Cambrai. Médiathèque d'agglomération, Ms. 830

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q240967

  • Autre forme de la cote :
    • Cambrai, Bibliothèque municipale, 0830 (0735)
    • Bibliothèque municipale, 0830 (0735)
    • CAMBRAI, Bibl. mun. 830 (735) - V
    • Cambrai, BM, 0830 (0735)
    • Cambrai. Médiathèque d'agglomération, Ms. 830
    • Médiathèque d'agglomération, Ms. 830
  • Conservé à : Cambrai. Médiathèque d'agglomération
  • Date de fabrication :
  • Lieu de fabrication :
  • Support : parchemin
  • Composition :
    • 162 ff.
  • Dimensions :
    • 227 x 140

Aspects codicologiques

  • Parch., XIIe s., 162 ff., 229 X 140 mm. Recueil de huit parties à peu près contemporaines :

    5 — f. 75-89 v° : 225 X 140 mm., just. : 183 X 110 mm., 40 long. lignes, réglure à la pointe sèche. Cahiers : 18, 28(-1), non signés, sans réclames. Initiales rubriquées ou jaunes, celle du f. 75 marron clair entourée de rouge, initiales dans le texte rehaussées de rouge, titres en capitales et onciales rubriqués, titres des chapitres rubriqués, pieds de mouche rubriqués, certains mots du texte soulignés. Au f. 1 v°, table ancienne du contenu.

    inc. : « Dvodecim sunt abusiones... » (f. 2).

    expl. : «... sanguinis Domini nostri » (f. 161 v°).

    : « Ihesu Christi in... » (f. 162).

    (Source : Persée - DER-IRHT, XLI)

Présentation du contenu

Source des données : Persée - DER-IRHT, XLI

  • 5 — f. 75-86 : REMIGIVS AVTISSIODORENSIS, Commentum in Donati artem minorem.

    titre : « INCIPIT EXPOSITIO REMIGII SVPER DONATVM. INCIPIT EDITIO VEL ARS PRIMA DONATI GRAMMATICI VRBIS ROMAE ».

    inc. : « Iste titulus uarie et dissimiliter in multis codicibus inuenitur...» (éd. W. Fox, Remigii Autissiodorensis in artem Donati minorem commentum, Leipzig, Teubner, 1902, p. 1 ligne 6 et apparat).

    titres rubriqués marquant le début de chaque partie du discours : f. 75 v° : « De nomine » ; f. 78 v° : « Secunda pars. De pronomine » ; f. 80 : « Tertia pars. De uerbo » ; f. 82 : « Quarta pars. De aduerbio » ; f. 83 : « Quinta pars. De participio » ; f. 83 v° : « Pars. VIa. De coniunctione » ; f. 84 v° : « Septima pars. De preposicione » ; f. 85 v° : « Octaua pars. De interiectione ».

    expl. : «... et interpretatur admirabilis uel pater patrum et attat interiectio est timentis. Litora sermonum linguis componimus istic. Explicit » (éd. W. Fox, cit. supra, p. 91 lignes 10-12 et apparat).

    f. 86-89 : PRISCIANVS, Institutio de nomine pronomine et uerbo (extrait).

    titre : « INSTITVTIO PRISCIANI DE NOMINE PRONOMINE ET VERBO ».

    titres rubriqués marquant le début des trois parties du discours : f. 86 : « De declinationibus » ; f. 87 v° : « De pronominibus » ; f. 88 : « De coniugationibus ».

    expl. incomplet : «... interposita n. ut amet ament, doceat doceant, legat legant, audiat audiant futurum » (éd. H. Keil, Gramm. lat. 3, Leipzig, Teubner, 1859, p. 453 lignes 7-8).

    une autre main postérieure a ajouté : « in singulari audiam audiat et in plurali audiant ».

    ~ f. 89-89 v° (add. du XIIIe s.) : ‹Biblia› (Commentarius in Psalmum 118).

    inc. : « Beati immaculati in uia qui ambulant in lege Domini [Ps. 118]. Perpendere nos oportet... ».

    expl. : «... utrinque in caritate tendentes ».

    — ‹Carmen›.

    titre : « Versus boni sunt ».

    inc. : « Timor. Per me transite qui queritis atria uite... » (cf. H. Walther, Initia carminum, n° 13948).

    expl. : «... Qui summe pergit erratis ad tartara uergit. Caritas » (15 v.).

Texte du manuscrit

Source des données : Initiale

Ancien possesseur

Anciennement dans

Origine

  • Origine : 5 — nord de la France, écriture serrée, droite et régulière, manuscrit à usage scolaire avec de nombreuses rubriques.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XLI)

Historique de la conservation

Source des données : Persée - DER-IRHT, XLI

  • Possesseur : 1-8 — abbaye du Saint-Sépulcre de Cambrai dès le XIIIe s., d’après la formule d’excommunication dans la marge inf. du f. 4 : « Liber sancti Sepulcri Cameracensis. Si quis eum abstulerit, sciat se excommunicatum, seruanti benedictio, tollenti maledictio. Amen. AMEN » (XIIIe s.) et la formule d’anathème au bas du f. 162 v° : « Liber sancti Sepulcri Cameracensis, si quis abstulerit uel celauerit anathema sit. Amen fiat » (XIVe s.) ; ex-libris du XVIIIe s. au f. 1 : « Bibliot. S. Sepulchri Cameraci ».

Notes

Source des données : Biblissima

Bibliographie

    • Cat. gén., 17, Paris, 1891, p. 315-317
    • C. Jeudy, L'« Institutio de nomine pronomine et uerbo » de Priscien. Manuscrits et commentaires médiévaux (Rev. hist. textes, 2, 1972, p. 94)
    • C. Jeudy, Israël le grammairien et la tradition manuscrite du commentaire de Rémi d’ Auxerre à l'« Ars minor » de Donat (Studi medievali, 3a serie, 18, 1977, p. 208-209)
    • M. Passalacqua, I Codici di Prisciano (Sussidi eruditi, 29), Rome, 1978, p. 33-35 n° 71
    • G. L. Bursill-Hall, A Census of Medieval Latin Grammatical Manuscripts (Grammatica speculativa, 4), Stuttgart, 1981, p. 46 n° 43.5.
  • Auguste MOLINIER, Cambrai (CGM 17), Manuscrits 1-1398, 1891 (Catalogue général des manuscrits des bibliothèques publiques de France)
  • Denis MUZERELLE, Geneviève GRAND, Guy LANOE, Monique PEYRAFORT-HUIN, Manuscrits datés des bibliothèques de France, Cambrai, Paris, CNRS, 2000 (Catalogue des manuscrits datés, France, 1)

Vie du livre

Sources des données