Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Ott.lat.1362

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q281528

  • Autre forme de la cote :
    • Ottob. lat. 1362
    • Bibliothèque vaticane, Ottob. lat. 1362
    • Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Ott.lat.1362
  • Conservé à : Vatican. Biblioteca apostolica vaticana
  • Date de fabrication :
  • Lieu de fabrication :

Aspects codicologiques

  • Papier (filigranes var. Briquet 2496 ou 2502 ?: Vicence, Udine 1470-1484; 15911: Rome, Venise, 1467-1471; 13881: Rome, 1488-1491, et deux cercles manquant dans Briquet), XVe s. (fin), IV + 59 ff. (+ f. 34 bis), 215 x 163 mm. Aux f. 1-19 v° nombreuses gloses et corrections marginales de plusieurs mains dont une emploie une encre mauve; figures géométriques illustrant le texte des Agrimensores.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Présentation du contenu

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • ~ f. I v°-II: ‹Galterivs Bvrlaevs, De uita et moribus philosophorum› (extraits).

    f. ni v°: Ovidivs, Tristia (extrait).

    titre: «OVI‹DIVS› de tristibus in principio».

    inc.: «Quocumque aspicio nihil est nisi pontus et aer...».

    expl.: «... Inuenit ambiguis ars stupet ipsa malis» (I, 2, 23-32).

    ~ -Croquis circulaire des signes du zodiaque avec légende: «Oppositiones duodecim signorum quae in zodiaco sunt Ly. ari. ... Pis.uir.».

    ~ f. IV: Croquis d’une rose des vents, légende: «Nomina uentorum diuersimmodo nuncupata. Eolus Rex uentorum. Solinus».

    ~ f. IV v°: Croquis de deux cercles concentriques, légende: «Ista subscripta figura accepi a Conciliatore» (sans doute Petrus de Abano, † 1315).

    f. 1-19 v°: Festvs, Breuiarium.

    titre: «IMP. CAES. DOMINO N. PERPETVO VALENTINIANO AVGVSTO RVFVS FESTVS VIR CONSULARIS».

    add. en marge: «Alius titulus. RVFFI SEXTI VIRI CONSVLARIS R‹ERVM› GESTARVM P.R.VALENTIANO AVGVSTO LIBER INCIPIT LEGE FELICITER».

    expl.: «... tibi palmam accedat gloriose princeps VALENTIANE. Τέλοσ» (éd. cf. supra, Barb. lat. 13, f. 1-16).

    ~ f. 20 v°-24: Chronica Romanorum regum (extrait).

    titre: «Collecta ex 4° libro supplementi cronicarum Romanorum regum principium».

    inc.: «Romulus primus Romanorum Rex XXIIII° supra CCCum regni Dauid...».

    ~ f. 24 v° (add.): ‹De nouem Musis›.

    inc.: «Musa dea carminis VIIII Muse fuisse referunt Filie Iouis...».

    f. 26-58 v°: Agrimensores (extraits).

    f. 26-27, l. 13: Balbvs, Expositio et ratio omnium formarum (extrait).

    pas de titre.

    inc.: «NOTVM est omnibus...».

    expl.: «... preteriisse uideamur» (éd. K. Lachmann, Gromatici ueteres, dans F. Blume, K. Lachmann et A. Rudorf, Die Schriften der römischen Feldmesser, 1, Berlin, 1848, p. 91-94, l. 3).

    f. 27-27 v°, l. 7: Sicvlvs Flaccvs, De conditionibus agrorum (extrait).

    texte: «Coloniȩ omnes... iugera incluserunt» (Lachmann, op. cit., p. 135, l. 23-136, l. 18; C. Thulin, Corpus agrimensorum Romanorum, I, 1, Teubner, 1913, p. 99, l. 12-100, l. 12).

    f. 27 v°-28: Balbvs, Expositio et ratio omnium formarum (extrait).

    inc.: «Omnium enim mensurarum... (Lachmann, op. cit., p. 94, l. 3).

    expl.: «... ut ueritas declaretur» (Lachmann, op. cit., p. 95 note).

    f. 28-29 v°: Codex Theodosianus (extrait).

    inc.: «‹I›MP. CONSTANTINVS A...».

    expl.: «... bonorum religantur» (II, 26 -Lachmann, op. cit., p. 267-270).

    f. 30-34 v°: Liber coloniarum I (extraits).

    1) titre: «NOMINA LAPIDORVM [sic] FINALIVM».

    inc.: «ORTOGONEVS RECTVS...».

    expl. f. 33 v°: «... TRII DEVS. AVGVSTALIS» (Lachmann, op. cit., p. 249-250).

    le texte est accompagné de figures en rouge.

    2) inc. f. 34: «Limites orientis...».

    expl. f. 34 v: «... Limites qui per antica et postica diuiduntur» (Lachmann, op. cit., p. 247, l. 21-249, l. 7).

    3) inc.: «Ager centuriatus Ager dextratus...»

    expl.: «... Ager solitrius Siluanus» (Lachmann, op. cit., p. 246, l. 24-247, l. 14).

    f. 34 bis-34 bis v°: Agennivs Vrbicvs, De controuersiis agrorum (extrait).

    le texte est précédé d’une figure en rouge de quatre cercles concentriques avec légende: «POLVS COLLECTVS».

    inc.: «‹A›DVOCATIO prestandum est...».

    expl.: «... artifices coguntur (Lachmann, op. cit., p. 90, l. 3-21; Thulin, op. cit., p. 50-51).

    f. 34 bis v°-45 v°: Liber coloniarum I (extraits).

    titre: «AGRI MENSVRAE».

    inc.: «VEIVS ciuitas...» (Lachmann, op. cit., p. 220, l. 8).

    suivi d’extraits sans ordre conformes à ceux des mss. Erfurt, Wiss. Bibl. der Stadt, Amplon. 4° 362 (cf. Lachmann, op. cit., p. ix) et Florence, Bibl. Laurenz., plut. 29, 32.

    expl.: «... uel in alia testimonia» (Lachmann, op. cit., p. 240, l. 6).

    f. 45 v°: Frontinvs, De agrorum qualitate (extrait).

    inc.: «‹A›GER EST ARCIFINIVS. . .».

    expl.: «... succisiuorum interuenit» (Lachmann, op. cit., p. 5, l. 6-6, l. 14; Thulin, op. cit., p. 2, l. 8-15).

    f. 46-47: Frontinvs, De controuersiis (extrait).

    inc.: «‹D›E SVCCISIVIS controuersia...».

    expl.: «... Modus est restituendus» (Lachmann, op. cit., p. 20, l. 3-23, l. 4; Thulin, op. cit., p. 8, l. 7-9, l. 18).

    f. 47-49: Ivnivs Nipsvs, Limitis repositio (extraits).

    1) f. 47-48, l. 5: «Quatuor signa ea... faciemus semper diu» (Lachmann, op. cit., p. 288, l. 4-289, l. 10).

    2) f. 48, l. 5-49 avant-dernière ligne: «peruenire ad centuriam... lapidis cadat compre» (Lachmann, op. cit., p. 286, l. 15-288, l. 4).

    f. 49-50 v°: Frontinvs, De limitibus (extrait).

    inc.: «numerum occupat...».

    expl.: «... quod dicunt poete» (Lachmann, op. cit., p. 27, l. 8-29, l. 14; Thulin, op. cit., p. 19, l. 4-8: De arte mensoria et p. 10, l. 20-13, l. 14: De limitibus).

    f. 50 v°-52 v°: Ivnivs Nipsvs, Limitis repositio (extraits).

    1) f. 50 v°-51 v°, l. 18: «actus tamen in base... et in citrato esse» (Lachmann, op. cit., p. 290, l. 6-291, l. 15).

    2) f. 51 v°, l. 18-52 v°, l. 12: «edimus semper partem... et nomen scriptum est» (Lachmann, op. cit., p. 289, l. 10-290, l. 6).

    f. 52 v°-53 v°: Frontinvs, De limitibus (seu De arte mensoria ?) (extrait).

    inc.: «rectorum angulorum...».

    expl.: «... res exegerit perducere debemus» (Lachmann, op. cit., p. 32, l. 13-34, l. 13; Thulin, op. cit., p. 16, l. 12-18, l. 11: De arte mensoria).

    f. 54-54 v°: Ivnivs Nipsvs, Fluminis uaratio.

    inc.: «‹S›I IN AGRI quatradura [sic]...».

    expl.: «...latitudo fluminis» (éd. Lachmann, op. cit., p. 285-286).

    f. 54 v°: Ivinvs Nipsvs, Limitis repositio (extrait).

    inc.: «‹C›VM IN in [sic] Agro...».

    expl.: «... centuriale unde possis» (Lachmann, op. cit., p. 286, l. 12-15).

    f. 54 v°-56: Frontinvs, De controuersiis (extrait).

    inc.: «diis habeant enim...».

    expl.: «... atterit nec maiorem» (Lachmann, op. cit., p. 23, l. 4-27, l. 1; Thulin, op. cit., p. 9, l. 18-10, l. 18; 14, l. 22-15, l. 4; 18, l. 12-19, l. 4: De arte mensoria).

    f. 56: Frontinvs, De limitibus (extrait).

    inc.: «limis oculis. Item limum...».

    expl.: «... alii qui a monte montanos» (Lachmann, op. cit., p. 29, l. 14-30, l. 4; Thulin, op. cit., p. 13, l. 4-12).

    f. 56 v°-58 v°: Pauca de mensuris (extraits).

    1) titre: «De ponderibus».

    inc.: «‹P›ONDERVM pars minima calculus...».

    2) ‹De mensuris in liquidis›.

    inc.: «‹M›ENSVRARVM in liquidis coclear pars...».

    expl.: «... Duo chora culleum quod mod‹ia› LX» (éd. cf. supra, Barb. lat. 92, f. 46-47 v°).

    ~ f. 58 v°: ‹Isidorvs Hispalensis, Etymologiae: extrait, XVI, 27, 1›.

    ~ f. 58 v°-59 (add.): ‹Notae diuersae de ponderibus etc.›.

Anciens possesseurs

Anciennement dans

Origine

  • Origine: italienne, écritures humanistiques cursives légèrement penchées. Les f. 26-58 v° sont évidemment une copie du ms. Florence, Bibl. Laurenz, Plut. 29, 32 (IXe s.) comme le ms. Barb. lat. 164, f. 2-32 et 39-39 v° (cf. supra).

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Historique de la conservation

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: Giovanni Angelo duc d’Altemps (ex-libris au f. II); le cardinal P. Ottoboni (cote de Bianchini: F. 3. 7 ou T. 3. 7).

Notes

Source des données : Biblissima

Vie du livre

Source des données