Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Reg.lat.768

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q90404

  • Autre forme de la cote :
    • Reg. lat. 768
    • Bibliothèque vaticane, Reg. lat. 768
    • Vatican. BAV, Reg.lat.768
    • Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Reg.lat.768
  • Conservé à : Vatican. Biblioteca apostolica vaticana
  • Date de fabrication :
  • Lieu de fabrication :

Manifeste IIIF

Aspects codicologiques

  • Parch., XVe s., 213 ff., 318 x 210 mm. Nombreux feuillets ornés dans la marge de gauche d’un bandeau enluminé à tige d’or et rinceaux de fleurs avec pastilles d’or ; initiales enluminées contenant le plus souvent un emblème. Les f. 1 et 2 sont des feuillets de garde ; table du contenu contemporaine au f. 2 v°. Le premier feuillet du texte manque avant le f. 3.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Présentation du contenu

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • ~ f. 3-35 v°: Plvtarchvs, Vita Demetrii (transl. lat. Donati Acciaioli).

    ~ f. 36-62: Iannotivs Manettvs, Vitae Dantis, Petrarcae et Boccacii.

    ~ f. 62 v°-92: Plvtarchvs, Vita Alcibiadis et Comparatio Alcibiadis et Coriolani (transl. lat. Donati Acciaioli).

    ~ f. 92-115: Plvtarchvs, Vita Bruti (transl. lat. Iacobi Angeli).

    ~ f. 115-140: Donatvs Acciaiolvs, Vita Hannibalis.

    ~ f. 140-158 ; Donatvs Acciaiolvs, Vita Scipionis Africani et Comparatio Hannibalis et Scipionis.

    ~ f. 158-172: Donatvs Acciaiolvs, Vita Caroli Magni.

    ~ f. 172-189 v°: Iannotivs Manettvs, Vita Socratis (cum praefatione ad Alphonsum Aragonum regem).

    f. 189 v°-203: Iannotivs Manettvs, Vita Senecae.

    titre: «VITA SENECE PER IANNOTIVM MANETTVM FLORENTINVM COMPOSITA INCIPIT FELICITER».

    inc.: «LVCIVS ANNEVS SENECA quemadmodum ipse in libro de beneficiis sese appellat...».

    expl.: «... amplas sibi diuitias ut supra diximus parare potuerit» (inédite).

    f. 203 v°-210 v°: Cornelivs Nepos, Liber de latinis historicis (extraits).

    1) f. 203 v°-210: XXV: Atticus.

    titre: «VITA ACTICI PER CORNELIVM NEPOTEM COMPOSITA INCIPIT».

    2) f. 210-210 v°: Fragmenta: Verba Corneliae.

    titre: «VERBA CORNELIE MATRIS GRAECORVM» (corrigé en «GRACCORVM», sans doute par Paul Petau).

    inc.: «DICES («LICES» corrigé en «DICES») PVLCHRVM ESSE INIMICOS VLcisci...».

    expl.: «... tute tibi placere possis» (éd. A. M. Guillemin, Cornelius Nepos, Œuvres, Paris, Les Belles Lettres, 1923, p. 169-171).

    f. 210 v°-213: Donatvs seu Svetonivs, Vita Vergilii.

    titre: «VITA VIRGILII PER DONATVM GRAMATICVM COMPOSITA INCIPIT FELICITER».

    expl. inachevé (?): «... ut omnia ad satietatem maliuolorum decideret» (éd. J. Brummer, Vitae Vergilianae, Teubner, 1933, p. 1-11, ligne 193 ; C. Hardie, Vitae Vergilianae antiquae, Oxford, 1954 (non paginée) ; K. Bayer, Vergil-Viten dans Vergil Landleben, Wurzbourg, 1970, p. 214-228).

Anciens possesseurs

Anciennement dans

Origine

  • Origine: italienne, écriture humanistique ronde ; la décoration est de style ferrarais.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Historique de la conservation

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: probablement Alphonse V d’Aragon, roi de Naples († 1458) pour lequel le manuscrit a dû être fait ; le premier feuillet du texte qui devait porter son blason a disparu mais on reconnaît ses emblèmes dans plusieurs initiales (cf. supra, Ottob. lat. 1449). Le manuscrit est un de ceux que le cardinal d’Amboise acheta en 1501 (n° 117 de l’inventaire publié par L. Delisle, Cab. des Mss., 1, p. 238, et par T. De Marinis, op. cit. infra, 2, inv. C., p. 204), et passa dans la bibliothèque des archevêques de Rouen au château de Gaillon ; Paul Petau, ex-libris au f. 2 v°: «PP. Genabensis» et au f. 3: «PPetauius» accompagné de sa devise grecque (cote T. 17 au f. 2) ; Alexandre Petau (correspond au n° 304 de son catalogue manuscrit: Leyde, Voss. lat. Q. 76 f. 44 v°, 45 v°) ; Reine Christine de Suède (correspond au n° 1758 du catalogue de Montfaucon).

Notes

Source des données : Biblissima

  • E. Pellegrin, J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, avec la coll. d'A. Marucchi, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 1re partie. Fonds Patetta et Fonds de la Reine par E. Pellegrin, Paris, 1978, p. 108 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1978_cat_21_21)

Bibliographie

    • M. Vattasso, I codici petrarcheschi della Biblioteca Vaticana, Rome, 1908, p. 169
    • T. De Marinis, La biblioteca napoletana dei re d’Aragona, 2, Milan, 1947, p. 177-178, et Supplemento, 1, Florence, 1969, p. 93 et 2, pl. 96 = f. 3 et 37 v°
    • Les manuscrits de la Reine..., réédition..., 1964, p. 98 n° 1758
    • P. O. Kristeller, Iter italicum, 2, 1967, p. 405 (description du contenu)
    • E. Pellegrin, Notes..., 1971, p. 197.

Vie du livre

Source des données