An entry point to the written heritage of the Middle Ages and the Renaissance in Western Europe, from the 8th to the 18th century.
A search engine of interoperable digitized manuscripts and rare books
Collaborative platform to manage and publish Biblissima authority data
Help for reading and learning classical languages, XML editing tools and environments
Expertise service around IIIF standards
Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q67180
IIIF manifest
Digitisation:
Data Source: BnF Archives et manuscrits
Evangelia quattuor. Texte de la Vulgate, avec prologues, préfaces et sommaires ; en marge des Évangiles, numérotation des chapitres des sommaires à l'encre rouge et indication des concordances évangéliques à l'encre noire (renvois aux Canons d'Eusèbe, voir Nestle-Aland p. 36*): f. 1r-2v. HIERONYMUS, Epistula ad Damasum [lettre de Jérôme au pape Damase] : « Incipit praefatio sancti Hieronimi presbyteri in evangelio. Beato papae Damaso Hieronimus. Novum opus me facere (…) vel vicina dixerunt. Opto ut in Christo valeas et memineris mei papa beatissime. Explicit praefatio sancti Hieronimi presbyteri in evangelio » (Stegmüller, I, n° 595 ; éd. Vgww, p. 1-4). f. 3r. Monitum anonymum [lettre du Pseudo-Jérôme au pape Damase] : « Item praefatio. Sciendum tamen ne quem ignarum (…) quod solum est. Explicit » (Stegmüller, I, n° 601, prol. Mat. ; éd. Vgww, p. 5). f. 3v-5r. Prologus ex commentario Hieronymi in Matth. [prologue tiré du commentaire sur Matthieu de Jérôme] : « Incipit praefatio sancti Hieronimi. Plures fuisse qui euangelia scripserunt (…) vivis canendas. Explicit praefatio » (Stegmüller, I, n° 596 et VIII, n° 573,1 ; éd. Vgww, p. 11-14). f. 5r-6r. EUSEBIUS, Epistula ad Carpianum [lettre d'Eusèbe à Carpien] : « Incipit epistola Eusebii. Eusebius Carpiano fratri in domino salutem. Ammonius quidem Alexandrinus (…) similia dixisse repperies. Explicit epistola Eusebii in evangelio » (Stegmüller, I, n° 581, prol. Mat. ; éd. Vgww, p. 6-7). f. 6v-13r. Canones Eusebii [Canons d'Eusèbe en 14 tables ; riches encadrements peints, avec titres, noms des évangélistes et explicit à l'encre d'or] (éd. Vgww, p. 7-10).
f. 13v-14r. Praefatio Matthei (prologus monarchianus) [préface sur Matthieu] : « Incipit praefatio in Mattheum. Mattheus ex Iudaea sicut in ordine (…) quaerentibus non tacere. Explicit argumentum » (Stegmüller, I, n° 590 ; éd. Vgww, p. 15-17). f. 14r-16v. Capitula in evangelium secundum Mattheum I-LXXXI [sommaire de l'Évangile selon Matthieu] : « Incipiunt capitula in evangelium Matthei. I. Generationum nomina (…) et omnia mandata et de baptismo. Expliciunt capitula » (De Bruyne, 1914, p. 241-249 ; voir p. 412, série pure type Pi). f. 17r-64v. Evangelium secundum Mattheum [Évangile selon saint Matthieu] :« Incipit evangelium secundum Mattheum. [17v] Liber generationis [18r] Iesu Christi filii David (…) usque ad consummationem saeculi. Explicit evangelium secundum Matheum ».
f. 64v-65v. Praefatio Marci (prologus monarchianus) [préface sur Marc] : « Incipit argumentum in evangelio Marci. Marcus evangelista Dei et Petri (…) praestat, Deus est. Explicit argumentum » (Stegmüller, I, n° 607 ; éd. Vgww, p. 171-173). f. 65v-67r. Capitula in evangelium secundum Marcum I-XLVI [sommaire de l'Évangile selon Marc] : « Incipiunt capitula in evangelio Marci. I. De baptismo Iohannis (…) vel discipulis apparuit. Expliciunt capitula » (De Bruyne, 1914, p. 250-254, type Pi). f. 67r-95v. Evangelium secundum Marcum [Évangile selon saint Marc] : « Incipit evangelium secundum Marcum. [67v] Initium evangelii [68r] Iesu Christi (…) confirmante sequentibus signis. Explicit evangelium secundum Marcum. Habet V(ersus) I. DCCC ». [Stichométrie ; sur cette question voir Bogaert, 2003].
f. 96r-v. Praefatio Lucae (prologus monarchianus) [préface sur Luc] : « Incipit prologus in Lucam. Lucas syrus antiocensis (…)quam fastidientibus prodesse. Explicit prologus argumenti » (Stegmüller, I, n° 620 ; éd. Vgww, p. 269-271). f. 97r-99r. Capitula in evangelium secundum Lucam I-LXXIII [sommaire de l'Évangile selon Luc] : « Incipiunt capitula in evangelio Lucae. I. Visio Zachariae generandi (…) medio discipulorum dominus apparuit. Expliciunt capitula » (De Bruyne, 1914, p. 256-262, type Pi). f. 99r-148r. Evangelium secundum Lucam [Évangile selon saint Luc; avec de longs passages en onciales chrysographes, f. 102r-105r ] : « Incipit evangelium secundum Lucam. [99v] Quoniam quidem [100r] multi conati sunt (…) et benedicentes Deum. Amen. Explicit evangelium secundum Lucam ».
f. 148v-149r. Praefatio Iohannis (prologus monarchianus) [préface sur Jean] : « Incipit praefatio in evangelio Iohannis. Hic est Iohannes evangelista (…) et Deo magisterii doctrina servetur. Amen. Explicit praefatio » (Stegmüller, I, n° 624 ; éd. Vgww, p. 485-487). f. 149r-150r. Capitula in evangelium secundum Iohannem I-XXXV [sommaire de l'Évangile selon Jean] : « Incipiunt capitula in evangelio Iohannis. I. Ubi Iohannes testimonium (…) pasce oves meas. Expliciunt capitula » (De Bruyne, 1914, p. 265-269, type Pi). f. 150r-183r. Evangelium secundum Iohannem [Evangile selon saint Jean] : « Incipit evangelium Iohannis. [150v] In principio erat verbum [151r] (…) eos qui scribendi sunt libros. Amen. Explicit evangelium secundum Iohannem. Habet versus I. DCC ». [Stichométrie]
f. Capitulare evangeliorum [capitulaire, liste des péricopes évangéliques] : « Incipit capitula evangeliorum de circulo anni. In natale Domini ad sanctam Mariam (…) a peccatis eorum. » ; f. Capitula necessaria [seconde liste de péricopes évangéliques; avec ajouts correspondant aux péricopes des Paris, Bnf, lat. 94 et 13171] : « Incipiunt lect(ione)s de diversis causis. Pro ubertate pluviae (…) de oculo fratris tui » (voir Klauser, 1972, type Π, p. 13-46 et p. 183 n°296-322).
Data Source: Europeana regia
Data Source: Mandragore
Réalisé à Metz au milieu du IXe s., ces Évangiles sont contemporains ou de peu antérieurs au sacramentaire (Paris, Bnf, lat. 9428) commandité par Drogon (801-855, fils illégitime de Charlemagne). Le décor a vraisemblablement été réalisé par le même artiste (voir Koehler, 1960, p. 134-132 et passim + pl. 66-75).Il a été conservé dans le trésor de la cathédrale Saint-Étienne de Metz jusqu'à la Révolution française. Suite aux politiques de centralisation des mss., il est repéré par Jean-Baptiste Maugérard et envoyé à Paris, où il est réceptionné le 17 novembre 1802 en compagnie de 16 autres mss., tous des Évangiles pour la plupart remarquables pour leur ancienneté ou la richesse de leurs reliures (cf. latin 17173, f. 270v; Delisle, Cab. des mss., II, 14).
Réalisé à Metz au milieu du IXe s., ces Évangiles sont contemporains ou de peu antérieurs au sacramentaire (Paris, Bnf, lat. 9428) commandité par Drogon (801-855, fils illégitime de Charlemagne). Le décor a vraisemblablement été réalisé par le même artiste (voir Koehler, 1960, p. 134-132 et passim + pl. 66-75).
Il a été conservé dans le trésor de la cathédrale Saint-Étienne de Metz jusqu'à la Révolution française. Suite aux politiques de centralisation des mss., il est repéré par Jean-Baptiste Maugérard et envoyé à Paris, où il est réceptionné le 17 novembre 1802 en compagnie de 16 autres mss., tous des Évangiles pour la plupart remarquables pour leur ancienneté ou la richesse de leurs reliures (cf. latin 17173, f. 270v; Delisle, Cab. des mss., II, 14).
RDF exports to come…
You can view and manipulate this document directly on this site, compare it to others using the Mirador viewer, or drag and drop this icon into the IIIF viewer of your choice. Read more about IIIF