement penchée. Le copiste Valerius Sanvenantius, de Bologne, signe et date au f. 99: «... EXPLICIT IDIBVS OCTOBRIS MCCCCLIII VAL. SANV. SS. («scripsi».). Laus altissimae maiestati», et f. 116 v°: «... FINIT FELICITER XII kl. nouembris MCCCCLIII per VAL. SAMVENIVS» (? ce nom a été en partie repassé à l’encre noire). «Ad laudem optimi max. dei.». On lit les mêmes signatures et les mêmes dates aux f. 117 et 138 v° du ms. Vat. lat. 5881, qui contient les mêmes œuvres de Pline ou attribuées à Pline, d’une autre main, et ne peut être qu’une copie fidèle de ce manuscrit (cf. Mynors, op. cit. infra).

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: on lit au bas du f. 1 le nom «PETRI» imprimé au moyen d’un cachet, suivi d’un grattage qui a peut-être fait disparaître le nom «VRSINI» qu’on lit à peine au f. 1 du ms. Vat. lat. 3875 (Statius), les lettres «AQ.D.S.».ont inscrites à côté, à la main ; le cardinal Frédéric Sforza († 1673 ou 1676 ?) d’après la note du f. I: «Empt‹us› ab emmo Rmo domino Cardinali Friderico Sfortia anno 1673»; les Théatins de S. Silvestre au Quirinal à Rome dont le timbre est estampillé en marge du f. 4 (cf. supra Reg. lat. 349).

Notes

Data Source: Biblissima

  • E. Pellegrin, J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, avec la coll. d'A. Marucchi, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 1re partie. Fonds Patetta et Fonds de la Reine par E. Pellegrin, Paris, 1978, p. 227 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1978_cat_21_21)

Bibliography

    • E. T. Merrill, On the eight-book tradition of Pliny's «letters» in Verona (Class. philol., 5, 1910, p. 175 et 186), brèves mentions
    • D. Johnson, The manuscripts of Pliny's letters (Class. philol., 7, 1912, p. 72)
    • J. Bignami Odier, Le fonds de la Reine... 1962, p. 178, n. 4 (brève mention)
    • R. A. Mynors, C. Plini Caecili Secundi Epistularum libri decem, Oxford, 1963, p. xii, n.
    • J. Bignami Odier, Des manuscrits de Prospero Podiani à la Bibliothèque Vaticane (Studi di bibliografia e di storia in onore di Tammaro De Marinis, 1, Vérone, 1964, p. 123), brève mention à propos de Vat. lat. 5881
    • Survie des classiques latins..., Vatican, 1973, p. 70 n° 138 (brève mention à propos de Vat. lat. 3875).

Life cycle of this book

Data source