Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Reg.lat.358

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q90120

  • Autre forme de la cote :
    • Reg. lat. 358
    • Bibliothèque vaticane, Reg. lat. 358
    • Vatican. BAV, Reg.lat.358
    • Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Reg.lat.358
  • Conservé à : Vatican. Biblioteca apostolica vaticana
  • Date de fabrication :
  • Lieu de fabrication :

Manifeste IIIF

Aspects codicologiques

  • Parch., XVe s., I + 108 ff., 183 x 133 mm. Au f. 1, bordure de rinceaux à feuilles de lierre, feuilles d’acanthe et fleurs, initiale enluminée à feuilles de lierre. Brèves gloses marginales presque contemporaines. Au f. I v° titre du manuscrit de la main de dom Anselme Le Michel.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Présentation du contenu

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • ~ f. 1-108 v°: ‹Florilegium ex auctoribus sacris et profanis›.

    titre: «Incipit hic series descripta parabolarum Flosculus ex prato demptarum legitur ut flos plurimis ex liberis [sic] titulatim et ordine scriptis».

    Auteurs classiques:

    f. 21 v°-23: Valerivs Maximvs, Facta et dicta memorabilia (extraits).

    titre: «Ex‹cerp›ta de Valerio Maximo. L. I° C. de neglecta religione».

    inc.: «LEnto gradu ad uindictam diuina procedit ira...» (I, 1 Ext. 3).

    f. 23-24: Sallvstivs, De coniuratione Catilinae (extraits).

    titre: «Excerpta de libro I° Salustii qui Catelinarius dicitur».

    inc.: «REctius uidetur esse ingenii quam uirium opibus...» (1, 3).

    f. 24: Sallvstivs, Bellum Iugurthinum (extraits).

    titre: «Liber 2 qui appellatur Iugurtius [sic]».

    inc.: «Dux atque imperator uite mortalium...» (1, 3).

    f. 24-26: Vegetivs, Epitoma rei militaris (extraits).

    titre: «Excepta [sic] de negocio [sic] de re militari de poromane [sic] librorum 9»

    inc. f. 24 v°: «in omni prelio non tam multitudo et uirtus...» (I, texte précédant les capitula).

    f. 31-37: Cicero, Opera (extraits).

    f. 31-32: De officiis.

    titre: «Ex‹cerp›ta de l. p° officiorum Marci Tulii Ciceronis».

    inc.: «Principio omnium est a natura tributum...» (I, 4, 11).

    f. 32 v°: Paradoxa ad Brutum.

    f. 32 v°-33: De amicitia.

    f. 33-33 v°: De senectute.

    f. 33 v°-34 v°: De finibus.

    f. 34 v°-36: Tusculanae disputationes.

    f. 36-37: De inuentione.

    f. 37-37 v°: Ps. Cicero, Rhetorica ad Herennium (extraits).

    f. 37 v°-42 v°: Cicero, Opera (extraits).

    f. 37 v°-39 v°: De oratore.

    f. 39 v°-40: Orator.

    f. 40-40 v°: De legibus.

    f. 40 v°: Topica.

    f. 40 v°-41: Lucullus seu Academica priora.

    f. 41-41 v°: De natura deorum.

    f. 41 v°-42: De diuinatione.

    f. 42: De fato.

    f. 42-42 v°: Timaeus.

    f. 42 v°: Orationes in M. Antonium Philippicae.

    f. 42 v°-54 v°: Seneca, Opera (extraits).

    f. 42 v°-52: Epistulae ad Lucilium.

    titre: «E‹xcerp›ta de epistulis Se‹ne›ce l. p°. § 30».

    inc.: «Non conualescit planta que sepe trans // f. 43 // fertur...» (ep. 2, 3).

    f. 52-52 v°: De beneficiis.

    f. 52 v°-53: De ira.

    f. 53-54 v°: De clementia.

    f. 54 v°-55: Pvblilivs Syrvs, Sententiae (extraits).

    titre: «Ex‹cerp›ta de l. prouerbiorum Senece § 34».

    inc.: «Ad penitendum properat qui cito iudicat...» (Sent. 32).

    f. 55: Ps. Seneca, Liber de moribus (extraits).

    titre: «Ex‹cerp›ta de l. Senece de moribus. 35».

    inc.: «Omne peccatum actio est uoluntaria...».

    f. 55 v°-57: Martinvs Bracarensis seu Ps. Seneca, Formula uitae honestae (extraits).

    titre: «Ex‹cerp›ta de l. Senece // f. 56 // de 4or uirtutibus. C. 1. qui est de prudencia § 36».

    inc.: «PROut rerum ac tempore uarietas exigit ita te...» (§ 2, éd. Barlow, p. 238, l. 9).

    f. 57: Ps. Seneca, De paupertate (extraits).

    titre: «Ex‹cerp›ta de l. Senece de paupertate. § 37».

    inc.: «Qui cum paupertate bene conuenit diues est...».

    f. 57-57 v°: Seneca rhetor, Controuersiae (extraits).

    titre: «Ex‹cerp›ta de l. I° decla‹matio›num seu ciuilium causarum Sen‹ece›. § 38».

    inc.: «SEpe quod querenti non comparuerat aliud agenti presto...» (I, prol., 5).

    f. 57 v°-61 v°: Seneca, Opera (extraits).

    f. 57 v°-59 v°: Dialogi.

    f. 57 v°-58: De tranquillitate animi.

    titre: «E‹xcerp›ta de l. Senece ad Serenum de transquillitate [sic]».

    inc.: «Puto multos potuisse ad sapienciam peruenire...» (1, 16).

    f. 58: De uita beata.

    f. 58-58 v°: De prouidentia.

    f. 58 v°: De breuitate uitae.

    f. 58 v°-59: Ad Polybium de consolatione.

    f. 59: Ad Heluiam de consolatione.

    f. 59-59 v°: Ad Marciam de consolatione.

    f. 59 v°-61 v°: Naturales quaestiones.

    f. 62-63 v°: Terentivs, Comoediae (extraits).

    titre: «Ex‹cerp›ta de Terencio in Andria § 47».

    inc.: «Hoc tempore obsequium amicos ueritas odium parit...» (Andria , v. 67-68).

    expl.: «... Nichil est quin male narrando possit deprauari» (Phormio , v. 696-697).

    f. 68 v°-69 v°: Fvlgentivs Planciades, Mythologiae (extraits).

    titre: «Ex‹cerp›ta de l. mithologiarum Fabii Planciadis Fulgencii uiri clarissimi».

    inc.: «INefficax petunt studium res que carent effectu de prohem‹io›...» (I, début).

    f. 69 v°-70: Qvintilianvs, Declamationes maiores (extraits).

    titre: «Ex‹cerp›ta declamacionum Marii Fabii Quintiliani».

    inc.: «Nulla mors inquietior est quam que statim tota est...» (Decl. II, 18).

    f. 74-75: Ps. Avsonivs, Septem sapientum Sententiae.

    titre: «E‹xcerp›ta Socratis. 74».

    texte presque complet (éd. R. Peiper, p. 406-408).

    f. 75: Plinivs minor, Epistulae.

    titre: «Ex‹cerp›ta Plinii secundi».

    inc.: «Dulce honestumque ocium ac pene («cum negocio» biffé, corrigé en marge: «omni negocio»)...» (I, 9, 6).

    f. 75-75 v°: Caecilivs Balbvs, De nugis philosophorum (extraits).

    titre: «Excerpta Socrati».

    inc.: «Que facere turpe est hoc dicere inhonestum puta...» (version du Codex Monacensis, I, 2, éd. E. Wölfflin, Bâle, 1855, p. 18).

    expl.: «... Geminat peccati quem delicti non pudet» (recension des Codices Parisini, sent. 81, éd. cit., p. 42).

Intervenant

Anciens possesseurs

Anciennement dans

Origine

  • Origine: française, écriture bâtarde, à la fin du florilège, f. 108 v°, note d’un correcteur: «Hic liber incorrectissimus manu mea modo possibili est emendatus et si formam uerborum minime posuerim nichilominus sentenciam ubi potui sollicite quesiui quare lectorem deprecor quatenus mee indulgeat imbecillitati oretque dominum ut sue gracie munus michi indignissimo dignetur impertiri. Amen».

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Historique de la conservation

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: Lucas Fumée, chanoine de Tours (XVIe s.), qui inscrit deux fois son nom au f. 108 v°: «A Lucas Fumée chanoine de Tours» et plus bas: «Ce liure est A Lucas Fumee chanoine de Tours». Paul Petau (cote A. 59 au f. 1) ; Alexandre Petau (cote 1635 au dos de la reliure) ; Reine Christine de Suède (cote 1401 au dos de la reliure et au revers du plat supérieur).

Notes

Source des données : Biblissima

  • E. Pellegrin, J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, avec la coll. d'A. Marucchi, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 1re partie. Fonds Patetta et Fonds de la Reine par E. Pellegrin, Paris, 1978, p. 68 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1978_cat_21_21)

Bibliographie

  • R. H. Rouse et M. A. Rouse, The «Florilegium Angelicum», its origin, content and influence (Medieval learning and literature. Essays presented to R. W. Hunt, Oxford, 1976, p. 67 et 112), description des f. 74-76.

Vie du livre

Source des données