Point d'entrée sur le patrimoine écrit du Moyen Âge et de la Renaissance en Occident du VIIIe au XVIIIe siècle
Moteur de recherche de manuscrits et livres anciens numérisés et intéropérables
Plateforme collaborative de gestion de publication des données d'autorité Biblissima
Aide à la lecture et apprentissage des langues anciennes, outils et environnements de travail en XML
Service d’expertise autour des standards IIIF
Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q281155
Manifeste IIIF
Numérisation intégrale
Parch., XVe s. (f. 9-12: a. 1418), 18 ff., 200 x 140 mm.
Recueil de deux parties: 1) f. 1-8; 2) f. 9-18. Avant 1831 (date de la reliure) ce manuscrit formait un seul volume avec les mss. Barb. lat. 48, 451 et 453 qui ont tous le même «n° antico» (cf. Ullman, op. cit. infra).
Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI
1 - f. 1-6: Sallvstivs, De coniuratione Catilinae (fragments).
pas de titre.
inc.: «OMNIS HOMINES QVI SESE STVDENT PRESTARE...».
f. 1 v°: «... ad rem publicam latus sum ibique multa //» (3, 3).
6 feuillets manquent.
f. 2: «// adiungere sibi uel interficere...» (24, 4).
f. 3 v°: «... superbia atque delitiis amissis sibi //» (31, 3).
f. 4: «// permouit eum oratio accendent...» (51, 10).
f. 5 v°: «... res autem monet cauere ab illis //» (52, 3).
3 feuillets manquent.
f. 6: «// tamen exercitus populi romani letam...» (61, 7).
expl.: «... luctus atque gaudia exagitabantur. Deo gratias referamus».
f. 6: Cicero, De officiis (extraits).
titre: «Quedam notabilia et pulcra dicta Tullii de Officiis».
inc.: «Sed omnium societatum nulla prestantior est...» (I, 55).
expl.: «... consilio et prudentia quam plurimum adiuuent. Idem in primo» (1, 123).
f. 6 v°-7: Sallvstivs, De coniuratione Catilinae (abrégé).
donne pour chaque chapitre le sommaire du contenu et l’incipit:
inc.: «In prohemio intendit Salustius hortari et inanimari homines operationi uirtutis et demonstrare id quod proponit scribere -omnes homines...».
expl.: «... 49. Quomodo multi fuerunt mortui a qualibet parte -sed confecto prelio. EXPLICIVNT RVBRICE SALVSTII KATELLINARII».
f. 7: Cicero, De officiis (extraits).
titre: «Quedam dicta notabilia Tullii de Officiis».
inc.: «Sed tam difficile dictu est quantopere consiliet...» (II, 48).
expl.: «... etsi minus sit uerum defendere. Idem in secundo» (II, 51).
f. 7: Cicero, De amicitia (extrait).
inc.: «Quid enim potest esse tam flexibile...».
expl.: «... sed etiam ad uultum atque nutum conuertitur. Tullius in libro de amicitia» (25, 93).
f. 7 v°: Sallvstivs, Bellum Iugurthinum (abrégé).
titre: «Incipiunt Rubrice Salustii Iugurtini».
inc.: «1. Hic incipit prohemium Salustii Iugurtini, in quo ostendit demonstrare quomodo per uiam studii et uirtutis animi acquiritur honor...».
expl.: «... 29. Quomodo Iugurta augmentabat stultitiam Auli et postea debellauit eum».
f. 8: Cicero, Orationes in M. Antonium Philippicae (extrait).
inc.: «Nec uero silebitur admirabilis quedam et incredibilis...».
expl.: «... malebat quam controuersias tollere. Ergo etc. Tulius in orationibus ad laudem Sulpicii circa finem» (IX, 5, 10-11).
~ f. 8 v°: ‹De prouidentia, fato, fortuna et casu›.
inc.: «Omnium generatio rerum euentusque naturarum mutabiliumque progressus...» (28 lignes).
~ -‹Medicamenta›.
«Indola campana reddit precordia sana.
Ait uorago gaudia semper ago.
Ne comedas crustam quia coleram generat ustam».
~ -‹Excerpta biblica: Isaias, 7, et Gen. 6, 5›.
— Ovidivs, Opera (extraits).
1) «Quin aspice quantum
Aggrediare nefas et dum licet effuge crimen. Ouidius Metam.» (Metamorphoses, VII, 70-71).
2) «Otia si tollas periere Cupidinis arcus. Idem de remedio amoris» (Remedia amoris, v. 139).
3) «Si sequeris sequitur, si fugis illa fugit» (cf. Amores, II, 19, 36, var.).
2 - f. 9-12 v°: Cicero, Somnium Scipionis.
à la fin: «Marci Tullii Ciceronis liber VIus de Republica uidelicet de Sompnio Scipionis feliciter explicit. AMEN».
f. 12 v°: Seneca, De ira (extrait).
inc.: «Ita legum presidem Ciuitatisque Rectorem decet...».
expl.: «... nisi quem perire etiam pereuntis intersit Seneca 1° de ira ad Nouatum in Epistulis» (I, 6, 3).
~ f. 12 v°: ‹Avgvstinvs Hipponensis, De ciuitate Dei› (extrait: IV, 3).
~ f. 13-16 v°: ‹Thomas ser Rigi de Pervsio, Sermo de sapientia›.
~ f. 16 v°-17: ‹Vita Thomae ser Rigi de Perusio› (éd. d’après ce manuscrit, F. Novati, op. cit. infra, 3, p. 65-66, n. 1; et Ullman, op. cit. infra, p. 227-228).
~ f. 17-18 v°: Colvcivs Salvtatvs, Epistula ad Thomam ser Rigi de Perusio (éd. F. Novati, op. cit., 3, p. 65-70).
f. 18 v°: Cicero, De inuentione (extraits).
1) inc.: «Ac me quidem diu cogitantem ratio ipsa...».
expl.: «... patrie perniciosus ciuis alitur. Tullius in primo ueteris Rhetorice» (I, 1, 1).
2) inc.: «Ciuilis quedam ratio est quae multis et magnis...».
expl.: «... ut eam ciuilis scientiae partem esse dicamus. Idem Tullius in eodem libro aliqualiter post principium» (I, 5, 6).
Origine: 1 -italienne, écriture gothique arrondie. Le f. 6 et le bas du f. 7 sont de la même main que le f. 28 v° du ms. Barb. lat. 451, qui contient aussi des extraits du De officiis de Cicéron. Antonio Manfredi de Fermo, podestat de Foligno en 1434, a copié le f. 8 et signe: «Antonius de Manfredis de Firmo potestas ciuitatis Fulginei manu propria scripsit».
2 -italienne, écriture gothique arrondie. Matthaeus de Bondionibus de Spolète a copié les f. 9-12 v° à Sienne en 1418 et signe au f. 12 v°: «Senis in palatio potestatis tempore regiminis preclari militis atque perspicui legum doctoris domini Ugolini de Farneto perusini per me Mactheum de Bondionibus de Spoleto collateralem tunc in Officio antedicto M°CCCC XVIII indictione XIIa die XIII Ian‹uarii›».
Possesseur: le cardinal Barberini (n° antico 2589).
Source des données : Biblissima
Exports RDF à venir…
Vous pouvez visualiser et manipuler ce document directement sur ce site, le comparer à d'autres grâce au visualiseur Mirador, ou glisser-déposer cette icône dans le visualiseur IIIF de votre choix. En savoir plus sur IIIF