Contents

Data Source: BnF Archives et manuscrits

• F. 1a-6vb : [Hugo de Folieto, De medicina anima (sans prol.)] (P.L. 186, 1183-1202) : « Homo microcosmus id est minor mundus appellari solet ab Antiquis [« quis » exponctué] quia per similitudinem majoris mundi figuram tenet ...-... ut emplastrum verecundie fronti sue superponat ».

  F. 6vb : Augustinus Hipponensis, [In Johannis evangelium tractatus XLI, §12, extr.] (CPL 278 ; P.L. 35, 1698-1699 ; CCSL 36 (R. Willems, 1954), p. 364-365) : « Augustinus. [CCSL 36, p. 364, li. 4-11] Quamdiu peccatum necesse est te habere in membris tuis … ceperit non invenire. [ibid., l. 2-4] Non ergo regnet peccatum … iniquitatis peccato. [ibid., p. 365, li. 34-35] Post concupiscentias, tuas non eas. [ibid., li. 38-40] Augustinus. Sequendo eas vires … viribus tuis » (le dernier extrait est séparé des précédents) ;
  f. 6vb : [In Johannis evangelium tractatus L, § 7-8, extr.] (CPL 278 ; P.L. 35, 1760-1761 ; CCSL 36, p. 435-436) : « [§7 (CCSL 36, p. 435, li. 9-10)] Christi bonus odor … qui pereunt. [§ 8 (ibid., p. 436, li. 18-19)] Augustinus. Amasti bene agentem … bono odore. [ibid., l. 20-21] Noli invidere et non te occidet bonus odor ».

  f. 6vb-7b : [De Abrahae visione] : « ‘Apparuit Dominus Abrahe sedenti in ostio tabernaculi sui’ etc. (Gen. 18,1). Sacramentum hoc magnum est. Temptemus ergo mel suggere (sic) de petra et quod audivimus in tenebris dicamus in lumine. Si Abraham justus stetisset in tabernaculo, nec tres vidisset … circumspicit sibi et providet bona coram Deo et hominibus »

  f. 7b : Augustinus Hipponensis, [De libero arbitrio, lib. 2, cap. 16] (CPL 260 ; P.L. 32, 1264 ; CCSL 29 (W.M. Green, 1970), p. 266, li. 56-58) : « Augustinus. O suavissima lux, puritate mentis… creaturarum decus » ;
  f. 7b : [In Johannis evangelium tractatus LXVII, § 2, extr.] (CPL 278 ; P.L. 35, 1812 ; CCSL 36, p. 496, li. 27-29) : « per caritatem fit ut … quod ipse non habet » (non séparé de ce qui précède).

  f. 7b-va (l.3) : Gregorius Magnus, [Moralia in Job, lib. VII, § 36, ext.] (CPL 1708 ; P.L. 75, 799ab ; CCSL 143 (M. Adriaen, 1979), p. 377, li. 2-19) : « Gregorius. Mundus debet esse a vitiis qui aliena curat corrigere ut nec terrena cogitet …-… proximos erubescat » ;

  f. 7va (l. 3-5) : [De denario] : « Dedit Dominus operariis denarium cujus rotunditas eternitatem, cujus scriptura cognitionem, cujus ymago similitudinem divinitatis salvandos significat habituros ».
  

  F. 8a-87 : [Expositio in Cantica canticorum] (Stegmüller n°10264) : « Exceptiones de Canticis sancti Bernardi, domni Gil[berti] abbatis et domni G[aufridi] Autisiodorensis ».
  F. 8a (l. 1-28) : [Bernardus Claraevallensis, Sermo I super Cantica Canticorum (§ 6, § 2, § 3)] (P.L. 183, 785-1198 [ensemble des sermons] ; SBO, t. 1, p. 5 (l. 21), p. 3 (l. 21), p. 4 (l. 8-16)) : « Incipiunt Cantica canticorum Salomonis. Observandum in primis pacifici nomen quod est Salomon, libri convenire principio, qui incipit a signo pacis, id est ab osculo … tumultibus prevalent vindicare. [§ 2] Cum duo sunt mala … a solido veritatis. Depulsis ergo duobus malis … vanitate, cum sit Spiritus veritatis » ;
  f. 8a (l. 28-36) : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, Goffredo di Auxerre : Expositio in Cantica Canticorum, Rome, Ed. di storia e letteratura, 1974, t. 1 (Temi e testi, 19), p. 5 (l. 7-14)) : « Gau[fridus]. Merito liber iste dicitur Cantica canticorum, quod tam multis inveniantur idonea cantibus … auditoribus melodiam » ;
  f. 8a (l. 28)-8va (l. 4) : [Bernardus Claraevallensis, Sermones super Cantica Canticorum (sermo I § 7-9, 11)] (SBO, t. 1, p. 6 (l. 2-13), p.7 (l.5-14), p. 7 (l.25)-p. 8 (l.10)) : « B[ernardus]. Multos legimus in veteri testamento pro causis variis cecinisse. Verbi gratia pro obtemptu victorie, pro evasione periculi … composuit et jocundo. [§ 9] Nobis quoque in cotidianis exercitiis … p[eregrinationis] m[ee]. [§ 11] Sed est canticum quod sui singulari dignitate … loco plenius describetur » ;
  f. 8va-9a : [Sermones I § 5, II § 2-8, 1, 8-9)] (SBO, t. 1, p. 5 (l.11-14, 10), p. 9 (l.26)- 12 (l.23), p. 8 (l.22-24), p. 13 (l.20-27)) : « Sermo secundus. ‘Osculetur me osculo oris sui’ (Cant. I, 1). Jocundum eloquium … mulcet. Sed quid est quod non dicit osculetur me ore suo … sui. [II §2-8] Sane osculari ab ore ipsius est … videre et non viderunt. [II §1] Et nunc vix contineo lacrimas … sanctis promissio. [additio] Inde erat quod signum pacis et reconciliationis dari sibi tam sedulo postulabant. [§8] Hoc signum pacis propheta quondam … sattisfaceret perfectorum. Sed forte querat aliquis quid sit hoc osculum tam suave » ;
  f. 9a : [sermo III §1-2] (SBO, t. 1, p.14 (l.13)-15 (l.12)) : « Sermo tercius. Ego arbitror neminem vel scire posse quid … dimittuntur tibi peccata tua ».
  f. 9ab : [sermo III § 3-5] (SBO, t. 1, p. 15 (l.21)-17 (l.13)) : « Sermo quartus [rubrica cancellata est]. Sumpto jamque ad pedes domini primo osculo …-… dignatione efficimur » ;
  f. 9b-vb : [sermo IV § 1-5] (SBO, t. 1, p. 18 (l.9)-20 (l.23)) : « Sermo IIII. In hoc igitur triplici osculo, triplex anime profectus ostenditur. In [f.9va] primo enim nostre conversionis primordia dedicantur …-… creavit et spiritus » ;
  f. 9vb-10a : [sermo V § 1-2, 8-9] (SBO, t. 1, p. 21 (l.9)-22 (l.9), p.24 (l.26)-25 (l.20)) : « Sermo quintus. Cum quatuor spirituum generea manifestum sit esse : peccoris videlicet, spiritus noster et qui condidit istos … probat auctoritas. [§8] Igitur nullus cratorum spirituum per se … ut opera eorum indigeat in benefaciendo » ;
  f. 10ab : [sermo VI § 6-9] (SBO, t. 1, p. 28 (l.25)-30 (l.20)) : « Sermo sextus. Verum illos spirituales pedes Dei quos primo loco …-… cantabo tibi domine » ;
  f. 10b-11a : [sermo VII § 1-8] (SBO, t. 1, p. 31 (l.8)-35 (l.29)) : « Sermo VIIus. Jam nunc de manu que secundo loco osculanda proponitur ostendamus. Ego autem non solam manum, sed manus ostendo …-… non dicit osculetur me ille vel ille, sed tacito nomine in his verba potumpit ‘osculetur me osculo oris sui’ » ;
  f. 11a-vb : [sermo VIII § 1-9] (SBO, t. 1, p. 36 (l.15)-42 (l.2)) : « VIIIus sermo. Michi videtur ineffabile quoddam atque inexpertum …-… ‘et con[cupiscet] r[ex] d[ecorem] t[uum] q[uia] i[pse] est dominus deus tuus’ (Ps. XLIV, 12) ».
  F. 11vb : [Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica canticorum] (éd. F. Gastaldelli, op. cit., t. 1, p. 8 (l. 17) –9 (l.25), p. 11 (l.21-26)) : « ‘Osculetur me o[sculo] o[ris] s[ui]’ (Cant. I, 1). Presens ore suo loquatur quem multorum ora promittunt et michi cum illo … osculum fiat. ‘Osculetur’ : duo sunt labia …-… quasi oris ut hoc intus audiamus ab eo. [immediate sequitur :] Sponsa quasi querula quod ad negocium foris trahatur optat ut magis intus osculum mereatur. ‘Osculetur me o. o. s.’ Non me quasi dentibus mordeat increpando, ne ut impium siritu oris sui interficiat condempnando ».
  F. 11vb-12b : Bernardus Claraevallensis, Sermones super Cantica Canticorum : sermo IX [§ 4-9] (SBO, t. 1, p. 44 (l.14)- 47 (l.22)) : « Bernardus sermo nonus. [f. 12a] ‘Quia meliora sunt ubera tua … optimis’ (Cant. I, 1). Hec verba cujus …-… delicie spirituales » ;
  f. 12b-13b : [sermones IX § 10, X § 1] (SBO, t. 1, p. 48 (l.10)-53 (l.28)) : « Sermo decimus. Que sint ubera sponse quo tumida lacte … monstrabimus. [X §1] Paulus loquatur et nobis ubera sponse demonstret : ‘Gaudere, inquit, cum gaudentibus’ …-… Non est ergo pauperum hoc unguentum » ;
  f. 13b-va : [sermo XI § 1-2] (SBO, t. 1, p.55 (l.3-11), p.54 (l.23), p.55 (l.12)-56 (l.7)) : « Sermo XI. De hoc unguento precipue puto dixisse prophetam …-… jocundum quia delectat. [quod in originali praecedit sequitur] Neccessarium est igitur hoc unguentum tum propter revelandos vite presentis labores … laudantium deum. [f.13b, l.18, sequitur] Quamobrem bonum est interdum reflectere pedem … in [13va] via testimoniorum dei delectaretur sicut in omnibus diviciis » ;
  f. 13va-14va : [sermo XII §1-11] (SBO, t. 1, p. 60 (l.12)-67 (l.25)) : « Sermo XII. Tercium est unguentum quod ambobus longe precellit … Quod enim simul omnes integre possidemus, hoc singuli participamus » ;
  f. 14va : [Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica canticorum] (éd. F. Gastaldelli, op. cit., t. 1, p. 12 (l.4-24)) : « GR. ‘Quia meliora sunt ubera tua vino’ (Cant. 1,1). Verba sponsi ad sponsam. Bene, inquit, osculum petis ex quo etiam tua duo ubera repleantur gemina quadam gratia lactis … si animalia ut erudiat in doctum optima, si spiritualia ut ab errore vie sue convertat iniquum ».
  F. 14va-15b : [Bernardus Claraevallensis, Sermones in Cantica canticorum : sermo XIII § 8, 1-7] (SBO, t. 1, p. 74 (l.17-20), p. 68 (l. 20, 8, 21)-74 (l.12)) : « Bernardus. Sermo XIII. ‘Oleum effusum nomen tuum’ (Cant. 1,2). Credo quod recordamini in sponse uberibus extremam … beneficio recognoscat. [§1] Ut si quid scriptum est ad locum unum exeunt flumina revertantur ut iterum fluant. [sequitur :] Sicut enim origo fontium et fluvium ... scientiarum dominus Christus. [sequitur :]Remittatur ergo ad suum principium … comprehensos in his quos propheta intuebatur cum diceret ‘Domine in lumine vultus t[ui] a[mbulabunt] etc.’ (Ps. LXXXVIII, 16). Sed jam ad littere seriem revertamur » ;
  f. 15b-vb : [sermo XIV § 1-8] (SBO, t. 1, p. 75 (l.15)-81 (l.16)) : « Sermo XIIII. ‘Oleum effusum nomen tuum’ (Cant. 1,2). Cum notus in Judea tantum modo deus esset, populus gentium qui ambulabat …-… non placuit, per se nobis aperire dignetur » ;
  f. 15vb-16va : [sermo XV § 1-8] (SBO, t. 1, p. 82 (l.12)-88 (l.18)) : « Sermo XVus. Multa sponsi vocabula sparsa per omnem divinam paginam lego …-… Hunc septenarium quoniam sacer numerus est, non vacat a misterio, videamus » ;
  f. 16va-17va : [sermo XVI § 2-15] (SBO, t. 1, p. 90 (l.13)-97 (l.22)) : « Sermo XVIus. Non parvum michi fiducie robur prestat quod …-… liquido nomen illud quod est super omne nomen designat » ;
  f. 17va : [sermo XVII § 1-2] (SBO, t. 1, p. 98 (l.7)-99 (l.18)) : « Sermo XVIIus. Putamus ne satis processum est in sanctuario Dei …-… et resurgere cupiat, manum adjuvantis requirens » ;
  f. 17va-18b : [sermo XVIII § 1-6] (SBO, t. 1, p. 103 (l.14)-108 (l.6)) : « Sermo XVIIIus. ‘Oleum effusum nomen tuum’ (Cant. 1,2). Gemine cujusdam sue operationis experimentum …-… comtemplationis ocium, septimo plenitudo dilectionis » ;
  f.18b-va : [sermo XIX § 1, 7] (SBO, t. 1, p. 108 (l.16-24), 112 (l.10)-113 (l.17)) : « Sermo XIX. Sponsa gratiam sponsi provocat dum monstrat eam … longe esse a matre non poterant. [§ 7] Sed que sunt adolescentule, parvule anime in Christo sunt, lacte et oleo … precium est deum diligentibus observare » ;
  f. 18va-19b : [sermo XX § 1-9] (SBO, t. 1, p. 114 (l.7)-121 (l.4)) : « Sermo vicesimus. Qui non amat dominum Ihesum sit anathema, valde michi amandus est … ob prerogativam qua spiritus precellit » ;
  f. 19b : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (primae sententiae (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 13-14) : « Gaufridus. ‘Oleum effusum nomen tuum’ (Cant. 1,2). Sponsa ad sponsum. Tua est ubertas meorum uberum et fraglantia unguentorum quia nomen tuum michi o[leum] ef[fusum] quod Judeos olim terruit et pupugit quasi vinum inclusum. Nomen memoria vel opinio…-… Si enim ‘mandasti mandata tua custodiri nimis’ illud maxime quod maximum est » ;
  f. 19b-20a : Bernardus Claraevallensis, Sermones in Cantica canticorum : sermo XXI [§ 1-11] (SBO, t. 1, p. 121 (l.17)-129) : « ‘Trahe me post te, in odorem unguentorum tuorum curremus’ (Cant. 1,3). An sponsa necesse habet trahi post sponsum quasi eum invita sequatur …non nostrorum confidentia meritorum. Tempus jam esset ut persolverem quod de unguentis sponsi longe supra me memini promisisse » ;
  f. 20a-vb : sermo XXII § 1-9 (SBO, t. 1, p. 129 (l.24)- 136 (l.15)) : « Sermo XXII. Existimo sponsum varias aromatum atque unguentorum habere species …-… sicut montes Dei et sanctitas singularis et redemptio inexplicabilis » ;
  f. 20vb-21a : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 14 (l.18) –15 (l.2), 16 (l. 11-16, 21-22) : « Gaufridus. ‘Trahe me post te’ (Cant. 1,3). Verba sponse ad sponsum. Quasi dicat : non compelle timore vel flagello, sed preveni inspirando vel sic ut non eam post concupiscentias meas … illud quid libeat. [sequitur :] ‘Post te’ ad imitandum … ad optinendum. [sequitur :] Post dominum quasi repetat … Deo exce-[f.21a]-cedit (sic). ‘In odore u. t. c.’ In unguentis sponsi peccator obtinet indulgentiam operator invenit opem, contemplator gratiam et consolationem » ;
  f. 21a-22b : Bernardus Claraevallensis, Sermones in Cantica canticorum : sermo XXIII [§ 1-17] (SBO, t. 1, p. 138 (l.9)- 150 (l.14)) : « B[ernardus]. Sermo XXIII. ‘Introduxit me rex in cellaria sua’ (Cant. 1,3). Ecce unde odor ; ecce quo curritur. Ad cellaria curritur et curritur in odore …-… tempora merita in cellario, premia in triplici illa contemplatione cubiculum inquirentis » ;
  f. 22b-va : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 17 (l.24)-18 (l.8), p.19 (l.24)-20 (l.6)) : « Gr. ‘Introduxit me rex in cellaria sua’ (Cant. 1,3). Sponsa adolescentulis hoc dicit quibus etiam frequenter regem nominat ut minus adhuc disciplinatis metum incutiat …-… adultis utilius est interim lac de tuis uberibus suggere quam ad cellaria vini, quod parvulos enecat, introire » ;
  f. 22va-23a : Bernardus Claraevallensis, Sermones in Cantica canticorum : sermo XXIV [§ 2-8] (SBO, t. 1, p. 152-162) : « B[ernardus]. Sermo XXIIII. ‘Recti diligunt te’ (Cant. 1,3) Adolescentule ad sponsam dixerant enim ‘Exultabimus et le[tabimur] in t[e], m[emores] u[berum] t[uorum]’ (Cant. 1,3) et continuo inferunt ‘recti diligunt te’. Puto propter aliquas de numero ipsarum …-… quomodo ergo rectus qui nec Deum diligunt, nec ecclesiam Dei » ;
  f. 23a : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 20 (l.15), 21 (l.1-12)) : « Gaufridus. ‘Recti diligunt te’. Adolescentule ad sponsam vel ipsa ad sponsum. Rectum fecit hominem Deus cui os sublime dedit ut ipse status corporis ad rectitudinem mentis invitet …-… intentione animi et quadripertita ipsius affectione » ;
  f. 23a-vb : Bernardus Claraevallensis, Sermones in Cantica canticorum : sermo XXV [§ 1-9] (SBO, t. 1, p. 163-168 (l.21)) : « Bernardus. Sermo XXVus. ‘Nigra sum sed formosa, filie Jerusalem’ (Cant. 1,4). Hoc lascessientibus emulis sponsa cogitur respondere, que corpore quidem de numero adolescentularum esse videntur …-… percunc[f.23vb]tare etiam apostolos qualem in monte sperspexerint et nichilominus formosum mirabere. Ergo formosus in se, niger propter te. Sequitur. » ;
  f. 23vb : sermo XXVI [§ 1-2] (SBO, t. 1, p. 169-170) : « Sermo vicesimus sextus. Sicut tabernacula ceclar, sicut pelles Salomonis, potest hoc ita subjunctum fuisse …-… quod minime ausin [sic pro ausim] contingere, nisi ad nutum ipsius qui reposuit et signavit » ;
  f. 23vb-24vb : sermo XXVII [§ 1-15] (SBO, t. 1, p. 181-191) : « Sermo vicesimus septimus. Fretus orationibus vestris, volo in lucem si possum prodere quicquid illud est quod opertum pellibus sentio …-… Restat aperiendus ille super eodem capitulo sensus, qualiter tota similitudo ad solam nigredinem referatur » ;
  f. 24vb-25va : sermo XXVIII [§ 1-13] (SBO, t. 1, p. 192-202) : « Sermo vicesimus octavus. Reducende sunt ad memoriam pelles ille quibus olim Salomon tabernaculum operuit. Erant procul dubio …-… persecutionem passam se esse aperte significat » ;
  f. 25va : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 21 (l.25)- 23 (l.25)) : « Gaufridus. ‘Nigra sum’. Minus aliquando videor disciplinata quia sollicita turbor ad plurima …-… Decoloravit m. s. quadam specie, non corrupit prava intentione » ;
  f. 25va-26a : Bernardus Claraevallensis, Sermones in Cantica canticorum : sermo XXIX [§ 1-9] (SBO, t. 1, p. 202-209) : « Bernardus. XXIX. ‘Filii matris mee pugnaverunt contra me’ (Cant. 1,5). Annas et Caiphas et Judas Scarioth …-… habere videbitur, sed magis favorabile aliquid redolere » ;
  f. 26a-vb : sermo XXX [§ 1-12] (SBO, t. 1, p. 210-218) : « Sermo tricesimus. ‘Posuerunt me custodem in vineis. Ab illis ipsis fatetur se sponsa promotam a quibus et passam …-… de bibendo vino modico quod ille adjunxit non pretermittas » ;
  f. 26vb-27va : sermo XXXI [§1-10] (SBO, t. 1, p. 219-225) : « XXXIus. ‘Indica michi quem diligit anima mea ubi pascas, ubi cubes in meridie’ (Cant. 1,6). Studiosis mentibus verbum sponsus …-… qui animam suam dat pro ovibus suis in pretium, carnem ilis in cibum ; res mira, ipse pastor, ipse pascua est, ipse redemptio » ;
  f. 27va-28a : sermo XXXII [§ 1-10] (SBO, t. 1, p. 226-232) : « Sermo tricesimus [barré : « primus »] II. ‘Indica michi’ etc. Antequam tractari incipiat visio ista et allocutio recapitulandum …-… non audent sine pastore oves exire in pascua » ;
  f. 28a-29a : sermo XXXIII [§ 1-13] (SBO, t. 1, p. 233-243) : « XXXIIIus. Indica michi quem diligit a. m. u. p. u. c. i. m.’ (Cant. 1,6). Et alius ait : ‘Indica michi cur me ita judices, ubi non sententiam …-… ab incursu et demonio meridiano cavendum intelligat » ;
  f. 29a : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., t. 1, p.29-30) : « Gaufridus. ‘Indica michi quem d.a.m. ubi p. ubi c.’. Est pastus triplex : ad medendus, ad robrandus, ad delectandus in vespere, mane et meridie, etiam passione, resurrectione, ascensione …-… sed quasi comparant et tulerunt a te indicium sicut dii scientes bonum et malum » ;
  f. 29a-b : Bernardus Claraevallensis, Sermones in Cantica canticorum : sermo XXXIV [§ 1-4] (SBO, t. 1, p. 245-248) : « Bernardus. Sermo XXXIIIIus. ‘Si ignoras te, o pulchra inter mulieres’ etc. (Cant. 1,7). Olim sanctus [Moyses] quam multum presumebat de gratia et familiaritate quam invenerat apud Deum …-… qui illa omnia tacita et leta consciencia, causa Dei, subeumda (sic) decreverit » ;
  f. 29b-30a : sermo XXXV [§ 1-9] (SBO, t. 1, p. 248-255) : « Sermo XXXVus. Si te, inquit, ignoras egredere, nil sponsus efficacius ad terendum potuit …-… ignorabitur, sive se, sive deum ignorare contingat » ;
  f. 30a-b : sermo XXXVI [§ 1-7] (SBO, t. 2, p. 3-8) : « XXXVIus. Duas ignorantias : Dei videlicet et nostri cavendas esse jam diximus, quoniam ambe dampnabiles sunt …-… et sine humilitate de salute presumas, tu videris » ;
  f. 30b-vb : sermo XXXVII [§ 1-7] (SBO, t. 2, p. 9-13) : « XXXVII. Igitur absque sui cognitione, nemo salvatur, de qua mater salutis humilitas oritur …-… nec comparare presumas ; en quantum malum venit de ignorantia nostri » ;
  f. 30vb-31a : sermo XXXVIII [§ 1-5] (SBO, t. 2, p. 14-17) : « XXXVIII. Quid vero Dei ignorantia parturit ? Nempe desperationem. Forte enim aliquis reversus in se …-… in illum fulgorem in quem prospicere angeli concupiscunt » ;
  f. 31a-vb : sermo XXXIX [§ 1-9] (SBO, t. 2, p.18-23) : « Sermo XXXIXus. ‘Equitatui meo in curribus pharaonis assimilavi te amica mea’ (Cant. 1,8). In verbis his accipimus ecclesie typum …-… ‘Cantemus Domino’ etc. (Ex. 15,1). Item hii in curibus et hi in e[quis], n[os] a[utem] in n[omine] d[omini] d[ei] invocabimus’. Sequitur. » ;
  f. 31vb-32a : sermo XL [§ 1-5] (SBO, t. 2, p. 24-27) : « XL. ‘Pulchre sunt gene tue sicut turturis’ (Cant. 1,9). Tenera est sponse verecundia et ad increpationem …-… explorandi an peccet et emendandi si peccactum fuerit » ;
  f. 32a-b : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., t. 1, p. 34 (l.1-22)) : « Gaufridus. ‘Equitatui meo’ etc. (Cant. 1,8). Sicut eripui filios Israel ab Egyptiis, sic te a vitiis prius percuriens primogenita, id est principa-[f.32b]-lia vitia … hostium submensio, ante vero divisio et quasi quedam subductio » ;
  f. 32b-vb : Bernardus Claraevallensis, Sermones in Cantica canticorum : sermo XLI [§ 1-6] (SBO, t. 2, p. 28-32) : « Bernardus. XLI. ‘Collum tuum sicut monilia’ (Cant. 1,9). Dicimus anime intellectum hoc loco colli nomine designari …-… sed convertunt ad inanem gloriam quod ad lucra Dei acceperant erogandum » ;
  f. 32vb-33a : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., t. 1, p. 36-40) : « Gaufridus. ‘Pulchre sunt g[ene] t[ue] s[icut] t[urturis]’ (Cant. 1,9). Et si providenda sunt bona coram hominibus ut in exteriori conversatione …-… [f.33a] Sequitur : ‘Murenulas…’ (Cant. 1,10) … id est modice distinctas, parum loquendo, et humiliter nos quasi vermiculos reputando » ;
  f. 33a-vb : Bernardus Claraevallensis, Sermones in Cantica canticorum : sermo XLII [§ 1-9] (SBO, t. 2, p. 33-40) : « Bernardus. XLIIus. ‘Cum esset rex in accubitu s[uo], n[ardus] m[ea] d[edit] o[dorem] s[uum]’ (Cant. 1,11). His verbis sponsa increpata a sponso non ipsum alloquitur sed ejus sodales …-… et in alto habitare fatetur, nec sic tamen diffidit humilitas » ;
  f. 33vb-34b : sermo XLIII [§ 1-5] (SBO, t. 2, p. 41-44) : « XLIIIus. ‘Fasciculus mirre dilectus mens michi inter ubera m[ea] com[morabitur]’ (Cant. 1,12). Ante ‘rex’, modo ‘dilectus’; ante ‘in accubitu regio’, modo ‘inter ubera sponsae’ …-… super genua arrisisse. Hii omnes eum ante se habuerunt ; nullus retro » ;
  f. 34b-vb : sermo XLIV [§ 1-8] (SBO, t. 2, p. 44-49) : « XLIIII. ‘Botrus cipri dilectus meus michi in vineis Engadi’ (Cant. 1,13). Si dilectus in mirra, multo magis in botri suavitate …-… zelus justicie, amor dilecti mei michi in affectibus pietatis » ;f. 34vb : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., t. 1, p. 41 (l.12-22)) : « Gaufridus. ‘Cum esset rex in accubitu suo’. Sedet rex in prelatis qui ad judicandum … fecumda (sic) sit providentia prelatorum » ;
  f. 34vb-35b : Bernardus Claraevallensis, Sermones in Cantica canticorum : sermo XLV [§ 1-10] (SBO, t. 2, p. 49-55) : « Bernardus. XLVus. ‘Ecce tu pulchra es, amica mea, e[cce] t[u] p[ulchra], o[culi] t[ui] c[olumbarum]’ (Cant. 1,14). Adest dilectus, amovetur magister …-… Hec et similia puta in dilecto sponsam advertisse, cum diceret ‘ecce tu pulcher es, d[ilecte] m[i] et decorus’ (Cant. 1,15) » ;
  f. 35b-36a : sermo XLVI [§ 1-9] (SBO, t. 2, p. 56-61) : « XLVIus. [f.35va] ‘Lectulus noster, floridus tigna, domorum nostrarum cedrina, laquearia cipressina [ante corr. ‘cipressima’]’ (Cant. 1,15-16). Sponsa sponsum invitat ad requiem. Hoc enim melius …-… cetera sanctis apostolis et viris apostolicis derelinquo » ;
  f. 36a : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 49) : « Gaufridus. ‘Lectulus noster, f[loridus] tigna, do. n. c. l. c.’. Domus sponse fundamentum habet perseverantiam parientem anteriorem providentiam … ne putredo luxurie vermes proferat immortales et collisio nequitie ignem inextinguibilem » ;
  f. 36a-va : Bernardus Claraevallensis, Sermones in Cantica canticorum : sermo XLVII [§ 1-8] (SBO, t. 2, p. 62-66) : « Bernardus. XLVII. ‘Ego flos campi et lilium convallium’ (Cant. 2,1). Ne sponsa sibi flores illos ascriberet quibus lectulus decoratus …-… gratum non recipit ; quicquid aliud quam debes, neglecto eo quod debes, obtuleris » ;
  f. 36va : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 51 (l.4-5)) : « Gaufridus. ‘Ego flos campi’ etc. Quasi dicat sponsus ad sponsam : Tu lectulum ostendis et floridum predicas, sed ego flos campi non orti, ut qui vis possit tollere et suum exinde lectulum floridare » ;
  f. 36va-37a : Bernardus Claraevallensis, Sermones in Cantica canticorum : sermo XLVIII [§ 1-8] (SBO, t. 2, p. 67-72) : « Bernardus. XLVIIIus. ‘Sicut lilium inter spinas, sic amica mea inter filias’ (Cant. 2,2). Non bo-[f.36vb]-ne file que pungunt …-… sacietas ventri, sine fastidio tamen » ;
  f. 37a-b : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 52-56) : « Gaufridus. ‘Sicut lilium inter spinas’ etc. Non sic mirum si rosa inter spinas invenitur ex quibus oritur …-… sed sedi quieta, humilis et disciplinata » ;
  f. 37b-vb : Bernardus Claraevallensis, Sermones in Cantica canticorum : sermo XLIX [§ 1-8] (SBO, t. 2, p. 73-78) : « Bernardus. XLIXus. ‘Introduxit me rex in cellam vinariam’ etc. (Cant. 2,4). Ut hujus capituli videtur sonare littera, habito pro votis …-… quis sanum sapiens hominem dampnet, qui mitis est et humilis corde ? » ;
  f. 37vb-38b : sermo L [§ 1-8] (SBO, t. 2, p. 79-83) : « Sermo quinquagesimus. ‘Ordinavit in me caritatem’ (Cant. 2,4). Est caritas in actu ; est et in affectu …-… et dispone nostros affectus prout veritas tua eterna requirit » ;
  f. 38b-va : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 57 (l.9-14)) : « Gaufridus. ‘Introduxit me rex in cellam vinariam’. In domo discipline est cella exterior triticea, in exercitiis operum … de bonis domini super frumento, vino et oleo » ;
  f. 38va-39a : Bernardus Claraevallensis, Sermones in Cantica canticorum : sermo LI [§ 1-10] (SBO, t. 2, p. 83-89) : « Bernardus. Sermo LIus. ‘Fulcite me floribus, stipate me malis quia amore langueo’ (Cant. 2,5). Crescit amor quia incentiva amoris …-… et dormit sponsa pro qua dicitur : ‘Adjuro vos’ etc. » ;
  f. 39a-b : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p.58-59) : « Gaufridus. ‘Fulcite me floribus, st. m. m.’. Sponsa rogat angelos ut suggerendo que ad presentes consolationes sunt impleant leticia spirituali et que ad futuras promissiones muniant …-… attendebat, sic ista dexteram que se amplectatur expectat » ;
  f. 39b-va : Bernardus Claraevallensis, Sermones in Cantica canticorum : sermo LII [§ 1-7] (SBO, t. 2, p. 90-95) : « Bernardus. LIIus. ‘Adjuro vos, filie Jerusalem, per capreas cervosque camporum ut non excitetis neques avigilare faciatis dilectam quousque ipsa velit’ (Cant. 2,7). Adolescentulas filias Jerusalem dicit quia, etsi delicate et molles …-… si non me inquietare timuerint pro necessitatibus suis » ;
  f. 39va-40a : sermo LIII [§ 1-8] (SBO, t. 2, p. 95-101) : « LIIIus. ‘Vox dilecti mei’ (Cant. 2,8). Videns sponsa novam adolescentarum verecundiam et timorem quod …-… et apud Jordanem Johannis se manibus jam juvenis inclinavit » ;
  f. 40a-41a : sermo LIV [§ 1-12] (SBO, t. 2, p. 102-110) : « Sermo LIIII. ‘Ecce venit is saliens in m[ontibus], tran[siliens] c[olles]’ (Cant. 2,8). Sponsum loquitur qui tunc in montibus saliit …-… quia necesse est omnia plenitudine timoris excludi » ;
  f. 41a-b : sermo LV [§ 1-3] (SBO, t. 2, p. 111-113) : « LVus. ‘Similis est dilectus meus capree hymnuloque cervorum’ (Cant. 2,9) quem salientem et properantem modo sponsa descipserat …-… preceptum servum me inutilem reputabo » ;
  f. 41b-vb : sermo LVI [§ 1-7] (SBO, t. 2, p. 114-118) : « LVIus. ‘En ipse stat post parietem respiciens per fenestras prosipiciens per cancellos’ (Cant. 2,9). Appropriavit sponsus parieti, cum adhesit carni caro …-…post parietem sponso aperire fenestram » ;
  f. 41vb : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 65-66) : « Gaufridus. ‘En ipse stat’ id est expectans sustinet peccatorem. Stat in eterna incommutabilitate. Stat presens, sed non apparens …-… Et ‘qui non vident videant et indentes c[eci] f[iant]’ (Jo. 9,39), Judas currit ad laqueum, latro in paradisum » ;
  f. 41vb-42va : Bernardus Claraevallensis, Sermones in Cantica canticorum : sermo LVII [§ 1-9] (SBO, t. 2, p. 119-125) : « Bernardus. LVII. Et dilectus meus loquitur michi. Attendite sponse devotionem atque sollertiam …-… superne contempationis decorem se induit horis dumtaxat quibus oportune id potest » ;
  f. 42va-43b : sermo LVIII [§ 1-12] (SBO, t. 2, p. 127-135) : « Sermo LVIIIus. ‘Surge, propera amica mea’ etc. (Cant. 2,10). More suo sponsus ubi dilectam paululum sinu proprio quievisse persentit …-… non te fefellit inquisitio tua, quotiens iterandam putaveris » ;
  f. 43b-vb : sermo LIX [§ 1-9] (SBO, t. 2, p. 135-140) : « LIX. ‘Vox turturis audita est in terra nostra’ (Cant. 2,12). Minime jam dissimulare queo quod ecce secundo …-… percepi. Cito persuadetur quod dicitur dum quod stupetur ostenditur » ;
  f. 43vb-44a : sermo LX [§ 1-10] (SBO, t. 2, p. 142-148) : « Sermo LXus. ‘Ficus protulit grossos suos’ (Cant. 2,13). Non tamen ex voce turturis experimentum capitur temporis : capitur …-… Et michi quidem illi in dilectione Dei eminere videntur » ;
  f. 44a-b : sermo LXI [§ 1-7] (SBO, t. 2, p. 148-153) : « LXIus. ‘Surge amica mea, sponsa mea et veni’ (Cant. 2,13). Quod rursus ad laborem vinearum sponsus dilectam sollicitat …-… ut exemplo sui reddat ad tolerantiam fortiorem » ;
  f. 44b-45a : sermo LXII [§ 1-8] (SBO, t. 2, p. 154-160) : « Sermo LXIIus. ‘Columba mea in foraminibus petre, in c[avernis] m[acerie]’ (Cant. 2,14). Non solum in foraminibus petre tutum reperit columba refugium …-… superbo oculo veritas non videtur, sincero patet » ;
  f. 45a-b : sermo LXIII [§ 1-6] (SBO, t. 2, p. 161, 162-165) : « Sermo LXIIIus. ‘Capite nobis vulpes parvulas que demoliuntur vineas, n[am] v[inea] n[ostra] f[loruit]’ (Cant. 2,15). [§2] Viro sapienti sua vita vinea est …-… virtute non est temporis hujus demonstrare » ;
  f. 45b-vb : sermo LXIV [§ 1-10] (SBO, t. 2, p. 166-171) : « LXIIIIus. ‘Capite nobis vulpes parulas (sic)’ etc. Vulpes temptationes [f.45va] sunt …-… quid violentius ? triumphat de deo amor » ;
  f. 45vb-46a : sermo LXV [§ 1] (SBO, t. 2, p. 172) : « LXVus. ‘Capite nobis vulpes’. Quod ad nostram domesticam vineam spectat …-… difficultatem occultatio facit. [additur :] Vulpes demolientes vineam sunt heretici vel ypochrite » ;
  f. 46a : sermo LXVI [§ 1] (SBO, t. 2, p. 178) : « Sermo LXVIus. Hi sunt qui veniunt in vestimentis ovium … colorare vitia quasi quodam virtutum minio » ;
  f. 46a-va : sermo LXVII [§ 1-12] (SBO, t. 2, p. 188-196) : « Sermo LXVIIus. ‘Dilectus meus michi et ego illi’ (Cant. 2,16). Hactenus verba sponsi. Nunc verba sponse sequuntur. Patet igitur de quo …-… in consummationem illi eque concedens » ;
  f. 46va-vb : sermo LXVIII [§ 1-6] (SBO, t. 2, p. 196-200) : « Sermo LXVIIIus. Sponsa dicit sponsum intendere sibi. Que est sponsa …-… que habet merita ad promerendum non ad presumendum » ;
  f. 46vb-47a : sermo LXIX [§ 1-8] (SBO, t. 2, p. 201-207) : « LXIXus. ‘Dilectus meus michi et ego illi’. Hanc vocem universali ecclesie sermo superior assignavit …-… sequitur illi, nichil preter se et ipsum videns » ;
  f. 47a-va : sermo LXX [§ 1-9] (SBO, t. 2, p. 207-213) : « Sermo LXXus. ‘Dilectus meus michi et ego ille qui pascitur inter lilia’. Aliquid ignobile prorsus et humile sonat …-… opus est patientia que utriusque sit tutrix et custos » ;
  f. 47va-48a : sermo LXXI [§ 1-14] (SBO, t. 2, p. 214-224) : « Sermo LXXI. Habent mores colores suos, habent et odores. [additur in textu :] Odor opinio est, unde sanctus Jacob filiis suis ait : [sequitur :] Fetere fecistis odorem meum in terra ista …-… non intremus silvam hanc profundi sacrementi nisi clara luce diei » ;
  f. 48a-vb : sermo LXXII [§ 1-11] (SBO, t. 2, p. 225-233) : « LXXII. ‘Dilectus meus michi et ego illi q. p. i. l. d. a. d. et i. u[mbre].’ (Cant. 2,16). Ultima pars hujus capituli utrique precedentium partium potest indifferenter conjungi …-… vivificabit nos post duos dies, in die tercia suscitabit nos etc. » ;
  f. 48vb-49b : sermo LXXIII [§ 1, 37] (SBO, t. 2, p. 233, 235) : « LXIIIus. ‘Revertere, similis esto, dilecte mi, capree, hynnuloque cervorum’ (Cant. 2,17). [§3] Verba sunt sponse que dilectum modo revocat abeumtem. Et si in mentem venerit hora illa …-… qui spiritualis est, non me despiciet ; qui minus despiciet, non intelliget » ;
  f. 49b-vb : sermo LXXIV [§ 1-11] (SBO, t. 2, p. 240-246) : « Sermo septuagesimus IIIIus. ‘Revertere dilecte mi’ etc. Quid digne explicet ire Verbi et redire. Unde quo venire …-… transiliat penam miserando respiciat » ;
  f. 49vb-50a : sermo LXXV [§ 1-12] (SBO, t. 2, p. 247-253) : « Sermo LXXVus. ‘In lectulo meo per noctes quesivi quem diligit anima mea’ (Cant. 3,1). Non est reversus sponsus ad vocem et votum revocantis …-… Et dixi : ‘surgam et circuibo civitatem per vicos et plateas queram quem diligit anima mea’.
  f. 50a-va : sermo LXXVI [§ 1-10] (SBO, t. 2, p. 254-261) : « LXXVIus. Adhuc ut parvula sapit sponsa [f.50b] puto arbitrata est …-…absque scientia pariter vitaque laudabili » ;
  f. 50va-vb : sermo LXXVII [§ 1-6] (SBO, t. 2, p. 261-265) : « LXXIIus. Dictum est superius quales in via hac qua ambulamus, vellemus …-… pastor est non ovium sed luporum » ;
  f. 50vb : sermo LXXVIII [§ 8] (SBO, t. 2, p. 271) : « LXXVIII. ‘Non quem diligit anima me vidistis’ (Cant. 3,3), non sustinuit sponsa ut vigiles effarentur adquod venerant … postquam resurrexit a mortuis » ;
  f. 50vb-51a : sermo LXXIX [§ 1-16] (SBO, t. 2, p. 272-276) : « LXXIXus. ‘Non quem diligit anima mea vidistis ?’ O amor preceps qui preter te aliud cogitare non sinis …-… indignationem compescis et hereditatem restituis ».
  
  F. 51a-73vb : « Que secuntur sumpta sunt de canticis domni Gilleberti et de canticis domni Gaufridi Autisiodorensis » :
  f. 51a-va : Gilbertus de Hoilandia, Sermones in Canticum Salomonis : sermo 1 [§ 2-8] (P.L. 184, 13-17) : « Gillebertus sermo Ius. ‘In lectulo meo per noctes quesivi que diligit anima mea’. (Cant. 3,2). Dulce satis est te, bone Ihesu, querere, sed …-… et vividam et animatam affectionem erga dilectum » ;
  f. 51va : sermo 2 : « Secundus. ‘In lectulo meo’ etc. Ego in hoc verbo coartationem quamdam intelligo, ut soli secum dilecto sufficiat. Cur enim …-… Semper quem amat vel absentem desiderat, vel presenti agaudet » ;
  f. 51va-vb : sermo 3 [§1-4] (P.L. 184, 22-25) : « Sermo IIIus. ‘Quesivi, ait sponsa, et non inveni illum’ (Cant. 3,2). Gratum verbum quesivi, sed non inveni illud durum est …-… vere famelici dans in hoc ai judicium et media confecti » ;
  f. 51vb-52a : sermo 4 [§ 2-7] (P.L. 184, 26-30) : « S. IIII. ‘Surgam et circuibo civitatem’ etc. (Cant. 3,2). [non est Gilberti :] Civitatem hanc possimus intelligere universitatem creature in quibus omnibus sponsa querit dilectum. [Gilberti :] Est ergo circuitus iste aut recordationis aut invertigationis …-… Quam fedum est enim studia vestra minui, cum mutatur in melius » ;
  f. 52a-b : sermo 5 [§ 4-10] (P.L. 184, 33-38) : « S. V. ‘Surgam et circuibo civitatem, queram per vicos et plateas quem diligit anima mea’. [introductio non est Gilberti :] Videndum est que sint he platee vel vici. [Gilberti :] Et quidem gemina est conversatio fidelium …-… non invenitur forma justicie si piorum operum non est intentio pura. Sequitur : » ;
  f. 52b-va : sermo 6 [§ 2-6] (P.L. 184, 39-42) : « Sermo VIus. ‘Invenerunt me vigiles qui custodiunt civitatem’. Qui ficti sunt et fallaces, nichil tam refugiunt …-… os tuum loquatur delicias qui sponse loqueris » ;
  f. 52va-vb : sermo 7 [§ 1-4] (P.L. 184, 42-45) : « Sermo VIIus. Urgetis me, fratres, et nimis improbe exigitis ut legem vobis ponam …-… sic prope factus est nature indifferentis conditione » ;
  f. 52vb-53a : sermo 8 [§ 6-8] (P.L. 184, 51-52) : « Sermo octavus. ‘Paululum cum pertransissem’ etc. (Cant. 3,4) [non est Gilberti :] Quod ad humanitatem sponsi pertinet visum est quare dicat sponsa ‘paululum cum pertran. etc.’. Si vero quamtum pertinet ad divinitatem ipsius, istud ‘paululum’ volumus assignare : magis videtur difficile. [Gilberti :] Inestimabiliter enim prerogat …-… gradus profectuum dicere potest ‘inveni quem diligit anima mea’. Sequitur : » ;
  f. 53a : sermo 9 [§ 4] (P.L. 184, 55) : « Sermo nonus. ‘Tenui eum nec dimittam’ etc. (Cant. 3,4). Cum sit in hac carne facilis casus … quia erit certitudo manendi » ;
  f. 53a-b : sermo 10 [§ 1-4] (P.L. 184, 55-58) : « Decimus. Que infirmitatis sunt aptavimus sponse. Nunc vero que sunt virtutis aptemus. De Anna legitur …-… spectat, solus habet immortalitatem » ;
  f. 53b-va : sermo [13 § 2-7] (P.L. 184, 64-67) : « Sermo XIus. ‘Tenui illum’ etc. (Cant. 3,4). Verba presentis capituli si placet ad primitivam ecclesiam referamus. Ejus enim esse videntur [f.53va] fidei et caritatis jura adversus persecutionem …-… fovent exemplis pastores et populi, seculares et religiosi » ;
  f. 53va-vb : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 110-117) : « Gaufridus. ‘In lectulo meo’ etc. (Cant. 3,1). Non piget sponsam errores pristinos …-… quid respondeant sciscitantibus de dilecto, longe alia querenda sperantes » ;
  f. 53vb-54va : Gilbertus de Hoilandia, Sermones in Canticum Salomonis : sermo [14 § 1-8] (P.L. 184, 68-73) : « Gillebertus. XIIIus. ‘Adjuro vos’ etc. (Cant. 3,5). Patet sponsam obdormisse, pro qua talis facta est adjuratio …-… et tu tibi quod non accepisti judicium assumis, et hoc in patrem ? » ;
  f. 54va : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 120 (l.11)-121 (l.10)) : « Gaufridus. ‘Adjuro vos’ etc. Versiculus iste in presenti cantico usque tercio repetitur ut ex hoc nobis innuatur … sollitare sponsam et morem gerant potius votis ejus » ;
  f. 54va-55a : Gilbertus de Hoilandia, Sermones in Canticum Salomonis : sermo [15 § 1-9] (P.L. 184, 74-80) : « Gillebertus. XIIII. ‘Que est ista que ascendit per desertum’ etc. (Cant. 3,6). Videte, fratres, quam sit efficax ad incrementa …-… ascensiones istas disponit ? Lectulus forte dilecti est et ideo sequitur ‘En lectulum Salomonis LX fortes ambiunt’ etc. » ;
  f. 55a-b : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 122 (l.20)-127) : « Gaufridus. ‘Que est ista que as.’ etc. Laudatur ecclesie sancte spiritalis profectus …-… intus ferveat quo minus invenit unde foris erumpat » ;
  f. 55b-va : Gilbertus de Hoilandia, Sermones in Canticum Salomonis : sermo [16 § 1-7] (P.L. 184, 80-85) : « Gillebertus. XVus. ‘En lectulum Salomonis LX fortes ambiunt ex fortissimis Israel’ (Cant. 3,7). Non vult Salomon nosster lectuli …-… sufficiebat scribenti ut lectulum diceret qui sponse loquebatur » ;
  f. 55va-56a : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 131-136) : « Gau. ‘En lectulum Salomonis’ etc. Hic versus et duo proximi qui sequuntur de tribus ecclesie ordinibus possunt convenienter intelligere. Verus enim quidam veri pacifici lectulus…-… non inermem inveniat, ne preoccupet inperatum » ;
  f. 56a-b : Gilbertus de Hoilandia, Sermones in Canticum Salomonis : sermo [17 § 1-4] (P.L. 184, 87-89) : « Gillebertus. XVIus. ‘Ferculum fecit sibi rex Salomon de lignis libani’ etc. (Cant. 3,9). Audi sponsa quam glorioso apparatu portans …-… adjungitur. [f.56b] Nam e contrario putredo fetorem emittit » ;
  f. 56b-va : sermo [18 § 1-6] (P.L. 184, 92-96) : « XVIIus. Lignis libani incorruptio carnis et mundicie nobis est candor …-… quasi finalis omni clausula gratiarum » ;
  f. 56va-vb : sermo [19 § 1] (P.L. 184, 96) : « Sermo XVIII. Plures in ferculo Salomonis eminantur gratie, sed caritas est fundamentum et cumulus …-… caritate constrata dicuntur » ;
  f. 56vb-57a : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 138-140) : « Gaufridus. ‘Ferculum fecit sibi Salomon’ etc. [introductio non est Gaufridi :] Ferculum hoc ex ipso nomine videtur aliquid designare vehiculum [Gaufridi :] sed finis hujus capituli nichil nos corporeum patitur opinari …-… eis quasi ferculo quodam exhibeat et si similiter eas ipse suscipiat » ;
  f. 57a-va : Gilbertus de Hoilandia, Sermones in Canticum Salomonis : sermo [20 § 1-9] (P.L. 184, 103-108) : « Gillebertus. S[ermo] XIXus. ‘Egredimini filie Syon’ etc. (Cant. 3,11). Memini disertum quemdam virum cum super hoc disputaret loco dixisse …-… quas carnis morte comparasti. Ideo cordis tantum hanc dicit leticiam » ;
  f. 57va : sermo [21 § 5-6] (P.L. 184, 113) : « Sermo vicesimus. ‘Egredimini’ etc. Mater ecclesia se ipsa te Ihesu bone exornat, vestit …-… cor in ventre. Quid hic non optime collocatum ? » ;
  f. 57va-58b : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 154-165 (l.7)) : « Gaufridus. ‘Egredimini f. S.’ etc. Conversis ad fidem vel diversis ecclesiis dicitur vel animabus singulis …-… non ficta, fides pura, fides probata, alioquin sine ea nec virtutes constare poterunt nec affectiones ordinem conservabunt » ;
  f. 58b-va : Gilbertus de Hoilandia, Sermones in Canticum Salomonis : sermo [22 § 1-7] (P.L. 184, 114-118) : « Gillebertus. XXIus. Frequenter ex multo placendi desiderio …-… orationis urna divina nobis est refectio collocata » ;
  f. 58va-vb : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 196-198) : « Gaufridus. ‘Quam pulchra es’ etc. (Cant. 4,1). Oculi ecclesie sunt prelati et ad pro[f.58vb]videndum constituti …-… non sub oculis positus, sed in corde repositus » ;
  f. 58vb : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 206-208) : « ‘Quam pulchra es’ etc. Forte possunt hec in una anima que de sponsa dicuntur licet difficilius inveniri …-… in eo quod mei oculi tantum vident quos interna non latent » ;
  f. 58vb-59a : Gilbertus de Hoilandia, Sermones in Canticum Salomonis : sermo [23 § 1-2] (P.L. 184, 119) : « Guill[ebertu]s. XXII. ‘Capilli tui sicut greges caprarum’ etc. (Cant.4,1). Si in oculis significantur prelati, in capillis qui [ante corr : quid] nisi discipuli ? …-… Galaad, operum Christi majora sibi semper cumulantes exempla » ;
  f. 59a-b : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 198-200 (l.15) ; p. 209-210 (l.13)) : « ‘Capilli tui’ etc. Post prelaos ecclesie sub cypo capillorum sponse de plebibus …-… celsa de rupe pendere conspexit. [pied de mouche] ‘Capilli tui’ etc. Capilli sponse cogitationes sunt prodeuntes [« -tis » corr. per expunct.] …-… invenientes testimonia veritatis » ;
  f. 59b-va : Gilbertus de Hoilandia Sermones in Canticum Salomonis : sermo [23 § 6-8] (P.L. 184, 123-124) : « Guill[ebertu]s. ‘Dentes tui quasi grex detonsarum’ (Cant. IV, 2). De martiribus hoc potest intelligi qi detonderi possunt …-… non tam in misericordie quam in spiritu judicii et ardoris purgantur » ;
  f. 59va : [sermo 24 § 1-2] (P.L. 184, 125-126) : « Guillebertus. Non tantum aptitudo, sed et utilitas …-… proximi quia in his pendet tota lex et prophete » ;
  f. 59va-vb : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 191 (l.2-4), 200 (l.17)-201 (l.20)) : « Gaufridus. ‘Dentes tui sicut grex detonsarum’ etc. Hoc capitulum exposuit sanctus pater noster Bernardus de monachis. Congrue omnino cum sibi omnia concinere videantur gregis scilicet multitudo, ovium mansuetudo, commemeratio (sic) tonsionis …-… ad dentes non pertinent si steriles sunt in vita » ;
  f. 59vb-60a : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 210-211 : « Gaufridus. ‘Dentes tui’ etc. Puto anime dentes sensus intelligi spirituales quibus verba solida Scriptarum …-… nec querit quis in his omnibus quod sibi utile, sed quod multis » ;
  f. 60a-b : Gilbertus de Hoilandia, Sermones in Canticum Salomonis [sermo 24 § 3-5] (P.L. 184, 127-129) : « Gillebertus. ‘Sicut vita coccinea labia tua’ (Cant. 4,3). Concepta in corde caritas labia inficit …-… et alliget verbum patris » ;
  f. 60b-va : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 202-203 ; p. 214-216 (l.20)) : « Gaufridus. ‘Sicut vita coc. l. t.’. Ecclesie labia predicatores intellige nec mireris es multipliciter commendari, quia enim fidei … loquente spiritu qui est super mel dulcis. [f.60b (l.38) ; éd. p. 214-216] ‘Sicut vita coc.’ etc. Felix cujus verba non modo inutili et immoderate non effluunt sed aliorum etiam [f.60va] cogitationes … non modo actio gratiarum sed et confessio peccatorum » ;
  f. 60va-61a : Gilbertus de Hoilandia, Sermones in Canticum Salomonis [sermo 25 § 1-5] (P.L. 184, 129-132) : « Gillebertus. ‘Sicut fragmen mali punici sic gene tue’ (Cant. 4,3). Venustas vultus mentem interpretatur …-… quam etsi abscondisti timentibus te, non tamen amantibus » ;
  f. 61a (l.24)-va : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 192-193 ; 203 ; 216) : « Gaufridus. ‘Sicut fragmen m. p. sic g. t.’. Genas ecclesie martires sanctos intellige, tormentis fractos … (f.61a, l.29) magis eorum numerus augeatur. [éd. p. 203-204] Ego autem exultantibus angelis ad triumphos martirum aduire michi videor regem … (f.61b, l.4)involuntaria paupertate afflictione mortificatione perdurat. [éd. p. 216-220] ‘Sicut fragmen m. p. s. g. t.’. Diximus in primo libro genas … plenus enim debet esse timore qui incertus est de amore » ;
  f. 61va-62b : Gilbertus de Hoilandia, Sermones in Canticum Salomonis [sermo 26 § 1-9] (P.L. 184, 133-139) : « Gillebertus. ‘Sicut turris David, sic collum tuum’ (Cant. 4,4). Superius dixerat collum tuum sicut monilia …-…vultis audire condescendentem et sobriam : ubera, inquit, tua etc. » ;
  f. 62b : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 193 ; 204 ; 220) : « Gaufridus. ‘Sicut turris David c. t.’. Sancti doctores bene collum vocantur ecclesie … corrumperentur astutia. [ed. p. 204] Hii etiam divine sese indigantioni efficaciter … conversationis. [ed. p. 220] Aliter collum sponse fides potest intelligi … pro persona loco et tempore varientur » ;
  f. 62b-63a : Gilbertus de Hoilandia, Sermones in Canticum Salomonis [sermones 26 § 9 – 27 § 7] (P.L. 184, 139-145) : « Gillebertus. XXVIus. ‘Ubera tua sicut duo hymnuli capree gemelli’ (Cant. 4,5). Sponse verba (sic) convenienter hymnuli comparantur, eo videlicet quod cum ad parvulos eam descendere caritas urget Christi, moram ad pascua sua reverti non patitur sed eam rapit nota refectio …-… aspiraverit dies ; jam non erunt ubera necessaria, omnes enim erunt docibiles ipsius diei » ;
  f. 63a : [sermo 28 § 1] (P.L. 184, 145) : « Sermo XXVIIus. Infelix qui inter lilia quedam sancte congregationis …-… odorem, quos perfectionis non trahit aviditas » ;
  f. 63a : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 194-195 ; 221-222) : « Gaufridus. ‘Ubera tua sicut duo hym. ca. ge.’. In predicatoribus duo commendat ubera, ut meminerint non magis sibi exempla oportere decere … donec aspiret dies et i[nclinentur] u[mbre]. [f. 63, l.27 ; ed. p. 221-222] Aliter. ‘Ubera tua s. d. h. c. g.’. Amor otiosus esse non potest. Subvenit enim in temporalibus, sed multo magis … verborum nullus egebit » ;
  f. 63b-va : Gilbertus de Hoilandia, Sermones in Canticum Salomonis : sermo 28 (§ 2-7) (P.L. 184, 145-148) : « Gillebertus. XXVIIIus. ‘Vadam michi ad montem mirre’ etc. (Cant. 4,6). Jure post lilia de mirra subnectitur, ut sponse lilia quadam incorruptionis perpetuitate …-… deinceps diffumdit (sic) et transfundit in Deum. Sequitur : » ;
  f. 63va-64b : sermo 29 (§ 1-8) (P.L. 184, 149-154) : « Sermo XXIXus. ‘Tota pulchra es … coronaberis’ (Cant. 4,7-8). Sponsa ad coronam vocata, invitata videtur …-… varietatis maculose velamen et nuda succedit simplicitas » ;
  f. 64b-65a : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 225-239) : « Gaufridus. ‘Vadam ad montem mirre’ etc. Possunt hec verba sponse forsitan assignari que audita diei aspiratione suspirans pre desiderio …-… est dignationis nec minoris virtutis agere magna per minimos » ;
  f. 65a-va : Gilbertus de Hoilandia, Sermones in Canticum Salomonis [sermo 30 § 1-6] (P.L. 184, 155-158) : « Gillebertus. Sermo XXIXus. ‘Vulnerasti cor meum, soror mea, sponsa’ etc. (Cant. 4,9). Magna res et omni admiratione digna …-… Si unitas a congratulatione cor tuum vulnerat discidium ad compassionem vulnerare te debet » ;
  f. 65va : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 243-244, 246-7) : « Gaufridus. ‘Vulnerasti cor meum’ etc. Primitivam ecclesiam ex Judeis sororem nominat, ortam … quod pro ejus redemptione suscepit. [ed. p. 246-7] Aliter. ‘Vulnerasti c. m.’ etc. Anima fidelis soror et sponsa salvatoris est … absconditam multitudinem dulcedinis ejus attingat ».
  f. 65va-66a : Gilbertus de Hoilandia, Sermones in Canticum Salomonis [sermo 31 § 1-7] (P.L. 184, 160-165) : « Gillebertus. Sermo XXXus. ‘Quam pulchre sunt mamme tue, soror mea, sponsa’ (Cant. 4,10). Que est hujus ordinis ratio ? Cur post oculum et crinem statim ad mammas …-… hic in novitate vite divini favoris lactea capimus blandimenta » ;
  f. 66a-b : [sermo 32 § 1-7] (P.L. 184, 166-170) : « Sermo XXXIus. ‘Meliora sunt … aromata’ (Cant. 4,10). Ut presens capitulum superiori jungamur, dicimus ubera tenerorum unguenta fortium …-… et totam ecclesie domum grata suavitate perfudit » ;
  f. 66b-vb : [sermo 33 § 2-9] (P.L. 184, 172-177) : « Sermo XXXIIus. ‘Odor … aromata’ (Cant. 4,10). Unguenta non solum unctionis habent effectum …-…quod publicano improperas ; tepor quia omnino nichil rogas » ;
  f. 66vb-67b : [sermo 34 § 1-7] (P.L. 184, 177-181) : « Sermo XXXIIIus. ‘Favus distillans labia tua’ etc. (Cant. 4,11). Si queritis quomodo superioribus ista conveniant …-… ipsa ejus propter Deum supplicia quedam sunt supplicationes ad ipsum » ;
  f. 67b-va : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 248 (l.17-30) ; 249 (l.30)-250 (l.2) ; 251-254 (l.11)) : « Gaufridus. ‘Quam pulchre sunt mamme tue’ etc. Mammas ecclesie plebeios licet intelligi sacerdotes … capabilitas et dulcedo. [ed. p.249-250] ‘Odor v.t.s.o.a.’. Habent plerique aromata … eloquio sunt suaves. [ed. p. 251-254] Aliter. Habet fidelis anima mammas interiores pluchras …-… [f.67va] sed divinum potius sacrificium redolere » ;
  f. 67va-68a : Gilbertus de Hoilandia, Sermones in Canticum Salomonis [sermo 35 § 1-7] (P.L. 184, 183-187) : « Gillebertus. Sermo XXXIIIIus. ‘Ortus conclusus es, soror mea, sponsa’ etc. (Cant. 4,12). Per ortum internas intelligamus delitias, per conclusionem …-… proprietatis et potestatis private et hujus mali granum te ex missiones tue exhibes » ;
  f. 68a-va : [sermo 36 § 1-7] (P.L. 184, 188-192) : « Sermo XXXVus. ‘Emissiones tue … unguentis’ (Cant. 4,13-14). A cipro incipiendum est, nam ibi terminamus. Septem hic enumerantur arbores …-…in mirra continentiam, in aloe puritatem » ;
  f. 68va-vb : [sermo 37 § 1-8] (P.L. 184, 193-198) : « Sermo XXXVIus. ‘Fons ortorum … Libano’ (Cant. 4,15). Delicate fons fluit qui non ab ortis egreditur …-… qui non credit. Intellectus aut bonus cujus contemplatio manet in seculum seculi » ;
  f. 68vb-69a : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 263-266) : « Gaufridus. ‘Ortus conclusus es’ etc. Sicut adversarius noster circuit, sic fidelem veritas …-… sanctitatis et honestatis profluit et omne datum optimum dirivatur (sic) » ;
  f. 69a-b : Gilbertus de Hoilandia, Sermones in Canticum Salomonis [sermo 38 § 4-7] (P.L. 184, 201-203) : « Gillebertus. Sermo XXXVIIus. ‘Surge aquilo et veni auster’ etc. (Cant. 4,16). Fundata est civitas tua, domine …-… ortus irriguus, te flante non deficient ejus aromata » ;
  f. 69b-va : [sermo 39 § 2-6] (P.L. 184, 204-207) : « Sermo XXXVIIIus. ‘Surge aquilo et veni auster’. Non accepistis ait Paulus spiritum …-… et afflata fluunt melius quam calcata » ;
  f. 69va-70a : [sermo 40 § 1-9] (P.L. 184, 208-214) : « Sermo XXXXXXIXus. ‘Veniat dilectus … s[uorum]’ (Cant. 5,1). Non presumit sponsa dilectum ad delicias invitare …-… resurrectionis degustes dulcedinem » ;
  f. 70a-b : [sermo 41 § 1-9] (P.L. 184, 214-219) : « Sermo XXXVIus. ‘Messui mirram meam’ etc. (Cant. 5,1). O felicia tempora primitive ecclesie quam copiosos fructus tunc producebat …-… socialem, karissimi, propter sponsalem » ;
  f. 70b : [sermo 42 § 1-2] (P.L. 184, 220-221) : « Quadragesimus Ius. ‘Ego dormio et cor meum vigilat’ (Cant. 5,2). Multi karissimi, est, sed omnium est cor unum …-… ex visitatione orientis ex alto » ;
  f. 70b-vb : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 269 (l.18)-277 (l.2)) : « Gaufridus. ‘Surge aquilo et veni auster’ (Cant. 4,16). Videtur hoc capitulum illi congruere tempori quando persecutione cessante …-… castigatur ; in tercio reicitur, longius abdicatur in quarto » ;
  f. 70vb-71b : Gilbertus de Hoilandia, Sermones in Canticum Salomonis : sermo 42 (§ 4-8) (P.L. 184, 221-224) : « Gillebertus. XLII. ‘Vox dilecti pulsantis aperi michi’ (Cant. 5,2). Jure sponsa vigilat, nesciens qua hora veniat …-…hujus blandimenta cantantur morose et cunctanter accedit » ;
  f. 71b-vb : sermo 43 (§ 2-9) (P.L. 184, 225-230) : « Sermo XLIII. ‘Aperi michi, soror mea’ etc. (Cant. 5,2). Disciplinam hic attende custodie, ubi janua non patet passim …-… animales, tanto uberiorem aditum dilecto parabis » ;
  f. 71vb-72b : sermo 44 (§ 1-7) (P.L. 184, 231-236) : « Sermo XLIIII. ‘Pessulum ostii mei aperui dilecto’ (Cant. 5,6). Si quis, inquit Ihesus, fecerit voluntatem patris mei …-… corpus meum dedi percutientibus et genas meas vellentibus, etc. » ;
  f. 72b-vb : sermo 45 (§ 1-8) (P.L. 184, 236-241) : « XLV. ‘Anima mea liquefacta est’ etc. (Cant. 5,6). Quid est sponsa quod anima tua liquefacta deficit ad vocem dilecti …-… et positi in sublime volutantur in limo ? » ;
  f. 72vb-73a : sermo 46 (§ 1-4) (P.L. 184, 242-244) : « Sermo XLVI. ‘Adjuro vos … l[angueo]’ (Cant. 5,8). Anxia vota suis nesciunt esse contenta meritis …-… estuantis voti nimietate conficitur » ;
  f. 73a-va : sermo 47 (§ 1-6) (P.L. 184, 245-249) : « XLVIIus. ‘Qualis est dilectus … ajurasti nos’ (Cant. 5,9). Arbitror in filiabus Jerusalem ex confabulatione sponse languentis similem langorem …-… Anxii enim et voti et affectus est quod sic adjurasti nos. [non est Gilberti :]Sed jam quid sponsa de dilecto respondeat audiamus » ;
  f. 73va-vb : sermo 48 (§ 1-3) (P.L. 184, 250-252) : « XLVIII. ‘Dilectus meus candidus et rubicundus electus ex milibus’ (Cant. 5,10). Studium querendi dilectum intermittit ad tempus …-… succendendi vim habet et qui approximat illi, approximat igni ».
  
  F. 73vb-87vb : Gaufridus Autissiodorensis, Expositio in Cantica Canticorum (lib. V-VI abbrev.) (éd. F. Gastaldelli, op. cit., p. 361 (l. 3-11) ; p. 364-598 (l.9) [ms. sigle A non édité]) : « Que sequuntur de dictis domini Gaufridi omnia sunt excerpta. Gaufridus. [Praefatio libri quinti] De quibusdam capitulis que sequuntur probabilium personarum persuasione disserui. Nonnulla quoque ex eis in conventu … dicta fuerant repetantur. [Descriptio sponsi et liber quintus] Querens sponsa dilectum et qualis ipse sit requisita …-… [f. 75va : Cant. 6,1 ; f.78b : Cant. 7,1 (« Descriptio sponse. Quam pulchri … principis. (Cant. 7,1). Descriptio sponsi … » (éd. op. cit. p. 438) ; f. 80va : lib. 6 ; f. 82va : Cant. 8,1] …-… temptatione molestie scilicet vel illecebre secularis. Quia non sunt condigne passiones hujus temporis ad futuram gloriam et delectationes ejusdem nullius momenti inveniuntur ad illam ».

  
  F. 88a-133b : [Concordantia biblica super CXC themata de vitiis et virtutibus] (Stegmüller n°10265) :
  f. 88a-89b : [Tabula thematum concordantiae] : « I. De pondere peccati. II. De ercecatione peccati. III. De duricia peccati. IIII. De laqueo peccati. V. De septenario capitalium peccatorum …-… CLXXXIIII. De generali resurrectione. CLXXXV. De terrore judicii. CLXXXVI. Item de terrore judicii. CLXXXVII. De memoria judicii. CLXXXVIII. Quod in judicio omnia manifestabuntur. CLXXXIX. De ultione in reprobos. CLXXXX. De premio justorum » ;
  f. 89va-133b : [Concordantia] (tituli capitulorum ab 134° omittuntur) : « I. De pondere peccati. Ps. IIII [Ps. 4,3] : ‘Filii hominum, usquequo’. XXXVII : ‘Quoniam iniquitates mee supergresse’ (Ps. 37,5). Ysa. XIII : ‘In prin[cipio] Onus Babilonis’ (Is. 13,1) …-… [f. 91a : « X. Quod superfluitas et prosperitas divitiarum parit peccatum » ; « L. Quod enormes peccatores conversi aliis prosunt doctrina et exemplo » ; « C. De meditatione secunda » ; « CL. De pusillanimitate reproborum » ; « CLXXXX. De premio justorum »] …-… Job XLI post medium [Job 41,12] ‘Halitus ejus’ ».